Η μέθοδος της εξωσωματικής γονιμοποίησης γίνεται ολοένα και πιο αποτελεσματική στην εποχή της τεχνολογίας, καθώς αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις μια λύση Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Είναι μια ιατρική διαδικασία που στόχο έχει, μέσω ειδικής θεραπείας και εργαστηριακής παρέμβασης, να επιτευχθεί η επιθυμητή εγκυμοσύνη. Όπως προκύπτει και από την ονομασίας της, η διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης λαμβάνει χώρα έξω από το σώμα της γυναίκας.
Ορισμός
Η εξωσωματική γονιμοποίηση ορίζεται και ως η διαδικασία σύλληψης του “δοκιμαστικού σωλήνα”. Προκύπτει από την αγγλική ονομασία της μεθόδου “In Vitro Fertilization”, όπου στα λατινικά ο όρος “ in vitro” σημαίνει “μέσα στο γυαλί”. Η φυσιολογική μέθοδος κατά την αναπαραγωγή είναι η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο στη σάλπιγγα της γυναίκας. Στην περίπτωση που δεν είναι δυνατή η συνήθης μέθοδος, η γονιμοποίηση πραγματοποιείται σε εργαστηριακό περιβάλλον. Μετά τα πρώτα στάδια που ακολουθούνται, το έμβρυο μεταφέρεται στη μήτρα της γυναίκας. Η πρώτη επιτυχής τεχνητή γονιμοποίηση, σε παγκόσμιο επίπεδο, έλαβε χώρα το 1978 στην Αγγλία από τον διάσημο βιολόγο Robert G. Edwards, ενώ στην Ελλάδα επιτεύχθηκε το 1982.
Στάδια εξωσωματικής γονιμοποίησης
Κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης ακολουθούνται διάφορα στάδια σε εργαστηριακό επίπεδο, ώστε στη συνέχεια οι ειδικοί να προχωρήσουν στην μεταφορά του εμβρύου στο σώμα της γυναίκας.
Αρχικώς, το πιο σημαντικό βήμα είναι η διερεύνηση του ζευγαριού. Αυτό σημαίνει πως ο αρμόδιος γιατρός προχωρά σε αξιολόγηση όλων των παραμέτρων, όπως της ποιότητας του σπέρματος, του ενδοκρινικού συστήματος της γυναίκας, καθώς και την εξέταση των ωοθηκών, της μήτρας και των σαλπίγγων. Αναλόγως με τα αποτελέσματα των παραπάνω εξετάσεων, χορηγείται η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή προκειμένου να βοηθηθεί η διέγερση των ωοθηκών και η ανάπτυξη των ωοθυλακίων για τις γυναίκες.
Στη συνέχεια της μεθόδου, πρέπει να παρακολουθείται το ενδομήτριο της γυναίκας, για να αξιολογηθεί η ποιότητα και η “ωρίμανση” του. Εάν το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας κριθεί έτοιμο και η παραγωγή ωαρίων φθάσει στο ζητούμενο επίπεδο, τότε γίνεται η συλλογή τους από τις ωοθήκες της γυναίκας. Τα ωάρια καλλιεργούνται σε ειδικά γυάλινα ή πλαστικά υλικά, τα ονομαζόμενα τρυβλία, στα οποία αναπτύσσονται και στη συνέχεια γονιμοποιούνται.
Ταυτόχρονα με τις παραπάνω διαδικασίες, πρέπει να επεξεργαστεί και το σπέρμα του άνδρα, προκειμένου να αναλυθεί και να προετοιμαστεί στο εργαστήριο για τη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης. Μετά το στάδιο της ωοληψίας, τα σπερματοζωάρια που έχουν συλλεχθεί τοποθετούνται σε κάθε τρυβλίο καλλιέργειας, στο οποίο περιέχεται ειδικό θρεπτικό καλλιεργητικό υλικό.
Τέλος, αφού έρθουν σε επαφή τα σπερματοζωάρια με το ωάριο και επιτευχθεί η γονιμοποίηση, αρχίζει να αναπτύσσεται το έμβρυο στο εργαστηριακό περιβάλλον για δύο έως έξι ημέρες. Σε αυτό το σημείο, γίνεται η αξιολόγηση του εμβρύου προκειμένου να προχωρήσει, μέσω ειδικής διαδικασίας, η μεταφορά και η εμφύτευση του στη μήτρα.
Παράγοντες που οδηγούν στην τεχνητή γονιμοποίηση
Το κύριο πρόβλημα που οδηγεί τα ζευγάρια σε λύσεις υποβοηθούμενης γονιμοποίησης είναι η υπογονιμότητα, η οποία βασίζεται σε πολλαπλούς παράγοντες και παθήσεις. Το πρόβλημα μπορεί να οφείλεται στη γυναίκα ή στον άνδρα, ή ακόμα και στους δύο.
Στις γυναίκες,
οι παθήσεις των σαλπίγγων, που οφείλονται σε διάφορα μικρόβια (π.χ. μυκόπλασμα, χλαμύδια) τα οποία μεταδίδονται κατά τη σεξουαλική επαφή, αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα της γυναικείας υπογονιμότητας. Επιπλέον, οι ανωμαλίες της ωοθυλακιορρηξίας κατέχουν μεγάλο ποσοστό στην αδυναμία σύλληψης. Το πιο γνωστό σύνδρομο είναι οι πολυκυστικές ωοθήκες, οι οποίες συχνά αντιμετωπίζονται με φαρμακευτική αγωγή. Η συχνότητα της ενδομητρίωσης αποτελεί εξίσου μία σημαντική δυσκολία τεκνοποίησης, καθώς επίσης και η ηλικία της γυναίκας.
Στους άντρες,
καθοριστικό ρόλο κατέχει η ποιότητα και η κινητικότητα του σπέρματος, η οποία επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από το κάπνισμα, το αλκοόλ, τη χρήση φαρμάκων και άλλων ουσιών, την κατανάλωση τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα συντηρητικών. Μολυσματικές ασθένειες και αφροδίσια νοσήματα αποτελούν, επίσης, σοβαρούς παράγοντες της ανδρικής υπογονιμότητας, από κοινού με γενετικές ανωμαλίες και δυσλειτουργίες. Χρόνιες θεραπείες και ειδικές φαρμακευτικές αγωγές, για την αντιμετώπιση σοβαρών παθήσεων, μπορούν να συμβάλουν στην αποδυνάμωση του σπέρματος. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι το άγχος επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το σπέρμα.
Καταλήγοντας, η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ιατρικά επιτεύγματα. Μέσα από την εξέλιξη της, δίνεται η ευκαιρία σε πολλά ζευγάρια να καταφύγουν στην τεχνητή γονιμοποίηση για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της υπογονιμότητας. Ωστόσο, δέχεται επικριτικά σχόλια ως προς την ηθική διάσταση της. Πολλοί υποστηρίζουν πως παραβιάζει τον ηθικό κώδικα ως προς τη διαφύλαξη της ζωής, την παρέμβαση και την διεξαγωγή πειραμάτων, κυρίως στο έμβρυο αλλά και στη μητέρα. Σε αυτό το σημείο προστίθεται η ελεύθερη βούληση του ατόμου και η ανάληψη ατομικής ευθύνης απέναντι στην επιλογή παρεμβολής της επιστημονικής κοινότητας σε ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα.
Πηγές άρθρου:
https://www.britannica.com/science/in-vitro-fertilization
https://el.wikipedia.org/wiki/Εξωσωματική_γονιμοποίηση
