Το μουσείο Ερμιτάζ δεν είναι απλώς το δεύτερο, μετά το Λούβρο, μεγαλύτερο μουσειακό σύμπλεγμα στον κόσμο αλλά αποτελεί και το στολίδι της Αγίας Πετρούπολης. Τοποθετημένο κατά μήκος του ποταμού Νέβα, το μουσείο συγκροτείται από 6 κτήρια, τα οποία είναι το «Μικρό Ερμιτάζ», το «Παλιό Ερμιτάζ», τα Χειμερινά ανάκτορα, το «Θέατρο του Ερμιτάζ», ενώ τα τελευταία χρόνια στο συγκρότημα έχουν προστεθεί το κτήριο του Γενικού Επιτελείου (βρίσκεται στη πλατεία του Χειμερινού παλατιού) και το παλάτι Menshikov. Στα προαναφερθέντα μέρη του μουσείου έχουν βρει στέγη μερικά από τα σημαντικότερα εκθέματα του κόσμου.
Το «όνειρο» της Μεγάλης Αικατερίνης
Για να γίνει κατανοητή η μακραίωνη ιστορία του χώρου, είναι σημαντικό να γίνει αναφορά στην ιστορία του χειμερινού ανακτόρου, τόπου κατοικίας της τσαρικής οικογένειας της Ρωσικής αυτοκρατορίας. Το τύπου «ελισαβετιανό μπαρόκ» ανάκτορο άρχισε να κατασκευάζεται το 1732, ενώ έχει υποστεί, κατά την πορεία του στο χρόνο, πολλές αναδιαμορφώσεις, με σημαντικότερη αυτή της εισαγωγής του ροκοκό στυλ, τον 19ο αιώνα. Επίσης, ανάμεσα στους αρχιτέκτονες που εργάστηκαν για την ολοκλήρωση της αυτοκρατορικής αυτής κατοικίας ήταν ο Μπαρτολομέο Ραστρέλι, ο οποίος συγκαταλεγόταν ανάμεσα στους κυριότερους αρχιτέκτονες ενός άλλου παλατιού της Αγίας Πετρούπολης, του ανακτόρου Πέτερχωφ.
Ωστόσο, την αρχή για την ύπαρξη ενός μουσείου μέσα στο ανάκτορο έδωσε η αυτοκράτειρα Αικατερίνη το 1764, όταν η ίδια αποφάσισε να αγοράσει γύρω στα 225 με 317 έργα τέχνης σπουδαίων Φλαμανδών και Ολλανδών καλλιτεχνών. Ο συλλέκτης στον οποίο στράφηκε η αυτοκράτειρα ήταν ο Βερολινέζος Johann Ernst Gotzkowsky που αρχικώς προόριζε τη συλλογή για τον Πρώσο αυτοκράτορα Φρειδερίκο Β’ της Πρωσίας, ο οποίος όμως αρνήθηκε να τα αγοράσει. Η άρνηση αυτή του Φρειδερίκου χάρισε στην Ρωσίδα αυτοκράτειρα την πολυπόθητη συλλογή, καθώς και το έναυσμα για την ίδρυση του Ερμιτάζ.
Το κτίριο, σε σχέδια του γαλλικής καταγωγής αρχιτέκτονα Βαλλέν ντε λα Μοντ, στέγασε τα έργα των σημαντικότερων καλλιτεχνών της Ευρώπης, όπως των Ρούμπενς (11 πίνακες), Ρέμπραντ (13 πίνακες), Άντονι Βαν Ντάικ (5 πίνακες) και των Ιταλών Ραφαήλ (2 πίνακες), Τιτσιάνο ( 1 πίνακας) και Πάολο Βερονλεζε (5 πίνακες). Παράλληλα με το μουσείο, το 1783 αρχίζει να κατασκευάζεται και το «Θέατρο Ερμιτάζ», το οποίο και ολοκληρώνεται 4 χρόνια αργότερα, το 1787.
