Τρία πρότυπα νοσοκομεία σχεδιάζονται από τον διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Renzo Piano και το γραφείο του Renzo Piano Building Workshop (RPBW) στην Ελλάδα σε συνεργασία με τη Betaplan. Τα έργα αυτά εντάσσονται στη διεθνή «Πρωτοβουλία για την Υγεία» του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Το έργο αφορά το Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής, το Γενικό Νοσοκομείο Σπάρτης και το Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης τα οποία θα παραδοθούν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2025 και να καταστούν διεθνή σημεία αναφοράς στον τομέα της αρχιτεκτονικής των νοσοκομείων.
Γενικές αρχές
Το νοσοκομείο ως θεσμός και ως χώρος είναι καθοριστικό για την κοινωνία. Μέσω των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών τους επιχειρείται η αρμονική ένταξή τους στο περιβάλλον και η αποφυγή του ιδρυματικού χαρακτήρα (de- institutionalization).
Όπως επισημαίνεται από την αρχιτεκτονική ομάδα, κοινό χαρακτηριστικό των τριών αυτών νοσοκομειακών μονάδων είναι η ανθρωποκεντρική προσέγγιση του σχεδιασμού, ενώ ακολουθούνται οι αρχές της ενεργειακής και κοινωνικής βιωσιμότητας. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα ήσυχο και χαλαρωτικό περιβάλλον τόσο για τους ασθενείς όσο και για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, με τη φύση να έχει ουσιαστικά έναν «θεραπευτικό» ρόλο στη διαδικασία αποκατάστασης κάθε ασθενούς. Όπως επισημαίνεται σε κάθε ευκαιρία, τα τρία νοσοκομεία θα σχεδιαστούν βασιζόμενα στα πρότυπα της φιλοσοφίας των «Ασκληπιείων».
Βάσει των σχεδίων και των φωτορεαλιστικών, τα κτίρια δεν είναι ψηλά και αποτελούνται από δύο ορόφους. Σημαντική είναι η χρήση του ξύλου στην κατασκευή τόσο για αισθητικούς λόγους και σύνδεσης του εσωτερικού με τον εξωτερικό χώρο όσο και για στατικούς λόγους, ενώ θεωρείται ένα σχετικά οικονομικό υλικό.
Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής
H κατασκευή αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2023 και θα αντικαταστήσει το «Σισμανόγλειο» Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής που κατασκευάστηκε το 1937. Ο Renzo Piano έχει αναφέρει ότι πρόκειται για ένα νοσοκομείο που θα είναι «ανοιχτό και προσβάσιμο σε όλους τους κατοίκους της πολυπολιτισμικής κοινότητας της Κομοτηνής που εκτός από υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας, θα παρέχει ένα περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης υψηλών προδιαγραφών».
Το 2020 ολοκληρώθηκαν τα σχέδια για την κατασκευή του νοσοκομείου. Το νέο κτίριο έχει σχεδιαστεί δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον περιβάλλοντα χώρο, στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα, στη θεραπευτική δύναμη της φύσης και στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση σχετικά με την ολοκληρωμένη φροντίδα των ασθενών και των οικογενειών τους. Πέριξ του κτιρίου θα υπάρχουν 1.200 δέντρα και «θεραπευτικοί» κήποι, ενώ θα προσφέρεται απρόσκοπτη θέα προς το δάσος σε όλους τους χώρους.
Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι βάσει του σχεδιασμού του και των πιστοποιήσεων που αναμένεται να λάβει το νοσοκομείο μπορεί να καταστεί ένα από τα πιο ενεργειακά αποδοτικά νοσοκομεία της Ευρώπης. Η χρήση των φωτοβολταϊκών στη στέγη θα καλύπτει σημαντικό μέρος των αναγκών του νοσοκομείου σε ηλεκτρική ενέργεια. Παράλληλα θα γίνεται χρήση της γεωθερμικής ενέργειας καλύπτοντας 100% τις ανάγκες του νοσοκομείου σε θέρμανση.
Γενικό Νοσοκομείο Σπάρτης
Μέχρι και τον Απρίλιο του 2021 βρισκόταν σε εξέλιξη η μελέτη του RPWB για τη δημιουργία του νέου Γενικού Νοσοκομείου Σπάρτης, ώστε να συμπεριληφθούν πρόσθετες ιατρικές υπηρεσίες.
Το νέο Γενικό Νοσοκομείο Σπάρτης θα αντικαταστήσει το υφιστάμενο Γενικό Νοσοκομείο που ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1939 και η λειτουργία του εκκίνησε το 1953 ως Σανατόριο. Οι συνεχείς διαβουλεύσεις με το Υπουργείο Υγείας, τις τοπικές υγειονομικές αρχές, το ιατρικό και διοικητικό προσωπικό του νοσοκομείου έχουν γίνει προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η νέα δομή θα μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα τον τοπικό πληθυσμό με στόχο να μειωθούν οι μεταγωγές σε Τρίπολη, Καλαμάτα ή Αθήνα.
