Η αυτοπραγμάτωση εντάχθηκε στην επιστήμη της ψυχολογίας στα τέλη του προηγούμενου αιώνα. Περίπου τη δεκαετία του 1960 έκανε την εμφάνιση της στη σχολή της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας. Ανάμεσα στην ψυχανάλυση και τον συμπεριφορισμό, η αυτοπραγμάτωση αποτέλεσε μια εναλλακτική φιλοσοφία που διέθετε νέα τεχνικά μέσα. Εστιάζοντας στη συνείδηση, στη δύναμη της θέλησης και στην αποφασιστικότητα των ανθρώπων συνέβαλε καθοριστικά στην κοινωνική καταξίωση των ατόμων. Κατά τον Αριστοτέλη, ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικό ον. Ως εκ τούτου, διαθέτει την ικανότητα ανέλιξης στην κοινωνική πυραμίδα της ζωής. Με όχημα τη ρεαλιστική προσέγγιση της πραγματικότητας, το ”έλλογον” της σκέψης καθώς και τις ιδιαίτερες κλίσεις του και αρετές μπορεί να οδηγηθεί στην πνευματική ολοκλήρωση.
“Αυτό που ένας άνθρωπος μπορεί να είναι, πρέπει να είναι. Την ανάγκη αυτή την αποκαλούμε αυτοπραγμάτωση”. A.Maslow
Εκτός από τον Maslow που διατύπωση με ενάργεια και σαφήνεια πως το άτομο μπορεί να βρει το δρόμο προς την αυτοπραγμάτωση και ο Carl Roger διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο. Υπήρξε θιασώτης της άποψης πως η αυτοπραγμάτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν μια ιδέα έξω από τον άνθρωπο. Αντιθέτως, βρίσκεται εντός αυτού, καθώς αποτελεί έμφυτη ανάγκη του. Σύμφωνα με τον Roger ο ανθρώπινος οργανισμός έχει έμφυτη την τάση ανάπτυξης των ικανοτήτων του. Την τάση αυτή την έχει στο σύνολό του ο οργανισμός και όχι μεμονωμένα μέρη.
Το άτομο, φύσει πολιτικό και κοινωνικό ον, όπως προείπαμε, δεν μπορεί να στέκεται παθητικό απέναντι σε όσα διαδραματίζονται. Η απάθεια και η στασιμότητα δε συνάδει με την ενέργεια και όρεξη που διαθέτει ο άνθρωπος για ζωή. Μέσα, λοιπόν, σε αυτό το κλίμα η πραγμάτωση των στόχων, ενδόμυχων επιθυμιών και ονείρων του ατόμου είναι μια τάση που δεν μπορεί να απαρνηθεί. Επομένως, ο άνθρωπος καταβάλλει προσπάθειες διαρκώς να ξεφύγει από το βάλτο της αβουλίας και να βρεθεί στην ελευθερία, σε όλες τις εκφάνσεις της. Είτε ως ελευθερία της σκέψης, είτε ως ελευθερία της βούλησης, το άτομο βιώνει μια διαδικασία εσωτερικής αλλαγής. Έπειτα, από όλα αυτά το άτομο καταφέρνει να βρεθεί με τον πραγματικό του εαυτό. Και τότε είναι που μπορεί να πραγματοποιήσει όλα όσα σκέφτεται.
“ Ολοκληρωμένος άνθρωπος είναι ο άνθρωπος που μπορεί να είναι όλο και περισσότερο οι δυνατότητές του ”. Rogers
Όπως φανερώνουν τα αποτελέσματα ερευνών, οι άνθρωποι συνδέουν την αυτοπραγμάτωση κυρίως με την επίτευξη της κοινωνικής καταξίωσης. Έχοντας συνεχώς στο μυαλό τους να αναζητούν κίνητρα που θα τους ωθούν στο κυνήγι της κορυφής. Για την πλειονότητα των ατόμων η κορωνίδα της αυτοπραγμάτωσης τους ήταν η καταξίωση στον κοινωνικό τομέα. Αυτό είναι βέβαιο πως προκάλεσε ένα έλλειμμα αναφορικά με τους υπόλοιπους τομείς της ζωής, για παράδειγμα τον οικογενειακό. Κατά συνέπεια, η κοινωνία ήρθε αντιμέτωπη με ανθρώπους που είχαν ”μερικώς αυτοπραγματωθεί”. Όσο οξύμωρο και φαίνεται κάτι τέτοιο, πολύ συχνά τα άτομα εστιάζουν σε ένα μόνο επίπεδο, γεγονός που αντίκειται στη σφαιρική και ολόπλευρη αυτοπραγμάτωση του ατόμου. Η επίτευξη όμως της αυτοπραγμάτωσης σημαίνει να γίνεις η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου, σε όσους περισσότερους τομείς είναι εφικτό. Σε κάθε περίπτωση, δε θα πρέπει η αυτοπραγμάτωση να γίνει αυτοσκοπός της ζωής μας, αλλά ένα μέσο χάρη στο οποίο μπορούμε να βελτιώσουμε τόσο τον εαυτό μας όσο και το κοινωνικό σύνολο με το οποίο αλληλεπιδράμε.
-
Πηγές:
Εύα Καπασακαλίδη Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Ψυχοθεραπεύτρια https://www.newsdiet.gr/
