Μια ομάδα παλαιοντολόγων στη Νότια Αφρική ανακάλυψε ότι το αρχαιότερο νεκροταφείο του κόσμου δεν είναι ανθρώπινο. Στις κρύπτες του υπάρχουν τα λείψανα ενός μακρινού συγγενή του ανθρώπου, που μέχρι πρότινος οι επιστήμονες θεωρούσαν αταίριαστο με την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Τα ευρήματα του αρχαιότερου νεκροταφείου
Οι ερευνητές, με πρωτοστάτη τον Lee Berger, δήλωσαν το 2023 ότι ανακάλυψαν αρκετά δείγματα του homo naledi – ενός ανθρωποειδούς από τη Λίθινη Εποχή που σκαρφάλωνε στα δέντρα. Τα δείγματα ήταν θαμμένα σε σπηλιές του Λίκνου της Ανθρωπότητας, ενός μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO κοντά στο Γιοχάνεσμπουργκ.
Οι μελετητές σε μια σειρά εγγράφων στο eLife δηλώνουν: «Η περίπτωση αυτή είναι από τις αρχαιότερες ταφές στο αρχείο των ανθρωποειδών, προγενέστερες από τις ενδείξεις των ταφών του homo sapiens κατά τουλάχιστον 100.000 χρόνια».
Οι παλαιότερες ταφές που είχαν ανακαλυφθεί στο παρελθόν στη Μέση Ανατολή και την Αφρική είχαν τα λείψανα του homo sapiens ήταν ηλικίας περίπου 100.000 ετών. Εν αντιθέσει, αυτές που βρέθηκαν στη Νότια Αφρική, χρονολογούνται τουλάχιστον 200.000 π.Χ.
Τα χαρακτηριστικά του homo naledi από το αρχαιότερο νεκροταφείο
Ο homo naledi πήρε το όνομά του από το σύστημα σπηλαίων «Αναδυόμενο Αστέρι (Rising Star)» στο οποίο εντοπίστηκαν τα πρώτα του οστά το 2013. Ο homo naledi είναι ένα πρωτόγονο είδος ανθρώπου (ανθρωποειδές) στο μεταίχμιο μεταξύ πιθήκων και σύγχρονων ανθρώπων. Ο εγκέφαλός του είναι ίσος περίπου με το μέγεθος εγκέφαλου ενός πορτοκαλιού και ύψος του αγγίζει περίπου 1,5 μέτρο. Έχει κυρτά δάχτυλα στα πόδια που είναι φτιαγμένα για περπάτημα ενώ τα χέρια μπορούν και κρατούν. Το είδος αυτό, προϊόν ανακάλυψης του Berger, είχε ήδη ανατρέψει την άποψη ότι η εξελικτική μας πορεία ήταν μια ευθεία γραμμή. Ο πρώτος κάτοικος στο αρχαιότερο νεκροταφείο.
Σημάδια που σηματοδότησαν την ανακάλυψη του αρχαιότερου νεκροταφείου
Στο σημείο εκείνο υπήρχαν τρύπες που, σύμφωνα με τους ερευνητές, σηματοδότησαν το αρχαιότερο νεκροταφείο. Περιείχε τουλάχιστον άλλα πέντε άτομα.
«Αυτές οι ανακαλύψεις δείχνουν ότι οι πρακτικές ταφής δεν αφορούν μόνο τον homo sapiens ή άλλους ανθρωποειδείς με μεγάλο μέγεθος εγκεφάλου», δήλωσαν οι ερευνητές. «Ο χώρος ταφής δεν υποδεικνύει ότι ο homo naledi ήταν ικανός για σύνθετη συναισθηματική και γνωστική συμπεριφορά», πρόσθεσαν.
Μέγεθος εγκεφάλου του homo naledi και αντιδράσεις
Επιπλέον στις παρακείμενες επιφάνειες ενός σπηλαιώδους πυλώνα οι επιστήμονες εντόπισαν χαρακτικά με γεωμετρικά σχήματα. «Αυτό θα σήμαινε ότι οι άνθρωποι όχι μόνο δεν είναι μοναδικοί στην ανάπτυξη συμβολικών πρακτικών, αλλά μπορεί να μην έχουν καν εφεύρει τέτοιες συμπεριφορές», δήλωσε ο Berger σε γνωστό γαλλικό ειδησεογραφικό δίκτυο.
Μπορεί οι δηλώσεις της υπόλοιπης επιστημονικής κοινότητας να είναι κατηγορηματικές και εκκεντρικά βαρύγδουπες , ωστόσο ο Berger έχει αντιμετωπίσει και στο παρελθόν κατηγορίες για έλλειψη επιστημονικής ακρίβειας και βιαστική εξαγωγή συμπερασμάτων. Πολλοί αντέδρασαν όταν το 2015 ο Berger είχε υποστηρίξει σθεναρά ότι ο homo naledi ήταν ικανός για περισσότερα από όσα υποδείκνυε το μέγεθος του κεφαλιού του. «Αυτό ήταν υπερβολικό για τους επιστήμονες εκείνη την εποχή. Πιστεύουμε ότι όλα οδηγούν στον μεγάλο εγκέφαλο», δήλωσε. Αν και απαιτούν περαιτέρω ανάλυση, οι ανακαλύψεις «αλλάζουν τις αντιλήψεις μας για την ανθρώπινη εξέλιξη», έγραψαν.
Νοηματοδότησεις του αρχαιότερου νεκροταφείου
«Η ταφή, η παραγωγή νοήματος, ακόμη και η «τέχνη» θα μπορούσαν να έχουν μια πολύ πιο περίπλοκη, δυναμική από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως», δήλωσε ο Agustín Fuentes, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Princeton, ο οποίος συνυπογράφει τις μελέτες.
Η Carol Ward, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι, που δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε ότι «τα ευρήματα αυτά θα έχουν πιθανώς σημαντική σημασία για την επιστήμη της αρχαιολογίας».
«Ανυπομονώ να μάθω πώς η διάταξη των λειψάνων αποκλείει άλλες πιθανές εξηγήσεις εκτός από την ταφή και να δω τα αποτελέσματα των ερευνών», δήλωσε στο γαλλικό ειδησεογραφικό δίκτυο.
ΠΗΓΕΣ ΑΡΘΡΟΥ
Doyen, Claire. (2024). “The Oldest Known Burial Site in The World Wasn’t Created by Our Species”. Δημοσίευση στο Science Alert (www.sciencealert.com). Τελευταία πρόσβαση στις 26/09/2024.
Hedry, Lisa. (2019). “Homo naledi, your recently discovered human relative”. Δημοσίευση στο Natural History Museum (www.nhm.ac.uk). Τελευταία πρόσβαση στις 26/09/2024.
