Ο Ηρακλής είναι ο πιο μεγάλος, ο πιο αγαπητός και ένδοξος ήρωας της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Οι μύθοι του, αν και έχουν έδρα τη Θήβα ή το Άργος, απέκτησαν πανελλήνιο χαρακτήρα. Όλοι μας διδαχτήκαμε κατά τα σχολικά μας χρόνια τους δώδεκα άθλους του Ημίθεου Ηρακλή. Άλλοι πάλι τους θυμούνται όλους, με τη σειρά, άλλοι θυμούνται μόνο τους πιο διάσημους. Όμως, έχουμε αναρωτηθεί που ακριβώς βρίσκονται οι τοποθεσίες που επισκέφτηκε ο Ηρακλής για την επιτέλεση των άθλων του; Είναι σίγουρο πως δεν μπορούν οι περισσότεροι να θυμηθούν όλες αυτές τις τοποθεσίες. Ένα πράγμα είναι σίγουρο. Ο Ηρακλής ήταν με μια “βαλίτσα” στο χέρι κατά τη διάρκεια των άθλων του. Επισκέφτηκε τόπους που μάλλον να μην ήθελε να πάει, μιας και αναγκάστηκε από τον Ευρυσθέα. Θα κάνουμε, λοιπόν, ένα μικρό ταξίδι μέσα από τη μυθολογία.
Οι τοποθεσίες που επισκέφθηκε
Στον πρώτο του άθλο, ο Ηρακλής έπρεπε να φέρει στον Ευρυσθέα το δέρμα του λιονταριού που βρισκόταν στη Νεμέα. Η Νεμέα βρίσκεται 41 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κορίνθου, με παλαιότερη ονομασία της το “Άγιος Γεώργιος”.
Όταν ήρθε η στιγμή για τον δεύτερο άθλο του, θα έπρεπε να κατευθυνθεί προς τα έλη της λίμνης Λέρνη (ή Λέρνη) και να εξοντώσει τη Λερναία Ύδρα. Η Λέρνη βρίσκεται σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από το Άργος και 12 χιλιόμετρα από το Ναύπλιο, κοντά στον οικισμό Μύλοι, στις ανατολικές υπώρειες του όρους Ποντίνου.
Η Κερυνίτις έλαφος αποτελούσε τον τρίτο άθλο του Ηρακλή. Ο ήρωας έπρεπε να πιάσει το ελάφι και να το παραδώσει στον Ευρυσθέα. Το ζώο έμενε μόνιμα στο όρος Κερύνεια, το οποίο βρίσκεται βορείως των Καλαβρύτων και αποτελεί έναν ορεινό όγκο της Αχαΐας. Ο Ηρακλής, επειδή ήξερε πως δεν θα μπορούσε να το ακινητοποιήσει με τα όπλα που κατείχε, αποφάσισε να το κυνηγήσει. Το κυνήγι κράτησε περίπου ένα χρόνο, περνώντας μέσα από εδάφη της Θράκης και των Σκυθών. Οι Σκύθες ήταν νομαδική φυλή που ζούσε στην Ευρασία και στα βόρεια παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Τελικά, συνέλαβε το ελάφι στον ποταμό Λάδωνα στην Αρκαδία.
Ο Ερυμάνθιος Κάπρος ήταν ο τέταρτος άθλος του Ημίθεου. Αποστολή του Ηρακλή ήταν να συλλάβει τον κάπρο που ζούσε στο όρος Ερύμανθο. Αν και ήταν δύσκολος άθλος, κατάφερε να τον πιάσει στο Φαράγγι της Φολόης. Το συγκεκριμένο φαράγγι βρίσκεται στο οροπέδιο της Φολόης που υπάγεται στο σημερινό Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας.
Επόμενος άθλος ήταν να καθαρίσει τους στάβλους του Αυγεία, βασιλιά της Ήλιδας. Η Ήλιδα ήταν μία αρχαία πόλη-κράτος της Ηλείας που βρισκόταν στην αριστερή όχθη του ποταμού Πηνειού (όχι του Πηνειού στη Θεσσαλία).
Έκτος άθλος για τον Ηρακλή ήταν να σκοτώσει τις Στυμφαλίδες όρνιθες. Αυτά τα πουλιά, που τρέφονταν με ανθρώπινες σάρκες, κατοικούσαν στη λίμνη Στυμφαλία, μια ελώδη λίμνη της ορεινής Κορινθίας σε ένα οροπέδιο με υψόμετρο 600 μέτρων ανάμεσα στα όρη Κυλλήνη και Ολίγυρτος. Στον έβδομο άθλο αναγκάστηκε να μεταφερθεί στη Κρήτη, ώστε να φέρει στον ξάδελφό του τον ταύρο του τοπικού βασιλιά.
