Αηδιαστικά εκθέματα και καταλογογράφηση
Δύο επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Άινταχο, ο αρχαιολόγος Mark Warner και ο χημικός Ray von Wandruszka πέρασαν 15 χρόνια εξετάζοντας περίεργα ευρήματα των αρχαιολόγων. Η έρευνά τους επικεντρώθηκε σε ευρήματα που ήταν δύσκολο να αναγνωριστούν και αφορούσε ουσίες πιθανά επικίνδυνες για τον άνθρωπο.
Η ιδέα για την πρωτότυπη -και αηδιαστική- αυτή έρευνα γεννήθηκε όταν κατά την ανασκαφή στην πόλη του 19ου αιώνα Sandpoint το 2008 ανακαλύφθηκαν σφραγισμένα γυάλινα μπουκάλια με αβέβαιο περιεχόμενο. Πολλά περιείχαν κρέμες περιποίησης, ενώ άλλα -άδεια πλέον- δήλωναν πως περιείχαν δηλητήριο. Στο χώρο της ανασκαφής βρέθηκε, επίσης, ένα μπουκάλι “Gouraud’s Oriental Cream”. Η ανάλυση των υπολειμμάτων απέδειξε την ύπαρξη χλωριούχου υφυδράργυρου, ένα σκεύασμα που κατά τον 18ο και 19ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε ποικιλοτρόπως: από την πρόληψη της ακμής ως τη θεραπεία του κίτρινου πυρετού. Οι γιατροί, βεβαίως, αγνοούσαν την τοξικότητα του υδραργύρου.
Στην Καλιφόρνια βρέθηκε ένα βαζάκι με μια πάστα που παρήγαγε η εταιρεία Kelloggs στις αρχές του 20ου αιώνα ως απωθητικό μυρμηγκιών. Στο βαζάκι οι επιστήμονες ανίχνευσαν ποσότητες αρσενικού. Μια άλλη τοξική ουσία, συγκεκριμένα φώσφορος βρέθηκε σε νοσοκομείο. Επρόκειτο για μια αμπούλα προορισμένη για μυοκτονίες.
Ανάμεσα στα πιο περίεργα ευρήματα των αρχαιολόγων συγκαταλέγεται κι ένα μπουκάλι ουίσκι. Μα ουίσκι δεν έδειξε η ανάλυση. Αντ’ αυτού το μπουκάλι βρέθηκε να περιέχει …ούρα. Ίσως, λοιπόν, χρησιμοποιήθηκε ως δοχείο νυκτός από κάποιον που ήθελε να αποφύγει νυχτερινή επίσκεψη στην κρύα -καθώς ήταν εξωτερική- τουαλέτα.
Τα περίεργα ευρήματα των αρχαιολόγων μπορεί να μοιάζουν συναρπαστικά μα δυνητικά είναι επικίνδυνα. Η επαφή με υδράργυρο, φώσφορο, ακόμη και ούρα απαιτεί εξοπλισμό ειδικό, προκειμένου να προστατευθούν οι εργαζόμενοι. Για αυτό είναι απαραίτητο να είναι γνωστό το περιεχόμενο όλων των ευρημάτων.
Ένα περίεργο εύρημα που έγινε περίεργο έκθεμα
Τα ούρα δεν είναι τα μόνα ανθρώπινα περιττώματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Μπορεί κανείς να μην αναρωτήθηκε, πάντως οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τον μεγαλύτερο κοπρόλιθο που απέβαλε ποτέ άνθρωπος. Πρόκειται για ένα κοπρόλιθο μήκους 20 εκατοστών και πλάτους 5 εκατοστών που χρονολογείται από τον 9ο αιώνα μ.Χ. Βρέθηκε το 1972 στην περιοχή Lloyds Bank στο Γιορκ, οπότε ονομάστηκε “The Lloyds Bank coprolite”. Σήμερα εκτίθεται στο αρχαιολογικό μουσείο Γιορκ.
Ο κοπρόλιθος αυτός (αρχική εικόνα), ένα από τα πιο περίεργα ευρήματα των αρχαιολόγων, φαίνεται ότι είναι προϊόν κάποιου Βίκινγκ που έζησε στο Jorvik, το σημερινό York της Μεγάλης Βρετανίας. Η δίαιτα του άντρα βασιζόταν στο κρέας και στο ψωμί. Η παρουσία μεγάλης ποσότητας παρασίτων φανερώνει πως ο άντρας ήταν άρρωστος και μεταξύ άλλων υπέφερε από δυσκοιλιότητα.
Ο διευθυντής του μουσείου θεωρεί το έκθεμα συναρπαστικό και “αναντικατάστατο όπως τα κοσμήματα του Στέμματος”. Το 2003 το έκθεμα υπέστη ζημιά, όταν -κατά τη διάρκεια μιας σχολικής εκδρομής- ένας δάσκαλος έριξε κατά λάθος την προθήκη. Ο κοπρόλιθος έσπασε σε 3 κομμάτια, αλλά οι υπεύθυνοι του μουσείου κατάφεραν να το αποκαταστήσουν και έτσι να γυρίσει στην προθήκη.
Αηδιαστικά, επικίνδυνα ή απλώς περίεργα, τα ευρήματα των αρχαιολόγων είναι πάντα συναρπαστικά. Γιατί μέσω αυτών ρίχνουμε κλεφτές ματιές στις ζωές των ανθρώπων μιας άλλης εποχής. Ακόμη και σε στιγμές που δε θα περίμενε κανείς πως θα μείνουν στην ιστορία μέσω έστω αρχαιολογικών καταλοίπων.
Πηγές:
Killgrove, K. (2023). From arsenic to urine, archaeologists find odd artifacts on museum shelves. LIVESCIENCE. Ανακτήθηκε από: www.livescience.com (τελευταία πρόσβαση: 15/01/2023)
World’s Largest Dollop of Human Poo Belongs to a Viking Man and is On Display at UK Museum. Ανακτήθηκε από: www.news18.com (τελευταία πρόσβαση: 15/01/2023)
