Οι πρώτες βδομάδες του Δεκεμβρίου είναι απλά μερικές ημέρες που μας προετοιμάζουν για τα Χριστούγεννα και φέρνουν γρηγορότερα το γιορτινό κλίμα στην καθημερινότητα μας. Βέβαια, τα Χριστούγεννα δεν είναι για όλους μια ευτυχισμένη γιορτή που σημαίνει μελομακάρονα, δέντρα, πολλά δώρα και οικογενειακές συναντήσεις, ούτε είναι μια γιορτή αλληλένδετη με θετικά συναισθήματα.
Για πολλούς, τα Χριστούγεννα μπορεί να είναι η πιο θλιβερή γιορτινή περίοδος του χρόνου, να μην είναι συνδεδεμένη με χαρά. Μπορεί τα Χριστούγεννα να μην γιορτάζονται, όπως είθισται στις κινηματογραφικές ταινίες, μπορεί να θυμίζουν πως μερικά αγαπημένα πρόσωπα λείπουν από το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι ή οποιονδήποτε άλλον λόγον που μπορεί να έχει κάποιος που απλώς δεν του αρέσουν τα Χριστούγεννα.
Γι αυτό και σας παρουσιάζω έναν οδηγό επιβίωσης για τα Χριστούγεννα που έρχονται και για εκείνους τους βιβλιόφιλους που δεν ανυπομονούν να ξεσκονίσουν από το ράφι τις αγαπημένες τους Χριστουγεννιάτικες ιστορίες.
Για να μην μελαγχολήσεις, λοιπόν, μακριά από:
Τις κλασικές Χριστουγεννιάτικες, αλλά θλιβερές ιστορίες
Κάθε βιβλία που μας διάβαζαν από μικρά παιδιά και αργότερα, διαβάζαμε κι εμείς κάθε Χριστούγεννα, βιβλία που θέλουν να περάσουν ένα δυνατό κοινωνικό μήνυμα μέσω μιας πολύ θλιβερής ιστορίας που σε κάνει να νιώθεις άσχημα που εσύ τρως μελομακάρονα στο ζεστό και στολισμένο σπίτι σου, καθώς άλλοι άνθρωποι βρίσκονται έξω στο κρύο ή μόνοι τους και θλιμμένοι ή αποφασίζουν να πηδήξουν από το παράθυρο, γιατί δεν αντέχουν τις γιορτινές ημέρες. Ιστορίες, όπως:
Πολύ εύστοχες, καλογραμμένες ιστορίες που θα μείνουν αιώνιες στο χρόνο, αλλά όχι αυτά τα Χριστούγεννα, ευχαριστώ.
Βιβλία μυστηρίου
Αν αγαπάς τις μυστηριώδεις πλοκές ή τα αστυνομικά μυθιστορήματα, τίποτα δε μπορεί να σε σταματήσει, ούτε καν τα Χριστούγεννα. Αλλά για εκείνους του αναγνώστες που ακόμα δεν έχουν διαλέξει ποιο βιβλίο θα διαβάσουν στη διάρκεια των γιορτών και στοχεύουν να αποφύγουν τη μελαγχολία των γιορτών, τα αστυνομικά βιβλία δεν θα σας βοηθήσουν. Πολλές φορές, η μυστηριακή ατμόσφαιρα ενός αστυνομικού μυθιστορήματος ξεδιπλώνει πλεκτάνες και φριχτά εγκλήματα από σκληρούς χαρακτήρες με κίνητρα και συμπεριφορές που είναι αποτρόπαιες και ανεξήγητες. Όλα αυτά δε συνεισφέρουν σε μια ανάλαφρη ανάγνωση, ιδίως αν εξελίσσονται και σε χριστουγεννιάτικο κλίμα.