Το όνομα «Ερμιτάζ» εικάζεται ότι προέρχεται από το παλαιά γαλλική γλώσσα «hermit» ή «ermit», το λατινικό «eremita» και το ελληνικό «έρημος». Και οι τρείς ονομασίες έχουν κοινή ρίζα και νόημα. Πίσω από την ονομασία δηλώνεται η λέξη «ερημητήριο», ανάγοντας τον μουσειακό χώρο σε ένα μέρος, όπου ο εκάστοτε επισκέπτης θα προσέρχονταν για να απομονωθεί από τον έξω κόσμο, γαληνεύοντας από την θέα των έργων τέχνης.
Τα χρόνια μετά τον θάνατο της Μ. Αικατερίνης
Στα χρόνια που ακολούθησαν, και ιδιαίτερα κατά τη βασιλεία του Πέτρου του Α’, το Ερμιτάζ έπεσε σε πλήρη αχρηστία, αφού ο νέος τσάρος δεν έτρεφε τα ίδια συναισθήματα για την τέχνη σε σύγκριση με αυτά της προκατόχου του. Εντούτοις, οι επόμενοι τσάροι έστρεψαν εκ νέου το ενδιαφέρον τους στο Ερμιτάζ, εμπλουτίζοντας την συλλογή του μουσείου με νέα έργα τέχνης. Στα χρόνια μάλιστα του Νικολάου του Α’ κρίθηκε τόσο επιτακτική η ανάγκη στέγασης των όλο και αυξανόμενων εκθεμάτων, που διατάχθηκε η επέκταση του χώρου. Το «Νέο Ερμιτάζ» ήταν έργο του Γερμανού νεοκλασικού αρχιτέκτονα Λέο φον Κλέντσε, οποίος είχε εργαστεί και στην χάραξη του νέου πολεοδομικού σχεδιασμού της Αθήνας.
Τα εγκαίνια του «Νέου Ερμιτάζ» πραγματοποιήθηκαν στις 5 Φεβρουαρίου του 1852. Αξίζει να σημειωθεί πως το μουσείο, εκτός της μεγάλης καλλιτεχνικής του συλλογής, έμελλε να αποτελέσει τομή για τη Ρωσική αυτοκρατορία, καθώς ήταν το πρώτο μουσείο της χώρα, όπου το κοινό μπορούσε να έχει πρόσβαση.
Δυστυχώς, κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης το κτήριο υπέστη σοβαρές φθορές, ωστόσο στο σοσιαλιστικό καθεστώς δεν φαίνεται να χάνει τη μουσειακή του λειτουργία, αφού μέχρι το 1930 αποτελούσε το δημόσιο μουσείο της πόλης. Στα χρόνια που ακολούθησαν και με εντολή της κυβέρνησης της Ε.Σ.Σ.Δ. πολλά από τα έργα τέχνης που φιλοξενούνταν για αιώνες στο Ερμιτάζ πωλήθηκαν ή μεταφέρθηκαν σε άλλα μουσεία της ρωσικής επικράτειας, όπως στο Μουσείο Πούσκιν, που βρίσκεται στη Μόσχα.
Τα χρόνια μετά τη πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος
Μετά την κατάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, το Ερμιτάζ επιδίωξε να αποκτήσει και πάλι την αίγλη του παρελθόντος, αποσκοπώντας στην εξάπλωση του ονόματός του σε όλες τις σημαντικές πολιτισμικές πρωτεύουσες. Από τις αρχές του 21ου αιώνα, συνάπτει συνεργασίες με άλλα σπουδαία διεθνή μουσεία, όπως το μουσείο Γκούγκενχάιμ της Νέας Υόρκης, ενώ εκθέματά του εκτίθεται σε μουσειακές πτέρυγες του Λονδίνου και του Άμστερνταμ. Επιπλέον, στην ολλανδική πρωτεύουσα υπάρχει και ένα παράρτημα του Ερμιτάζ.