Για την κατασκευή της νέας δομής θα μετεγκατασταθούν ορισμένες λειτουργίες του υφιστάμενου νοσοκομείου ώστε να κατεδαφιστούν τα απαραίτητα τμήματα ώστε να προχωρήσει η κατασκευή του νέου κτιρίου. Παρόλα αυτά και για την καλύτερη διασφάλιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, μονάδες όπως τα χειρουργεία, η μονάδα αιμοκάθαρσης, η κλινική COVID-19, τα επείγοντα περιστατικά, ο αξονικός τομογράφος και τα εργαστήρια θα μεταφερθούν σε πτέρυγα που θα παραμείνει σε λειτουργία μέχρι να παραδοθεί το νέο νοσοκμείο.
Βάσει του οράματος του αρχιτέκτονα, η δομή θα είναι βυθισμένο στη φύση, με τα οφέλη του φυσικού φωτός, της ανοιχτής θέας προς τα βουνά και το λακωνικό τοπίο να γίνονται αισθητά στα κλινικά αποτελέσματα των ασθενών. Σε αντιστοιχία με το νέο Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής, και το νέο Γενικό Νοσοκομείο Σπάρτης αναμένεται να λάβει όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις ώστε να είναι ενεργειακά αποδοτικό.
Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
Ο σχεδιασμός της νέας αυτής δομής βάζει στο επίκεντρο την ευημερία των παιδιών και των οικογενειών τους. Το Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης θα αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα κλινικής φροντίδας για παιδιά, νέους και τις οικογένειές τους. Αποτελείται από 3 κτιριακές μονάδες: η πρώτη αποτελεί την βασική παιδιατρική κλινική, η δεύτερη θα φιλοξενεί το Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων με ιδιωτικούς υπαίθριους κήπους και χώρους παιχνιδιού, η τρίτη μονάδα θα περιλαμβάνει εγκαταστάσεις διδασκαλίας και έρευνας, χώρους γραφείων, βιβλιοθήκη, εργαστήρια έρευνας.
Οι τρείς μονάδες εκτείνονται σε δύο οικόπεδα. Υπέργειες και υπόγειες συνδέσεις θα χρησιμοποιηθούν για τη μετάβαση του κοινού, ενώ ο συνολικός σχεδιασμός αποτελεί μια καινοτόμο προσέγγιση σχεδιασμού campus από τον αρχιτέκτονα.
Όπως στις προαναφερθείσες νέες νοσοκομειακές μονάδες, έτσι και στο νέο Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, η φύση έχει σημαντικό ρόλο. Στον περιβάλλοντα χώρο της δομής θα ενισχυθεί η υπάρχουσα βλάστηση με νέα δέντρα και θα σχηματιστούν θεραπευτικοί κήποι, ενώ θα ενσωματωθούν διαδραστικές παιδικές χαρές.
Ανοιχτοί χώροι, υπαίθριου χώροι, διαφανείς και διαπερατές με αίθρια συνδέσεις ενισχύουν τις θεραπευτικές ιδιότητες της φύσης και αποτελούν αλληλοσυμπληρούμενα στοιχεία. Τέλος, κατ’ αντιστοιχία των πραναφερθεισών δομών, και το Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης αναμένεται να λάβει τις σχετικές διεθνείς πιστοποιήσεις ως ένα από τα πιο ενεργειακά αποδοτικό νοσοκομείο της κατηγορίας του.
Ο Renzo Piano σε μια συνέντευξή του έχει δηλώσει «Η Ελλάδα είναι ο ιδανικός χώρος για τα νοσοκομεία του μέλλοντος με επίκεντρο τον άνθρωπο». Έτσι, στον σχεδιασμό του συνδυάζει την ιατρική αριστεία με τη σύγχρονη κατασκευή και την αρχαιοελληνική έννοια του «καλού καγαθού» χώρου.
Πηγές άρθρου
RPBW, 2018. STAVROS NIARCHOS FOUNDATION HOSPITALS INITIATIVE. Ανακτήθηκε από http://www.rpbw.com/project/stavros-niarchos-foundation-hospitals (τελευταία πρόσβαση 07/09/2022).
SNFHI. SNF General Hospital of Komotini. Ανακτήθηκε από https://www.snfhi.org/en/pillars/infrastructure-projects/snf-general-hospital-of-komotini/ (τελευταία πρόσβαση 07/09/2022).
SNFHI. SNF General Hospital of Sparta. Ανακτήθηκε από https://www.snfhi.org/en/pillars/infrastructure-projects/snf-general-hospital-of-sparta/ (τελευταία πρόσβαση 07/09/2022).
SNFHI. SNF University Pediatric Hospital of Thessaloniki. Ανακτήθηκε από https://www.snfhi.org/en/pillars/infrastructure-projects/snf-university-pediatric-hospital-of-thessaloniki/ (τελευταία πρόσβαση 07/09/2022).
Πιάνο, Ρ. ΡΕΝΤΣΟ ΠΙΑΝΟ: «Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ, ΜΕ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ». Ανακτήθηκε από https://www.snf.org/media/17418132/BLUE_Renzo-Piano.pdf (τελευταία πρόσβαση 07/09/2022).
Φλώρος, Χ., 2007. Οργάνωση-σχεδιασμός νοσοκομείων. Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου ΑΕ, Αθήνα.
