Τεχνητή γλώσσα: Προσπάθειες για μια ιδανική παγκόσμια γλώσσα

O άνθρωπος αισθανόταν, από την απαρχή της ύπαρξής του, την έμφυτη ανάγκη του για επικοινωνία με τους ομοειδείς του. Ενώ κάτι τέτοιο φάνταζε ακατόρθωτο, το Homo Sapiens άρχισε σταδιακά να αναπτύσσει διόδους συνεννόησης. Όλα ξεκίνησαν από απλά νεύματα, αξιοποιώντας την γλώσσα του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου. Αυτό οδήγησε τον άνθρωπο στο να επινοήσει τρόπους ώστε αυτές οι εκφράσεις να αποτυπωθούν με περισσότερη ακρίβεια. Χρόνια αργότερα, εμφανίστηκαν οι πρώτες γλώσσες. Συνήθως, περιλάμβαναν σκίτσα σε πετρώδεις εκτάσεις, γραμμές ή σύμβολα τα οποία σταδιακά εξελίχθηκαν στις γλώσσες όπως τις ξέρουμε σήμερα.

Όσο κάθε λαός εμπλούτιζε τη γλώσσα και εξύψωνε τον πολιτισμό μέσω των δημιουργημάτων που επέφερε η χρήση της γλώσσας (θέατρο, διδασκαλία, διατήρηση γραπτών κειμένων, τέχνες), προέκυψαν μερικές δυσλειτουργίες. Για παράδειγμα, πως θα μπορούσε το εμπόριο μεταξύ των εθνών να διευκολυνθεί; Ή πως ένα ταξιδιώτης θα επικοινωνούσε με τους ντόπιους μιας άλλης χώρας; Η απάντηση ήταν μονόδρομος: Έπρεπε ο καθένας να γνωρίζει και την εκάστοτε γλώσσα.

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, άρχισε να δυσλειτουργεί με την απότομη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού. Δειλά δειλά, η ιδέα μιας παγκόσμιας κοινής γλώσσας κέρδιζε έδαφος και προσέλκυε όχι μόνο έμπορους και διπλωμάτες αλλά και τον απλό λαό. Κάπως έτσι εμφανίστηκαν οι πρώτες τεχνητές γλώσσες. Οι τεχνητές γλώσσες δημιουργήθηκαν συνειδητά από τους ανθρώπους, χωρίς να έχουν εξελιχθεί φυσικά, με σκοπό να γεφυρώσουν το χάσμα επικοινωνίας και συνεννόησης μεταξύ των λαών. Ας ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στις προσπάθειες ενός τέτοιου δαιδαλώδους εγχειρήματος.

Σύμβολα Bliss

Τα Σύμβολα Bliss είναι μια τεχνητή γλώσσα απαρτιζόμενη από σύμβολα. Κάθε σύμβολο αποτελεί μια ξεχωριστή έννοια η οποία σε συνδυασμό με άλλες έννοιες (τα αντίστοιχα σύμβολα αυτών) δημιουργεί κατανοητές προτάσεις. Η ιδέα συλλήφθηκε από τον φωτογράφο Charles K. Bliss ο οποίος εργάστηκε ως φωτογράφος την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και εκδήλωσε έντονο ενθουσιασμό για την κινέζικη γλώσσα και το ιδεογραφικό της σύστημα.
Αυτό το σύστημα περιλαμβάνει μια σειρά από χαρακτήρες που αυτό που υποδηλώνουν μπορεί να απεικονιστεί (για παράδειγμα ένας ήλιος) και χαρακτήρες οι οποίοι απεικονίζουν κάτι άυλο (για παράδειγμα, η αγάπη μέσω μιας καρδιάς). Παρόλο που το σύστημα Bliss δεν υιοθετήθηκε ως παγκόσμιας εμβέλειας γλώσσα, χρησιμοποιήθηκε από τους γιατρούς σε ασθενείς με εγκεφαλική παράλυση και άλλες ιατρικές ή μαθησιακές ιδιαιτερότητες με στόχο να διδαχθούν την ανθρώπινη επικοινωνία με τρόπο προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητές τους.

