Η βία που υφίσταται μια γυναίκα δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ συνόρων, πολιτισμών ή πλούτου. Είναι ένα φαινόμενο παγκόσμιο, και αν δεν συμβαίνει σε εμάς, συμβαίνει δίπλα μας.
Τον Δεκέμβριο του 1991 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε να ανακηρύξει την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των γυναικών, με σκοπό να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση.
Όμως η συγκεκριμένη ημέρα είχε ήδη καθιερωθεί δέκα χρόνια πριν, όταν γυναικείες οργανώσεις θέλησαν να τιμήσουν τη μνήμη των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από τη Δομινικανή Δημοκρατία, που βασανίστηκαν, ξυλοκοπήθηκαν και στραγγαλίστηκαν μέχρι θανάτου, κατ’ εντολήν του δικτάτορα Τρουχίλο, στις 25 Νοεμβρίου 1960.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε παγκόσμια κλίμακα το 35% των γυναικών έχει υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό τους ή βία από άλλους εκτός από τον σύντροφό τους. Είναι λοιπόν περισσότερες από μία στις τρεις οι γυναίκες που πέφτουν θύματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας. Το γεγονός αυτό θεωρείται ως ένα ακόμη παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με διαστάσεις επιδημίας, το οποίο αξιώνει επείγουσα δράση.
Πρόκειται, όμως, πράγματι για «επιδημία»;
Εμείς θα σας ταξιδέψουμε στη Λατινική Αμερική, που αν και έχουμε συνηθίσει να μιλάμε για τα υπέροχα τοπία, που να διασκεδάσετε, που να φάτε, αυτή τη φορά θα δούμε και το σκοτεινό πρόσωπο της Νότιας Αμερικής.
Η κακοποίηση ανήλικων κοριτσιών που σοκάρει
Σοκάρουν τα στοιχεία που φέρνει στο φως έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για την παιδική κακοποίηση. Περίπου 120 εκατομμύρια κορίτσια σε όλο τον κόσμο, δηλαδή ένα στα δέκα, έχουν βιαστεί ή κακοποιηθεί σεξουαλικά μέχρι την ηλικία των 20 ετών!
Σύμφωνα με τη Unicef, 95.000 παιδιά και έφηβοι, κυρίως σε Λατινική Αμερική και Καραϊβική, δολοφονήθηκαν μόνο το 2012.
Η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών που βασίζεται σε στοιχεία από 190 χώρες, αναφέρει ότι παιδιά σε όλο τον κόσμο εκτίθενται καθημερινά σε διάφορες μορφές βίας.
Σύμφωνα με την έκθεση:
- 120 εκατομμύρια κορίτσια, δηλαδή ένα στα δέκα, έχουν βιαστεί ή κακοποιηθεί σεξουαλικά μέχρι την ηλικία των 20 ετών.
- Οι πιο συχνές μορφές βίας που αντιμετωπίζουν και τα δύο φύλα είναι κυρίως ο διαδικτυακός εκφοβισμός.
- 95.000 παιδιά και έφηβοι δολοφονήθηκαν το 2012.
- 1 στους 3 μαθητές ηλικία από 13-15 έχουν πέσει θύματα ενδοσχολικής βίας.
- Έξι στα 10 παιδιά, ηλικίας μεταξύ 2-14 ετών τιμωρούνται σωματικά από τα άτομα που τα προσέχουν.
«Πολλές φορές η βία συμβαίνει σε χώρους που υποτίθεται ότι το παιδί είναι ασφαλές, όπως στο σπίτι και το σχολείο» αναφέρει ο εκτελεστικός διευθυντής της Unicef, Άντονι Λέικ.
Advertising
Ένα στα τρία κορίτσια, μεταξύ 15-19, που ξεκινούν να κάνουν σχέσεις, πέφτουν θύματα συναισθηματικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας από τους συντρόφους τους. Τέτοια φαινόμενα είναι συχνά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό, στην Ουγκάντα, την Τανζανία και τη Ζιμπάμπουε, αλλά και σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Βενεζουέλα, ο Παναμάς, η Βραζιλία και η Κολομβία.
Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε την έκθεση της Unicef, του 2014, για την παιδική κακοποίηση.
http://files.unicef.org/publications/files/Hidden_in_plain_sight_statistical_analysis_EN_3_Sept_2014.pdf
Που οφείλονται τα αυξημένα ποσοστά κακοποίησης των Λατίνων
Σύμφωνα με τον Ρόλαντ Άνγκερερ, τον περιφερειακό διευθυντή της μη κυβερνητικής οργάνωσης για τα δικαιώματα των παιδιών, Plan, το αυξημένο ποσοστό κακοποίησης οφείλεται κυρίως στην κυρίαρχη στη Λατινική Αμερική αντίληψη σχετικά με την ανωτερότητα των ανδρών έναντι των γυναικών.
«Πρέπει να ξεπεραστούν αυτά τα στερεότυπα», σημειώνει και επισημαίνει ότι, εξαιτίας της φτώχειας πολλές νέες μένουν έγκυες ή οδηγούνται στην πορνεία.
Σε κάποιες αγροτικές περιοχές της Γουατεμάλας ή της Βολιβίας έως και το 35% των κοριτσιών δεν πηγαίνουν σχολείο.
Επιπλέον, παρατηρείται αύξηση του αριθμού των σεξουαλικών επιθέσεων και των κυήσεων, γεγονότα που απομακρύνουν τα κορίτσια από το σχολείο και επεσήμανε ότι σε κάποιες χώρες της Λατινικής Αμερικής το 20% με 22% των κοριτσιών μικρότερων των 18 ετών έχουν μείνει έγκυες ή έχουν ήδη παιδιά.
Το φαινόμενο αυτό έχει αρχίσει να εμφανίζεται σε όλο και μικρότερης ηλικίας κορίτσια, κάποια από τα οποία ήταν μόλις 12 ή 13 ετών. Σε κάποιες αγροτικές περιοχές της Νικαράγουας ή του Σαλβαδόρ το ποσοστό φτάνει έως και το 62%.
Στην Αργεντινή έχει ξεκινήσει από πέρυσι μια εκστρατεία με το σύνθημα #NiUnaMenos (ούτε μία λιγότερη) και στο Μεξικό ανθεί μέσω του Facebook και του Twitter η επανάσταση (#Primaveravioleta).
Τα κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιήθηκαν ως κάθαρση, διότι πολλές γυναίκες δεν είχαν μιλήσει για την παρενόχληση και τη βία που έχουν υποστεί: συνειδητοποίησαν ότι αυτό αφορά ουσιαστικά την πλειονότητα των γυναικών», όπως στη Βραζιλία με την εκστρατεία #Meuprimeiroassedio (η πρώτη μου παρενόχληση).
Η Ουρουγουάη ήταν μια από τις πρώτες στη Λατινική Αμερική που νομοθέτησε το διαζύγιο και επέτρεψε τις αμβλώσεις, καθώς πάνω από 46 γυναίκες έχουν δολοφονηθεί από τον σύντροφό τους ή από έναν πρώην σύντροφό τους από τις αρχές του 2016, σύμφωνα με έναν απολογισμό των ενώσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, μόνο το 2016, δολοφονήθηκαν πάνω από 200 γυναίκες από τους συζύγους, τους πρώην συζύγους, ή τους συντρόφους τους στην Αργεντινή, παρότι πρόκειται για μια χώρα που θεωρείται από τις πιο ανεπτυγμένες στη Λατινική Αμερική.
Σύμφωνα με έρευνα, το 97% των γυναικών στην Αργεντινή έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση, το 79% των γυναικών έχει βρεθεί αντιμέτωπο με εφαψίες, ειδικά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενώ το 69% έχει βιώσει τουλάχιστον μία φορά μια κατάσταση στην οποία φοβήθηκε ότι θα βιαζόταν.