Ενδιαφέρον προκαλεί η συγκρότηση της Εθελοντικής Υπηρεσίας του Ερμιτάζ, ενός οργανισμού που συμβάλλει στην λειτουργία του μουσείου. Παράλληλα με τις δράσεις, οι νεαροί εθελοντές μπορούν όχι μόνο να γνωρίσουν το μουσείο και τον τρόπο που αυτό λειτουργεί αλλά και να αποτελέσουν έναν σύνδεσμο του Ερμιτάζ με τον έξω κόσμο, μέσω των διάφορων δραστηριοτήτων που οργανώνονται από την υπηρεσία.
Οι συλλογές
Το περίπου 1.000 αιθουσών μουσείο φιλοξενεί γύρω στα 4.000 ζωγραφικά έργα, 38.000 βιβλία, 10.000 σκίτσα και ζωγραφικά προσχέδια και 6.000 νομίσματα. Εντυπωσιακός είναι και ο συνολικός αριθμός των πολύτιμων λίθων που στεγάζει το μουσείο, οι οποίοι ανέρχονται σε 10.000. Φυσικά, τα εκθέματα δεν είναι τα μόνα που ο επισκέπτης πρέπει να δει. Το Ερμιτάζ στο σύνολό του αποτελεί ένα αξιοθέατο, ένα έργο τέχνης, καθώς οι μαρμάρινες σκάλες και οι κίονες, οι επιχρυσωμένες λεπτομέρειες και η πληθώρα των αυτοκρατορικών δωματίων, αποτελούν έργα τέχνης, άξια προς επίσκεψη.
Παρακάτω ακολουθούν οι συλλογές του Ερμιτάζ, συμπεριλαμβανομένων των σημαντικότερων εκθεμάτων σε αυτές:
- Αιγυπτιακή συλλογή
- Προϊστορική συλλογή
- Κλασσικές αρχαιότητες (σημαντικό έκθεμα αποτελεί η λεγόμενη «Αφροδίτη της Ταυρίδας»). Επιπλέον στην ενότητα Γ’ βρίσκεται η Βυζαντινή συλλογή του μουσείου
- Συλλογή κοσμημάτων και διακόσμησης (σε αυτή την ενότητα βρίσκεται το «Pavillion Hall»)
Πηγή εικόνας: www.encirclephotos.com | Λεπτομέρεια των κρυστάλλινων πολυελαίων του «Pavillion Hall». - Συλλογή Ιταλικής Αναγέννησης
- Συλλογή Ιταλικής και Ισπανικής τέχνης
- Λεγόμενη «Αίθουσα των Ιπποτών»
- Συλλογή της «Χρυσής εποχής» της Ολλανδίας και Φλαμανδική τέχνη
- Γερμανική, Ελβετική, Βρετανική και Γαλλική τέχνη
- Συλλογή Ρωσικής τέχνης
- Οι συλλογές της νεοκλασικής Γαλλικής σχολής και οι μοντέρνες συλλογές με έργα Ιμπρεσιονιστών και μετα-ιμπρεσιονιστών καλλιτεχνών (τα έργα των Μονέ, Γκωγκέν, βαν Γκογκ, Ντεγκά είναι ανάμεσα στα εκθέματα του τομέα)
- Συλλογή του Γερμανικού Ρομαντισμού και της τέχνης του 19ου και 20ου αιώνα (έργα των Αρνί Ματίς, Μάλεβιτς, Πισαρό και πολλών Φοβιστών)
- Συλλογή Οριενταλιστικών έργων τέχνης
Ακολουθεί βίντεο με ξενάγηση σε ολόκληρο το μουσείο Ερμιτάζ:
Πηγές άρθρου
Hermitage Museum. Ανακτήθηκε από www.en.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 1/2/2021).
Μουσείο Ερμιτάζ: Τα 1.000 δωμάτια και τα Μυστικά τους. Ανακτήθηκε από www.troodostravel.gr (τελευταία πρόσβαση 1/2/2021).
Hermitage Museum. Ανακτήθηκε από www.hermitagemuseum.org (τελευταία πρόσβαση 1/2/2021).
State Hermitage Museum. Ανακτήθηκε από www.saint-petersburg.com (τελευταία πρόσβαση 1/2/2021).
