Η Αϊτή είναι μία υποβαθμισμένη χώρα της Κεντρικής Αμερικής που, δυστυχώς, δεν χαίρει της ίδιας εκτίμησης με τις όμορές της, αλλά για πολιτικούς και όχι για αντικειμενικούς λόγους. Πρόκειται για μία πανέμορφη χώρα της Καραϊβικής, που τα τοπία της δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τη Δομινικανή Δημοκρατία, για παράδειγμα, με την οποία η Αϊτή μοιράζεται το εξωτικό νησί της Ισπανιόλας. Τα ζωγραφιστά φωτογραφικά στιγμιότυπα της Γαλλικής Πολυνησίας, στην οποία ανήκει και η Αϊτή, τα γνωρίζουμε και τα ζαχαρώνουμε όλοι. Πλην, όμως, το άκουσμα της λέξης Αϊτή δεν συνδυάζεται συνήθως στο μυαλό μας με τις απαράμιλλες φυσικές ομορφιές αυτού του κομματιού της Υδρογείου, αλλά περισσότερο με φτώχεια, εγκληματικότητα, αναταραχές και φυσικές καταστροφές.
Το παρόν άρθρο θα επιχειρήσει να κατευνάσει τις ανησυχίες των επίδοξων ταξιδιωτών και να καταρρίψει τα ταμπού που διαιωνίζονται γύρω από μέρη, όπως η Αϊτή, τα οποία αδικούνται και τιμωρούνται κατ’ εξακολούθηση, μόνο και μόνο επειδή δεν διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα να αυτοπροωθηθούν, διαλαλώντας εύηχα το εμπόρευμά τους στην τουριστική αγορά. Δεν αποτελεί μυστικό το ότι οι πιο ψαγμένοι ταξιδιώτες είναι τολμηρότεροι σε σχέση με το ευρύτερο κοινό, όσον αφορά στις επιλογές των προορισμών τους. Και είναι γεγονός ότι σε τέτοιους ανθρώπους οφείλουμε όλοι μας την ανακάλυψη και ανάδειξη σπάνιων τουριστικών θησαυρών και τοποθεσιών ύψιστου φυσικού κάλλους.
Ποια είναι όμως η Αϊτή;
Το νησί ανακαλύφθηκε το 1493 από τον Χριστόφορο Κολόμβο και η απόβαση των λευκών οδήγησε σύντομα σε μία καθολική γενοκτονία των αυτοχθόνων πληθυσμών. Λόγω του πλούσιου εδάφους και υπεδάφους του νησιού γεννήθηκε άμεσα η ανάγκη για εργατικά χέρια προς εκμετάλλευση των φυσικών πόρων εις όφελος των Ευρωπαίων κατακτητών και συνέπεια του προηγηθέντος αφανισμού των ιθαγενών, ήταν να ξεκινήσει η “εισαγωγή” σκλάβων από τη γειτονική Αφρική και κυρίως από τη Γουινέα. Οι σημερινοί Αϊτινοί είναι απόγονοι των Αφρικανών αυτών, καθώς και των μιγάδων που γεννήθηκαν από τις προσμίξεις των πολλών αιώνων που ακολούθησαν.
Γύρω στο 1700, η κυριαρχία του νησιού πέρασε σε γαλλικά χέρια, όπου και παρέμεινε έως το 1804, οπόταν η χώρα διεκδίκησε και κέρδισε την ανεξαρτησία της. Πρέπει να τονισθεί, δε, ότι η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα σκλάβων που απελευθερώθηκε. Έκτοτε, προσπαθεί να ορθοποδήσει, βαλλόμενη από οικονομικά και πολιτικά προβλήματα, καθώς και από αναταραχές και φυσικές καταστροφές που κατά καιρούς τη μαστίζουν, εμποδίζοντάς την να αναπτυχθεί επαρκώς. Οι κοινωνικές ανισότητες και ο αναλφαβητισμός είναι δύο ακόμα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, με τους μιγάδες να απαρτίζουν τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και τους “μελαμψούς”, δηλαδή τους Αφροαμερικανούς, να αποτελούν τη βάση της κοινωνικής πυραμίδας.
Η συμβολή της Αϊτής στην Ελληνική Επανάσταση
Ευαισθητοποιημένη και ορμώμενη από τη δική της πονεμένη ιστορία, η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση, μη μένοντας μάλιστα μόνο στη θεωρία και τα παχιά λόγια. Προκειμένου να ενδυναμώσει την προσπάθεια των Ελλήνων, συνέβαλε με την αποστολή δια θαλάσσης, στρατού και κόκκων κακάο, που θα ανταλλάσσονταν με όπλα. Δυστυχώς, οι άνθρωποι δεν κατάφεραν ποτέ να φτάσουν έως την Ελλάδα προς εκπλήρωση του σκοπού τους, καθώς οι κακουχίες του μακρού και δύσκολου ταξιδιού τούς αποδεκάτισαν στη διαδρομή.