Οπότε, μακριά από δολοφόνους, ανθρωποκυνηγητό και σκοτεινές υποθέσεις, όπως:
Πείραμα Μνήμης-Σεμπάστιαν Φίτσεκ
Είμαστε μια ομάδα αυτοβελτίωσης και αναζητούμε ανθρώπους οι οποίοι στο παρελθόν συμμετείχαν σε κάποιο ψυχιατρικό πείραμα μνήμης. Πιθανόν αυτή η αγγελία να σας αφορά, αλλά να μην μπορείτε πλέον να θυμηθείτε τα πειράματα στα οποία έχετε λάβει μέρος. Αν έχετε την παραμικρή αμφιβολία για τις αναμνήσεις σας, παρακαλούμε επισκεφθείτε τη σελίδα μας στο διαδίκτυο: www.mpu-berlin.org/anfrage/ Εκεί μπορείτε να ελέγξετε αν έχετε συμμετάσχει σε κάποιο πείραμα μνήμης. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο που κρατάτε. . .
Εφιαλτικά Χριστούγεννα- Αγκάθα Κρίστι
Ο Σάιμον Λη, ένας δύστροπος γέρος, προσκαλεί στην έπαυλη του, το Γκρόσινγκτον Χολ, τα παιδία του με τις γυναίκες τους, να περάσουν μαζί τα Χριστούγεννα. «Συμπτωματικά» τους επισκέπτεται ο Στέφεν Φαρ, ο γιος παλιού συνεταίρου του Λη. Την παραμονή των Χριστουγέννων, όλοι θα παραμείνουν σιωπηλοί στο τραπέζι, βυθισμένοι σε σκέψεις. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, κάποιος μέσα στο σαλόνι βάλθηκε να παίζει στο πιάνο το πένθιμο εμβατήριο!
Βιβλία με θέμα τον Θάνατο
Ευκόλως εννοούμενο, αλλά δεν μπορούσε να λείπει απ’ αυτή τη λίστα. Καθώς τα Χριστούγεννα τα ποσοστά αυτοκτονιών είναι υψηλά, πολλοί συγγραφείς επηρεάστηκαν και «έπαιξαν» με αυτό το θέμα, δημιουργώντας πρωτότυπες ιστορίες. Όμως, δεν ενδεικνύονται για όποιον προτιμά να χαλαρώσει με μια πιο ευχάριστη ανάγνωση. Μακριά, λοιπόν, απ’ ότι μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην ιδέα του θανάτου:
Οι Νεκροί- Τζόυς Τζέιμς
Οι Νεκροί γράφτηκαν τη χρονιά 1906-1907. Είναι τό τελευταίο διήγημα των Δουβλινέζων, της συλλογής των δεκαπέντε διηγημάτων πού ο Τζόυς άρχισε να γράφει τό 1904, σέήλικία είκοσιδύο ετών, καί δέν εκδόθηκε παρά τό 1914, μετά από πολλές δυσκολίες κι αφού πέρασε διαδοχικά από τα χέρια τριών εκδοτών. Μέ τούς Δουβλινέζους ο Τζόυς θέλησε, καθώς ο ίδιος εξήγησε, νά συνθέσει ένα κεφάλαιο της ηθικής – στορίας της χώρας του, και διάλεξε τό Δουβλίνο ώς τόπο όπου εκτυλίσσονται οι ιστορίες του, γιατί πίστευε πώς η πόλη αυτή ήταν τό κέντρο μιάς ηθικής παράλυσης – κι όταν λέει παράλυση, δέν εννοεί χαλάρωση των ηθών, αλλά την απώλεια βουλητικών προβολών, την απουσία νευροψυχικού τόνου, τόν εν ζωή θάνατο. Οι ήρωες τών διηγημάτων αυτών, οι Δουβλινέζοι, συνειδητοποιούν στο κρίσιμο σημείο της – στορίας πώς είναι θύματα αυτής της παράλυσης, καί ή συνειδητοποίηση αυτή συνιστά γι’ αυτούς μιάν αποκάλυψη. Αυτά τά δύο μοτίβα (παράλυση-αποκάλυψη) διατρέχουν όλα τά διηγήματα των Δουβλινέζων και κορυφώνονται στούς Νεκρούς, μέ τή συντριπτική αποκάλυψη και αυτεπίγνωση του Γκάμπριελ Κονρόυ, μές από αναρίθμητες νύξεις, τροπές και τεχνάσματα της γραφής πού προετοιμάζουν και παραπέμπουν στην τελική, αριστοτεχνική έκβαση.