Διαβάστε επίσης Καραντίνα: Νίκη κατά των ιών αλλά όχι και για τη βία κατά των γυναικών

Solresol

Όπως μαρτυρά και το όνομα της, η Solresol είναι μια τεχνητή γλώσσα με βάση τη μουσική. Δημιουργήθηκε από τον μουσικό Francois Sudre το 1827 και αποτελούνταν από ένα συνδυασμό μουσικών νοτών και γραμμάτων της αλφάβητου. Λόγω αυτής της ανάμειξης, η γλώσσα αυτή μπορούσε να εκφραστεί όχι μόνο με λεκτικό τρόπο αλλά και τραγουδώντας, μουρμουρίζοντας ή με τη βοήθεια ενός μουσικού οργάνου. Η Solresol προτάθηκε και για χρήση σε τηλεγραφήματα κατά τη διάρκεια των πολέμων όμως αυτό δεν κράτησε πολύ. Μάλιστα ένας από τους λόγους που η γλώσσα δεν εξελίχθηκε ήταν το περιορισμένο λεξιλόγιο που μπορούσε να αναπτυχθεί μέσω αυτής. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούνταν το μισολ για τη λέξη καλός ενώ η αντίστροφη (σολμι) για τη λέξη κακός. Με τον θάνατο του Sudre η γλώσσα άρχισε να εκλείπει.

Glosa

Γνωστή και ως interglossa, η glosa είναι μια απομονωμένη τεχνητή γλώσσα. Αυτό σημαίνει πως η γλώσσα δεν αλλάζει στους διάφορους τύπους και η ορθογραφία και η σύνταξη είναι απόλυτα ομαλή. Έχει επιρροές από την ελληνική και την λατινική γλώσσα λόγω της χρήσης αυτών των δύο στον επιστημονικό τομέα.

Κάθε λέξη αντιπροσωπεύει μια ιδέα και μπορεί να τοποθετηθεί ως ρήμα, ουσιαστικό, επίθετο και πρόθεση. Οι γραμματικές λειτουργίες υποβοηθούνται από περιορισμένες βοηθητικές λέξεις και τη συντακτική σειρά των λέξεων. Η glosa χρησιμοποιεί το λατινικό αλφάβητο χωρίς, όμως, τους ειδικούς χαρακτήρες.

Romanid

Τεχνητή γλώσσα που χρησιμοποιεί στοιχεία από τις ρομαντικές ευρωπαϊκές γλώσσες, δηλαδή γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, πορτογαλικά. Δημιουργήθηκε από τον Ούγγρο καθηγητή γλωσσολογίας Zoltán Magyar και χαίρει εκτίμησης και από Ούγγρους ομιλητές. Η πρώτη έκδοση της έγινε το 1956 ενώ ακολούθησε μια πιο απλουστευμένη το 1984. Μάλιστα, χαρακτηρίστηκε πιο εύκολη και από τα Esperanto, την πιο διαδεδομένη τεχνητή γλώσσα μέχρι σήμερα.

Διαβάστε επίσης Kim Ung Yong: Μια σύγχρονη ιδιοφυΐα

Esperanto

Η, πλέον, καθιερωμένη τεχνητή γλώσσα παγκοσμίως με περισσότερους από δύο εκατομμύρια ομιλητές. Εμπνευστής τους αποτέλεσε ο Εβραίος οφθαλμίατρος Λουδοβίκος Ζάμενχοφ το 1880.
Tα Esperanto βασίζονται στις αρχές των λατινογενών γλωσσών. Το λεξιλόγιό της είναι επηρεασμένο από τις Ρομάνικες γλώσσες ενώ τα φωνολογικά στοιχεία από τις Σλάβικες. Συντακτικά, ακολουθούν την καθιερωμένη δομή υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο. Χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο το λατινικό αλφάβητο, με κάποιους φθόγγους οι οποίοι παίρνουν περισπωμένη.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα Esperanto θεωρήθηκαν ως εργαλείο της αντίστασης. Έτσι, ο Χίτλερ διέταξε την εξολόθρευση των ομιλητών της στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μάλιστα, η οικογένεια του Ζάμενχοφ επιλέχθηκε για ειδική εκτέλεση με ότι αυτό προβλεπόταν.