Στην προσπάθεια μιας πρώτης γνωριμίας με τα αξιοθέατα της Αϊτής, ας ξεκινήσουμε με αναφορά στην πρωτεύουσά της, το Port-au-Prince, η οποία, δυστυχώς, επλήγη πολύ σοβαρά από τον καταστροφικό σεισμό του 2010 και τη σαρωτική επιδημία χολέρας που τον ακολούθησε. Η αμφιθεατρικά κτισμένη πόλη σε αποχρώσεις γαλλικής αρχιτεκτονικής απώλεσε τα σημαντικότερα δημόσια κτίριά της κατά τον εν λόγω σεισμό, θρηνώντας, παράλληλα εξαψήφιους αριθμούς τραγικών θυμάτων. Ως εκ τούτου και σε συνάρτηση και με την εγκληματικότητα που την πολιορκεί, η μεγαλύτερη πόλη της Αϊτής δεν προσφέρεται ιδιαιτέρως για τουρισμό και ανέμελη περιήγηση, τουλάχιστον έως ότου καταφέρει να λύσει κάποια από τα ζωτικής σημασίας προβλήματά της, λαμβάνοντας την απαραίτητη ανθρωπιστική βοήθεια.
Έτσι, λοιπόν, μπορούμε να επισκεφτούμε το πανέμορφο Cap-Haïtien, όπου η γαλλική αποικιοκρατία άφησε επίσης τα αρχιτεκτονικά της – και όχι μόνο – σημάδια, με κλασικούς αντιπροσώπους το Μουσείο Καλών Τεχνών και τον Καθεδρικό Ναό της πόλης. Στη συνέχεια, θα εγκαταλείψουμε το αστικό κομμάτι, προσεγγίζοντας τα καταγάλανα νερά του γραφικού Labadie, ενός υπέροχου και άκρως παραδοσιακού ψαροχωριού, που θα μας θυμίσει στημένο κινηματογραφικό σκηνικό.
Στη συνέχεια, θα κατηφορίσουμε προς το La Citadelle, το ηλικίας 2 αιώνων μεγαλύτερο φρούριο της Αμερικής και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Το μεγαλειώδες οικοδόμημα, που οι ντόπιοι αποκαλούν 8ο Θαύμα του Κόσμου, κατασκευάστηκε με πρωτοβουλία του πρώτου βασιλιά της Αϊτής, Henri Christophe και με κόστος δεκάδων χιλιάδων ζωών σκλάβων. Πρόκειται για μία κολοσσιαία κατασκευή έκτασης 10.000 τετραγωνικών μέτρων, με τείχη που υψώνονται στα 40 μέτρα από το έδαφος και μαζί με το Παλάτι Sans-Souci, το επονομαζόμενο ως “Βερσαλλίες της Καραϊβικής”, αποτελούν τα 2 σημαντικότερα στοιχεία ταυτότητας και τουριστικά ορόσημα της Αϊτής.
Εστιάζοντας, τώρα, σε κάποιες από τις πολλές και μεγάλες φυσικές ομορφιές της Αϊτής, μπορούμε ενδεικτικά να αναφερθούμε στο Εθνικό Πάρκο των 3 Παραλιών, που φιλοξενεί αποικίες κοραλλιών και σπάνιων φυκών, αλλά και υπέροχα μαγκρόβια δάση, συνδυάζοντας αριστοτεχνικά το χερσαίο με το ενάλιο στοιχείο και δημιουργώντας εικόνες παραδείσιες, στην όψη των οποίων ο επισκέπτης θα παραδοθεί αμέσως.
Τις επόμενες ημέρες της παραμονής μας στη δυτική πλευρά της Ισπανιόλας, που καταλαμβάνει η Αϊτή, θα προσπαθήσουμε να γευτούμε όσο το δυνατόν περισσότερες παραλίες προλαβαίνουμε, αγγίζοντας τη χρυσαφένια άμμο τους και φλερτάροντας με τον γοητευτικό ήλιο της Καραϊβικής: Jacmel, Kokoye, Gelee, Anse d’Azur, Anse Baguette, Ti Mouillage, Malfini, Cadras, Chouchou, Anse Blanche, Amani-y, Grann Do, είναι μερικά κομμάτια παραδείσου που μας προσφέρουν από κοινού η Αϊτή και η Καραϊβική, αποδεικνύοντάς μας ότι αξίζει πραγματικά τον κόπο να τους δώσουμε μια ευκαιρία γνωριμίας.
Με την επιτομή του εξωτικού, ως εικόνα στο μυαλό μας, δεν σκοπεύουμε να εγκαταλείψουμε ακόμα το μαγικό αυτό νησί, όπου οι άνθρωποι φτιάχνουν μόνοι τους τα ρούχα τους και συλλέγουν νερό από πηγάδια, μεταφέροντάς μας σε πολύ παλιές, αλλά όχι ακόμα ξεχασμένες, εποχές. Πρέπει οπωσδήποτε πρώτα να πάρουμε μια γεύση από τις τοπικές τελετές βουντού και να λικνιστούμε υπό τους ήχους των αφρικανικών τυμπάνων, σε ρυθμούς έκστασης και καταληψίας. Μόνο έτσι θα μυηθούμε πραγματικά στο εθνικό στοιχείο της Αϊτής, επιτρέποντάς της να μας αποκαλύψει το μυστηριώδες πρόσωπό της και την παθιασμένη δυναμική των ανθρώπων της.