Η Κάθοδος των Τεσσάρων-Νικ Χόρνμπυ
Παραμονή Πρωτοχρονιάς στο Στέκι των Αυτοχείρων, τον ουρανοξύστη που προτιμούν όλοι όσοι θέλουν να αυτοκτονήσουν στο βόρειο Λονδίνο. Τέσσερις άγνωστοι πρόκειται να ανακαλύψουν σύντομα ότι το να δώσεις τέλος στη ζωή σου δεν είναι η προσωπική πράξη ακριβώς που περίμεναν ότι θα ήταν.
Ο Μάρτιν Σαρπ, μαυρισμένος και με μαλλί περμανάντ, είναι ένας ατιμασμένος πρώην παρουσιαστής πρωινής τηλεοπτικής εκπομπής, ο οποίος τα είχε όλα -καριέρα, οικογένεια, διαμέρισμα σε ακριβή περιοχή- και τα χαράμισε όλα. Η αυτοκτονία είναι για τον Μάρτιν η λογική αντίδραση…
Η Μορίν πρέπει να το κάνει απόψε, που έχει βάλει τον Μάττυ στην κλινική. Ο γιος της δεν μπόρεσε ποτέ να κάνει τίποτα απ όσα κάνουν τα φυσιολογικά παιδιά -να περπατήσει ή να μιλήσει, ας πούμε- και η αφοσιωμένη μαμά του δεν μπορεί πια να τα βγάλει πέρα.
Μισοτρελαμένη από ερωτική απογοήτευση, από μοναξιά κι εφηβικό άγχος, από επτά Μπακάρντι Μπρίζερ και δύο μπίρες, η Τζες είναι έτοιμη να πηδήξει -να απογειωθεί για την ακρίβεια- από την ταράτσα.
Τέλος, ο Τζέι Τζέι -ψηλός, cool!, Αμερικάνος, θυμίζει ροκ σταρ-, ο οποίος έχει λυγίσει από το βάρος των προβλημάτων του και τις πίτσες που κουβαλάει.
Αστείο, δραματικό και βαθιά συγκινητικό, το νέο μυθιστόρημα του Νικ Χόρνμπυ θέτει μερικά μεγάλα ερωτήματα: για την ζωή και τον θάνατο, τους ξένους και τη φιλία, την αγάπη και τον πόνο, και για το αν μια παρέα αποτυχημένων και μια πίτσα μπορούν να σε βοηθήσουν να βγεις από τη μεγάλη και σκοτεινή νύχτα της ψυχής.
Βιβλία με θέμα τον ανεκπλήρωτο έρωτα
Πάλι αυτονόητο, αλλά εξίσου απαραίτητο να αναφερθεί. Κάθε βιβλίο μπορεί να σε «ανεβάσει» και να σε «ρίξει», ειδικά όσα μπορούν να θίξουν τον ανθρώπινο άθλο του έρωτα και την εναγώνιο αναζήτηση του ιδανικού συντρόφου και τι πιο τολμηρό, από ένα βιβλίο κάποιου συγγραφέα που αγγίζει το ανεκπλήρωτο του έρωτα; Δυο σύντροφοι που ενώνονται μόνο για να χωριστούν ξανά; Μακριά από εμάς, λοιπόν, Χριστουγεννιάτικα.
Γράμματα στον Ελικώνα-Μαρίνα Τσβετάγιεβα
Η συγγραφέας: Όλη η ζωή χωρίζεται σε τρεις περιόδους: προαίσθηση του έρωτα, πράξη του έρωτα και ανάμνηση του έρωτα”. Αν και αυτά τα γράμματα ανήκουν στη μεσαία -γράφτηκαν στα ρωσικά στη δίνη μιας συνάντησης το 1922-, η μετάφρασή τους από την Τσβετάγεβα στα γαλλικά, δέκα χρόνια αργότερα, τοποθετείται στην τελευταία. Πιο πολύ από μετάφραση, μεταγραφή – τέτοιου βαθμού είναι η οικειότητα της Τσβετάγεβα με τη γαλλική γλώσσα. Και πιο πολύ από μεταγραφή, μετουσίωση ενός αποσπάσματος βιωμένης ζωής που η γραφή διυλίζει μέχρι τη λήθη.
