Το πολυπληθές, υπέρλαμπρο καστ του «Short Cuts» (στα ελληνικά «Στιγμιότυπα») εντυπωσιάζει μέχρι και σήμερα με τον τόσο οικείο και ταλαντούχο κατάλογο ονομάτων που παίρνει μέρος σε αυτή την φρενήρη ιλαροτραγωδία που σε μια αρμονική του ώσμωση με το σενάριο συνέθεσε αυτό το 3ωρο αριστούργημα του 1993. Όλα τα εύσημα ανήκουν στον αμετανόητα αιρετικό, δημιουργικά «θρασύ», Robert Altman, που του αρέσει να αφηγείται ιστορίες στις οποίες οι πρωταγωνιστές δεν διαφεντεύουν τις ζωές τους, έχουν απωλέσει κάθε έλεγχο σε αυτό που νομοτελειακά θα τους συμβεί και βρίσκονται μετέωροι σε μια διαρκή λούπα αβεβαιότητας, όπου μια έξωθεν διαβολή επιδράμει ξάφνου στην τετραγωνισμένη καθημερινότητά τους και τους κλυδωνίζει από τον διαβρωτικό κομφορμισμό και την ολέθρια αυταρέσκειά τους. Οι χαρακτήρες του δεν έχουν γνώση του πεπρωμένου τους και μια επουράνια δύναμη σαν puppet master τους εξωθεί σε πράξεις που δεν είχαν φανταστεί για τους εαυτούς τους ή μάλλον δεν έτυχε ποτέ να κάνει την εμφάνισή της η θρυαλλίδα που θα κάνει τα πάντα Γης Μαδιάμ. Ένα Κουτί της Πανδώρας θα ανοιχτεί που θα σκανδαλίσει και θα βάλει κάθε κατεργάρη στον πάγκο του, απελευθερώνοντας ανείπωτα μυστικά που έχουν χρονίσει, αμαρτωλά πάθη και ψαθυρά όνειρα που έχουν ενσταλαχτεί στα μυαλά τους.
Το «Short Cuts» είναι ένα μωσαϊκό απελπισμένων ετερόκλητων χαρακτήρων, ένας τυχαίος ή μοιραίος συγχρωτισμός απλών κατοίκων στο μαγευτικό Los Angeles. Κάποιοι αγνοούν την ύπαρξη των υπολοίπων, κάποιων τα μονοπάτια διασταυρώνονται καθοριστικά, ενώ άλλα περιορίζονται σε ένα κοινό καδράρισμα που προσδίδει μια ειρωνεία σε μια τυχαία σύμπτωση αλλά και μια υπενθύμιση της διεπίδρασης ενός κοινωνικού δικτύου που είναι τόσο αλληλένδετο και για τον λόγο αυτό τόσο εύθραστο ταυτοχρόνως. Ένα ζευγάρι που δέχεται απειλές από έναν εμμονικό κοινωνιοπαθή ζαχαροπλάστη που έφτιαξε την τούρτα για τον γιο τους (ο οποίος βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο), ένα νεαρό ζευγάρι με μικρά παιδιά όπου η γυναίκα ειναι -διόλου εν κρυπτώ- call girl για τον επιούσιο και ο άνδρας της καθαρίζει πισίνες, ένα μεσήλικο ανδρόγυνο που δεν μπορεί να απεμπλακεί από την οικονομική ανέχεια και την μιζέρια που αυτή επιφέρει, ένας γιατρός και μια ζωγράφος που αρνούνται να δουν την κορεσμένη τους σχέση κατάματα και επιδίδονται σε αποκαλύψεις και πολλοί άλλοι που συμπληρώνουν ένα ζωντανό άλμπουμ ανθρώπων όλου του ηλικιακού, ταξικού, και κοινωνικού φάσματος.