Στον όγδοο άθλο, ο Ηρακλής κατευθύνθηκε βόρεια προς τη Θράκη. Εκεί έπρεπε να συλλάβει τα άλογα του Διομήδη. Την αποστολή του την ολοκλήρωσε και ίδρυσε τα Άβδηρα (γενέτειρα του Δημόκριτου και Πρωταγόρα) που βρίσκονται σήμερα στο Νομό Ξάνθης. Τα Άβδηρα πήραν την ονομασία τους από τον Άβδηρο, φίλο του Ηρακλή και γιο του Ερμή, ο οποίος κατασπαράχθηκε από τα άλογα βοηθώντας τον φίλο του.
Στον ένατο άθλο, ο Ηρακλής έπρεπε να φέρει στον Ευρυσθέα την ζώνη της Ιππολύτης. Η Ιππολύτη ήταν βασίλισσα των Αμαζόνων και κατοικούσαν στη Θεμίσκυρα. Η Θεμίσκυρα ήταν μία πόλη του Ευξείνου Πόντου. Θεωρείται πως είναι ο σημερινός Τσαρσαμπάς, μία κωμόπολη νοτιοανατολικά της Αμισού. Επίσης, κατά τη διαδρομή του προς τη Θεμίσκυρα πέρασε από την Πάρο και τη Μυσία, χώρα της Μικράς Ασίας παρά την Προποντίδα.
Ο δέκατος άθλος με τα βόδια του Γηρυόνη εκτυλίσσεται στην Ιβηρική Χερσόνησο. Ο γίγαντας Γηρυόνης ζούσε κοντά στα Γάδειρα, το σημερινό Cadiz στην Ανδαλουσία. Εκεί κοντά, όπου τελειώνει η Ευρώπη και η Αφρική, ο Ηρακλής έστησε τις Ηράκλειες Στήλες (Στενό του Γιβραλτάρ) σε ανάμνηση του ταξιδιού του. Στην επιστροφή του ίδρυσε τη πόλη Αλησία, τη σημερινή Alise-Sainte-Reine, στη Βουργουνδία. Επιπλέον, πέρασε από τα Πυρηναία και πήγε στη Γαλατία. Τα Πυρηναία πήραν την ονομασία τους από τη Πυρίνη, η οποία έμεινε έγκυος από τον Ηρακλή. Η Γαλατία ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του γιου του, Γαλάτη, που τον έκανε με τη κόρη ενός τοπικού άρχοντα. Έπειτα, πέρασε και από την Ιταλία, όπου πάλεψε με τον γίγαντα Κάκο. Αφού εξόντωσε την ομάδα του και τον συνέλαβε, στο σημείο εκείνο έχτισε ένα ναό αφιερωμένο στον Δία (Juppiter Inventor). Λέγεται πως εκεί που βρισκόταν ο ναός χτίστηκε μετέπειτα η Ρώμη.
Στον προτελευταίο άθλο, κατευθυνόμενος ο Ηρακλής προς το τόπο των Εσπερίδων πέρασε τον ποταμό Ηριδανό (ποτάμι της αρχαίας Αθήνας και παραπόταμος του Ιλισού) και στη συνέχεια από τη πόλη Ταγγέρη, η οποία βρίσκεται στο σημερινό Μαρόκο. Η Ταγγέρη σήμερα αποτελεί πρωτεύουσα της Ταγγέρης-Τετουάν. Λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη βρίσκεται η ”σπηλιά του Ηρακλή”, πόλος έλξης για τους τουρίστες, στην οποία πιστεύεται ότι κοιμήθηκε ο ήρωας προτού βγάλει εις πέρας έναν από τους άθλους του. Στη συνέχεια, έφτασε στην Αίγυπτο, διασχίζοντας την έρημο της Λιβύης. Μετά ακολούθησε το δρόμο προς τον Καύκασο, όπου απελευθέρωσε τον Προμηθέα, φτάνοντας μαζί στη χώρα των Εσπερίδων.
Τέλος, στον τελευταίο άθλο του για τη σύλληψη του Κέρβερου, ο Ηρακλής αναγκάστηκε να επισκεφτεί τον Κάτω Κόσμο, σε ένα πολύ διαφορετικό ταξίδι, κυριολεκτικά στον “Άλλο Κόσμο”.
Ο Ηρακλής, ένας αρκετά πολυταξιδεμένος ήρωας, τελικά έκανε δώδεκα ταξίδια για την ολοκλήρωση των άθλων του. Άλλα ήταν μικρά, εντός της σημερινής Ελλάδας και άλλα ήταν αρκετά μεγάλα και δύσκολα, γυρίζοντας ολόκληρη τη Μεσόγειο και φτάνοντας μέχρι την Ασία.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Σφυροέρα, Σ. Ν. (2006). Η Μυθολογία των Ελλήνων (Β’ Τόμος). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
Ο Μυθικός Ηρακλής που συνδέει 9 Μεσογειακές χώρες; Ανακτήθηκε από https://kartson.blogspot.com/2020/05/9_25.html (τελευταία πρόσβαση 18.12.2020)
Άθλοι του Ηρακλή. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/Άθλοι_του_Ηρακλή (τελευταία πρόσβαση 18.12.2020)
