Η νοηματική γλώσσα δεν είναι απλά η γλώσσα των κωφών. Είναι η γλώσσα των χεριών και των εκφράσεων. Είναι η γλώσσα των συναισθημάτων.
Η νοηματική γλώσσα είναι οπτικο-κινησιακή γλώσσα, βασίζεται δηλαδή στην κίνηση των χεριών, στην στάση ή την κίνηση του σώματος καθώς και στις εκφράσεις του προσώπου για να αποδώσει ένα νόημα.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει μία παγκόσμια, συγκροτημένη νοηματική γλώσσα. Σε ορισμένα παγκόσμια συνέδρια χρησιμοποιείται ένα διεθνές σύστημα επικοινωνίας. Το σύστημα αυτό ονομάζεται Διεθνές Σύμβολο (ΔΣ). Παρόλα αυτά, αυτή η κοινή γλώσσα συνεννόησης δεν θεωρείται ολοκληρωμένη γλώσσα καθώς είναι ελλιπής από άποψη γραμματικής και λεξιλογίου.
Απαρχές νοηματικής γλώσσας
Η εκπαίδευση των κωφών παιδιών αρχίζει, σε πολλές χώρες της Ευρώπης, ήδη από τον 18ο αιώνα. Ως πρώτη αναφορά μας δίνεται η περίπτωση του ιερέα Abbè Charles Michel de l’ Epèe, ο οποίος αναλαμβάνει την εκπαίδευση των δίδυμων κοριτσιών μιας ενορίτισσάς του. Το 1755, ο de l’ Epèe ιδρύει το πρώτο σχολείο κωφών στο Παρίσι. Δάσκαλος του σχολείου είναι ο ίδιος. Κόντρα στις συνήθεις για την εποχή απόψεις, είναι σθεναρός υποστηρικτής της άποψης ότι οι κωφοί μπορούν να εκπαιδευτούν. Επιπλέον υποστηρίζει ότι η νοηματική γλώσσα είναι η φυσική τους γλώσσα. Κύριος στόχος στη διδασκαλία του είναι η γνωστική ανάπτυξη των μαθητών του και κατόπιν η ανάπτυξη της ομιλίας τους. Οι διδακτικές του μέθοδοι στη διδασκαλία της νοηματικής γλώσσας είναι η δραματοποίηση, η γραφή μέσα από δραστηριότητες και η διήγηση ιστοριών.
Αρκετοί μαθητές του de l’ Epèe ιδρύουν σχολεία σε πολλές χώρες της Ευρώπης (Ολλανδία, Πολωνία, Ιρλανδία, Σουηδία). Το 1817 ο Laurent Clerk, μαθητής του de l’ Epèe, μεταβαίνει στις Η.Π.Α. όπου και ιδρύει το πρώτο σχολείο κωφών με τον Thomas Hopkins Gallaudet.
Σιγά σιγά η νοηματική γλώσσα ξεκινάει να απασχολεί ευρέως την επιστημονική και εκπαιδευτική κοινότητα.
Έτσι, το 1880 στο Μιλάνο πραγματοποιείται Διεθνές Συνέδριο στο οποίο συμμετέχουν εκπαιδευτικοί κωφών παιδιών. Στο συγκεκριμένο συνέδριο έλαβε χώρα η διαμάχη για τη χρήση ή όχι της νοηματικής γλώσσας στην εκπαίδευση των κωφών παιδιών. Επικρατεί ο προφορικός λόγος. Η νοηματική γλώσσα κρίνεται ακατάλληλη για την κοινωνική πρόοδο των κωφών και απαγορεύεται η χρήση της στα σχολεία. Δε διαχωρίζονται οι έννοιες ομιλία και γλώσσα, δίνεται βαρύτητα στην ομιλία και άρα ο κωφός που δε μιλάει είναι ασθενής.
80 χρόνια μετά εμφανίζεται ο William Stokoe, ο οποίος έμελλε να αλλάξει τη στάση των επιστημόνων για τη νοηματική γλώσσα. Η γλωσσολογική έρευνα του Stokoe στη δομή της αμερικανικής νοηματικής γλώσσας καθώς και άλλες μελέτες σε θέματα κοινωνικά και γλωσσολογικά καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα : οι κωφοί αποτελούν πολιτισμική και γλωσσική μειονότητα. Έτσι, από τη δεκαετία του ’80 πολλές είναι οι χώρες ανά τον κόσμο που κερδίζουν την αναγνώριση της εθνικής τους νοηματικής γλώσσας.
Το 2010, έπειτα από 130 χρόνια αποκηρύχθηκαν όλες οι αποφάσεις του συνεδρίου του Μιλάνου και χαράχτηκαν ελπιδοφόρες κατευθύνσεις για την εκπαίδευση στο μέλλον. Αναγνωρίστηκε η γλώσσα, η ιστορία και ο πολιτισμός των κωφών.
Στη χώρα μας η νομική αναγνώριση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας ως επίσημης για εκπαιδευτικούς σκοπούς έγινε το 2000.
Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα εκτιμάται ότι χρησιμοποιείται από περίπου 40.600 νοηματιστές. Είναι μια πλήρης γλώσσα, η οποία χρησιμοποιεί τα ίδια είδη γραμματικού μηχανισμού που υπάρχουν και στην προφορική γλώσσα. Στις 19 Δεκεμβρίου 2013, η ΟΜΚΕ παρουσίασε τη Διακήρυξη για τη Συνταγματική Αναγνώριση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα αναγνωρίζεται ως ισότιμη με την ελληνική γλώσσα. Επιπλέον, ο νόμος ορίζει ότι το κράτος λαμβάνει μέτρα για την προώθησή της, καθώς και για την κάλυψη όλων των αναγκών επικοινωνίας των κωφών και βαρήκοων πολιτών.
Πρόκειται για μια γλώσσα που μπορεί να αναλυθεί και να μελετηθεί μεμονωμένα. Η ιδιαιτερότητα της νοηματικής γλώσσας έγκειται στο ότι είναι οπτικοκινητική και όχι προφορική. Δεν εκφράζεται, δηλαδή, με τη φωνή όπως η ομιλούμενη αλλά με τη κίνηση και μορφή των χεριών, την έκφραση του προσώπου, τις κινήσεις του σώματος. Έχει τους δικούς της γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες που τη διαφοροποιούν σε μεγάλο βαθμό από την ομιλούμενη.
Για να ενταχθείς στην κοινότητα των Κωφών δεν έχει σημασία αν ακούς και πόσο, σημασία έχει η γνώση της γλώσσας και ο σεβασμός της κουλτούρας των κωφών.
Πηγές
Ιστορία νοηματικής γλώσσας. Ανακτήθηκε από kivotos-polyhoros.gr
Νοηματική Γλώσσα. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org