Γυναικοκτονία
Αυτό το νέο μαζικό φαινόμενο σεξιστικής εγκληματικότητας ήταν γνωστό στους κοινωνικούς ανθρωπολόγους και τους ειδικούς εγκληματολόγους ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, χάρη κυρίως στο πρωτοποριακό έργο της Μεξικανής ανθρωπολόγου Marcela Lagarde, η οποία πρώτη περιέγραψε τις κοινωνικές-πολιτισμικές προϋποθέσεις αυτής της εγκληματικής συμπεριφοράς. Στην ανδροκρατική κοινωνία του Μεξικού, η γυναικοκτονία είναι ένα φαινόμενο καθημερινό, που έχει τρομακτικές διαστάσεις.
Πάντως, ο νεολογισμός «γυναικοκτονία» (αγγλιστί femicide) είναι ένας επιστημονικός όρος που έγινε ευρέως γνωστός και υιοθετήθηκε από την εγκληματολογία μετά το 1992, χάρη στο πολύ επιτυχημένο βιβλίο με τίτλο «Femicide: the politics of woman killing», μια συλλογή δοκιμίων που επιμελήθηκαν από κοινού η ακαδημαϊκός Τζιλ Ράντφορντ (Jill Radford) και η εγκληματολόγος Νταϊάνα Ράσελ (Diana E. H. Russell).
Σε αυτό το βιβλίο η γυναικοκτονία ορίζεται ρητά ως ένα νέο εγκληματολογικό και ανθρωπολογικό φαινόμενο που αφορά ακραίες εκδηλώσεις βίας από μέρους ενός άνδρα σε βάρος μιας γυναίκας, η οποία υποτίθεται ότι παραβίασε τον κοινωνικά προκαθορισμένο ρόλο της ως… γυναίκας!
Ας σημειωθεί ότι ο όρος δεν περιγράφει μόνο τις περιπτώσεις δολοφονίας της νόμιμης συζύγου από τον άνδρα της, αλλά και τη δολοφονία κάθε γυναίκας η οποία, στο πλαίσιο μιας διαπροσωπικής σχέσης, «αθέτησε» τον ρόλο της ως γυναίκας. Εκτός λοιπόν από τη σύζυγο, η πράξη της γυναικοκτονίας μπορεί κάλλιστα να αφορά κάθε γυναίκα με την οποία έχει στενή σχέση ο θύτης: την ερωτική σύντροφο, μια πόρνη, αλλά και την κόρη ή, σπανιότερα, τη μητέρα!
Όμως τι ακριβώς έκαναν –ή μάλλον δεν έκαναν– αυτές οι γυναίκες που να αξίζει την ποινή του θανάτου; Πολύ απλά παραβίασαν τον πατροπαράδοτο κανόνα της θηλυκής υποτέλειας στην ανδρική εξουσία: στα μάτια του άνδρα-θύτη το θηλυκό-θήραμά του υποτίθεται ότι έπαψε να συμπεριφέρεται σαν καλή σύζυγος, πιστή ερωμένη, υπάκουη κόρη, αφοσιωμένη μητέρα.
Η βία μπορεί να μην συμβαίνει σε εμάς, όπως αναφέραμε παραπάνω, μπορεί να συμβαίνει γύρω μας. Γι αυτό το λόγο μιλήστε. Γιατί η σιωπή είναι συνένοχος αυτού του εγκλήματος…
Για οτιδήποτε πέσει στην αντίληψη σας μπορείτε να επικοινωνήσετε στις αρμόδιες υπηρεσίες:
- Γραμμή SOS 1065 (Γραμμή Ζωής-Κακοποίηση Ηλικιωμένων)
- Γραμμή SOS 15900 (Κακοποίηση Γυναικών)
- 100 (Άμεση Δράση-Ελληνική Αστυνομία)
- http://www.isotita.gr/
- Εθνική Γραμμή SOS 1056 – Το Χαμόγελο του Παιδιού
- http://eliza.org.gr/
Info:
AME-MΠΕ
The Guardian
BBC
CNN
UNICEF