Η Πλωτή Πόλη- Μάρω Δούκα
Η κεντρική ιστορία είναι απλή: Ο Μάρκος, σαραντάρης κοινωνιολόγος με ακαδημαϊκή καριέρα και συγγραφική δράση, νυμφευμένος στο Παρίσι με δυο παιδιά, συναντά την 28χρονη Όλγα, ανερχόμενη ηθοποιό που, ύστερα από έναν αποτυχημένο γάμο, ζει μόνη στην Αθήνα και περνούν μαζί ένα αλησμόνητο δεκαήμερο.
Έκτοτε, οι δύο ήρωες αρχίζουν να ακροβατούν επικίνδυνα στα σχοινιά της επιθυμίας που οι ίδιοι τεντώνουν: εκείνος πάντα με δίχτυ ασφαλείας, εκείνα αδιάκοπα φλερτάροντας με τη σκοτεινή γοητεία του κενού. Η επιλογή των δύο πόλεων, Αθήνα-Παρίσι, ως κέντρων βάρους της εύθραυστης ισορροπίας τους, δεν υπακούει απλώς στις επιταγές του κοσμοπολιτισμού. Η απόσταση αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή του έρωτα, αλλά και σε πολύτιμο άλλοθι για τη φθορά του.
H συγγραφέας περιγράφει το διάπλου των δύο εραστών, συνδυάζοντας την αναλυτική οξυδέρκεια με τη συνθετική μαεστρία. O αναστοχασμός πάνω στην αμφιθυμία και αμφισημία του συναισθήματος επιτυγχάνεται με λεπτουργικές μετατοπίσεις στην κλίμακα του χρόνου, που συναρμολογούν σταδιακά τις ψηφίδες του μύθου, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, όχι γι’ αυτό που θα ακολουθήσει, αλλά για ό, τι προηγήθηκε.
(Πηνελόπη Kουφοπούλου, “Eλευθεροτυπία” Bιβλιοθήκη, 30 Iουνίου 2000)
Ιστορίες φαντασμάτων, του διαβόλου και λοιπών πνευμάτων
Τα Χριστούγεννα, επίσης, έχουν μια θρησκευτική κι ιεροτελεστική υπόσταση, η οποία αφυπνίζει σε πολλούς συγγραφείς μεταφυσικές ανησυχίες. Οπότε, μακριά από βιβλία που ανασταίνουν φαντάσματα, το Διάβολο και μεταφυσικές φιγούρες που θα κάνουν να φαίνεται πως το φως από το στολισμένο δέντρο σας δεν είναι αρκετό για να κοιμηθείτε το βράδυ.
Keep calm and do not read:
Ιστορία Φαντασμάτων- Straub Peter
Όλοι κάποτε έχουμε φοβηθεί. Οι κάτοικοι του Μίλμπερν βλέπουν το κακό να εξαπλώνεται και καταδικάζονται να ζήσουν στην καρδιά του σκότους. Δεν μπορούν να ξεφύγουν ούτε και στα όνειρά τους. Όταν ασφαλίζουν τα παράθυρα και κλειδώνουν τις πόρτες, συναντούν πάντα τον ίδιο εφιάλτη. Στην έντρομη ερώτηση «Ποιος είσαι;» παίρνουν πάντα την ίδια απάντηση… «Εσύ».
Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες με Φαντάσματα – Συλλογή
Τι καλύτερο από μια ιστορία με φαντάσματα που διαβάζεται μεγαλόφωνα γύρω από το τζάκι την παραμονή των Χριστουγέννων. Διηγήματα με ανέμους που ουρλιάζουν και χιόνια που σκεπάζουν σαν λευκό πέπλο στοιχειωμένα, παλιά αρχοντικά και ερημικά πανδοχεία· ήρωες που βασανίζονται από ένοχα μυστικά και κάποιο σκοτεινό παρελθόν. Από την “Ιστορία των καλικάντζαρων που έκλεψαν ένα νεωκόρο” του Ντίκενς μέχρι “Τα πρώτα μου ευτυχισμένα Χριστούγεννα” της Μπράντον, αυτή η ανθολογία περιέχει είκοσι από τις καλύτερες ιστορίες φαντασμάτων της αγγλόφωνης λογοτεχνίας.
*Οι προτάσεις των βιβλίων είναι ενδεικτικές για κάθε κατηγορία, χωρίς να υποβαθμίζεται ή να υπονομεύεται η λογοτεχνική τους αξία.
