Με αφορμή τη σφοδρότητα των συγκρούσεων στη Χιλή, η μουσική κληρονομιά του Victor Jara επανέρχεται στο προσκήνιο. Η αλησμόνητη αξία του Χιλιανού τραγουδιστή στέκεται ανεξίτηλη στη μνήμη. Μία υπενθύμιση και ένας προβληματισμός στις δυσφορίες που βιώνει εδώ και δεκαετίες η χώρα.
Ο Victor Jara αποτέλεσε τη φωνή του λαού σε μία μακρά περίοδο βίας και σκληρότητας από το στρατιωτικό καθεστώς του Augusto Pinochet. Το πρώτο του μουσικό άλμπουμ ήλθε στη δημοσιότητα με τον τίτλο Canto a lo humano (1966). Στα Ελληνικά, το μεταφράζει κανείς ως τον ύμνο προς τον άνθρωπο. Στη πρώτη του απόπειρα, ο Χιλιανός τραγουδιστής ταυτίζεται απόλυτα με τον Γολγοθά του λαού του. Συγκεκριμένα, άρχισε να γράφει και να μελοποιεί τραγούδια με πολιτικό περιεχόμενο. Ταγμένα στην αντίσταση των πολιτών και υποστηρικτικά στο ανθρώπινο δικαίωμα.
Ο καλλιτέχνης της διαμαρτυρίας, Victor Jara, ενεπλάκη μεταξύ των πολιτικών αναταραχών 1970-73, λίγο πριν η μορφή δικτατορίας στοιχίσει ανεπανόρθωτα στο κράτος. Ο ίδιος συνδέθηκε άρρηκτα με την folk μουσική, όντας επηρεασμένος από τους ήχους των Λατίνων Αμερικάνων και του Pablo Neruda. Η προσφορά του για το πονεμένο πλήθος υπήρξε έμπνευση σε διάφορους – εγνωσμένης αξίας και μη – καλλιτέχνες του χώρου. Ευαισθητοποιημένοι από το μουσικό και άθραυστο θάρρος του Χιλιανού, οι Joan Baez, Pete Seeger και Phil Ochs επέφεραν φόρο τιμής προς το έργο του.
Σε νεαρή ηλικία, ο Victor Jara σπούδαζε θέατρο, όταν ο ίδιος σε ένα γκρουπ ατόμων ανακάλυψε το μουσικό του χάρισμα. Με στενή παρέα τη κιθάρα του, ο ίδιος συνειδητοποίησε ότι μπορούσε να εκφράσει το ελεύθερο του πνεύμα. Ποιήματα και σκέψεις μακρές και αποσιωπημένες στο μυαλό ελευθερώθηκαν σε στίχους τραγουδιών του. Αξιομνημόνευτα έργα του υπήρξαν τα El Derecho de Vivir en Paz (1971), La población (1972), Vamos por Ancho Camino και Manifesto.
Η επίδοξη προσπάθεια του Victor Jara έδωσε πνοή στον λαό. Συνέχισε έως το τέλος αμετάκλητος στις πεποιθήσεις του και την ανάγκη να τραγουδά.
Τον Σεπτέμβριο του 73′, ο ίδιος και χιλιάδες πολίτες οδηγήθηκαν φυλακισμένοι στο Chile Stadium υπό την τότε στρατιωτική κυριαρχία. Η προπηλάκιση από τις μονάδες έπληξαν αρκετούς, συμπεριλαμβανομένου και τον Victor Jara. Βλέποντας τον τραγουδιστή ως έναν εχθρό και επικίνδυνο ιδεολόγο του καθεστώτος, οι στρατιωτικές μονάδες προχώρησαν στη δολοφονία του ίδιου και πολλών ακόμη Χιλιανών.
Η βαναυσότητα που υπέστη ο Victor Jara πριν το θάνατο, δεν τον ανάγκασαν σε παράδοση των ιδανικών του. Με τελευταία λόγια του τραγουδιού Venceremos – ασπαζόμενος τους στίχους – σιώπησε μπροστά σε αρκετούς μάρτυρες για τελευταία φορά. Ακόμη και σήμερα, σε ένα κράτος όπως η Χιλή – αρκετά διαφοροποιημένο και με επικράτηση δημοκρατικών αρχών – οι αδικίες και η ανισότητα ακόμη παραμονεύουν.
Στις στενάχωρες μέρες της χιλιανής κοινωνίας, ο λαός θυμάται τη δική του «φωνή». Υιοθετεί τα λόγια του Victor Jara και αναζωπυρώνει τις μνήμες περί ειρήνης και αγάπης μεταξύ των ανθρώπων. Ο Χιλιανός τραγουδιστής δεν δημιουργούσε τραγούδια από εκδήλωση χαράς και διασκέδασης, αλλά οι δυσμενείς συνθήκες τον ώθησαν στο επικίνδυνο μονοπάτι των κυβερνώντων. Σε ένα τελευταίο του απόσπασμα, ο ίδιος εξέφρασε την άποψη περί αξίας ενός τραγουδιού:
“Song is like the fire that washes the stones,
the wind that cleans us,
like the fire that joins us together and it lives within us to make us better people.”