Μια ταινία που κατασκευαστικά είναι ένα αφηγηματικό επίτευγμα και ένας σκηνοθετικός θρίαμβος, με ένα αποτέλεσμα τόσο συνεκτικό και ρυθμικό όπου οι 3 ώρες βλέπονται απνευστί, οι 22 (!) χαρακτήρες είναι ξεκαρδιστικά τραγικοί και αφοπλιστικοί με τις ερμηνείες τους και η κάθε ιστορία είναι μια εμβριθής μέλετη για την ανθρώπινη ψυχή. Ο Altman επτιτυγχάνει το ακατόρθωτο: συνενώνει τόσες ιστορίες με μια πληθώρα χαρακτήρων με αφηγηματική ομπρέλα το ηλιόλουστο Los Angeles, με τρελό χιούμορ κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το τραγικό κλείσιμο. Ιδιότροποι και συνάμα καθημερινοί χαρακτήρες, πρωτότυπες ιστορίες αλλά τόσο γνώριμες, και στο τέλος η τιμωρία.
Στην πραγματικότητα, η ταινία μέσα από αυτόν τον ορυμαγδό ιστορίων και καταστάσεων έχει ως διακριτικό μοτίβο την σαδιστική καταστροφή του περιβάλλοντος, την μικρόνοη συμπεριφορά των ανθρώπων που το ενδιαφέρον τους σταματάει κυριολεκτικά μέχρι τον φράχτη του σπιτιού τους και την ύβρι που θα τους ταρακουνήσει κυριολεκτικά και μεταφορικά (το εύρημα του σεισμού) τιμωρώντας την αναισθησία τους, τον αχόρταγο εγωτισμό τους, τον καταναλωτικό κυνισμό και την άκριτη, αποχαυνωμένη από την τηλεόραση ζωή τους. Μια κυριολεκτική νοσηρότητα που κοχλάζει και σαν ορμητικό ποτάμι κάπου πρέπει να εκχυθεί και όσα φράγματα και μπετά να του βάλεις, αυτό θα ξεσπάσει στην χειρότερή του μορφή και σαν τσουνάμι πια θα συμπαρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του.
Έτσι και ο Altman καυτηριάζει, εκθέτει ανεπανόρθωτα, σχολιάζει με βιτριολικό χιούμορ τον μέσο αιθεροβάμονα Αμερικανό που ζει μια ζωή κατ’ επίφαση, σε μια χώρα που πίσω από την κλειστή πόρτα του «καλού» νοικοκυραίου κρύβεται ένας νοσηρός κοινωνιοπαθής ο οποίος αργά ή γρήγορα θα ξεπορτίσει και θα ξεδώσει με τον πιο βάναυσο τρόπο. Μια κοινωνία που όχι απλά πλάθει και σμιλεύει τέτοιους πολίτες αλλά τους επιβραβεύει για την φαυλότητά τους και τους πριμοδοτεί με άπιαστα όνειρα και κάλπικες ανάγκες.
Μια αναπόδραστη συνθήκη ειμαρμένης βρίσκεται πάνω από τους χαρακτήρες που θα έρθουν προ των πυλών για να δοκιμαστούν τα όρια ματαιοδοξίας τους και θα αναμοχλευτούν αμαρτίες του παρελθόντος. Κάποιοι θα λυτρωθούν, άλλοι θα καταστραφούν και σε άλλους η ζωή θα μείνει ως έχει, που είναι και η χειρότερη τιμωρία τους τελικά. Η διάρκεια της ταινίας μεταβολίζεται πανεύκολα, ευτυχώς όμως δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα δυσχώνευτα, δηκτικά σχόλια που περιέχει και είναι και ο λόγος που βλέπεται σήμερα με φρεσκάδα και μια αίσθηση «ξεβολέματος», πράγμα που είναι από τις πιο λυτρωτικές εμπειρίες που μπορεί να βιώσει ένας θεατής, υπό την σκέπη του ιδιoφυούς και αμίμητου Robert Altman.
Δείτε το trailer της ταινίας «Short Cuts» εδώ:
