Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την πτώση της χούντας στην Ελλάδα, την ανάληψη της εξουσίας από τους πολιτικούς και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Με αφορμή τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, που προηγήθηκαν αυτής της ανατροπής, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφόρησαν δυο μυθιστορήματα με φόντο τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Πρόκειται για τα μυθιστόρηματα “Δύο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο” της Άννας Δαμιανίδη και το “Πλατεία Κλαυθμώνος” του Γιώργου Συμπάρδη.
Οι δυο συγγραφείς επέλεξαν να σκιαγραφήσουν τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες κατά την Επταετία υιοθετώντας το είδος του μυθιστορήματος ενηλικίωσης. Πρωταγωνιστές τους άτομα στην εφηβική ηλικία που βιώνουν τις μεταβάσεις στην ωριμότητα ενόσω στον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο εξελίσσονται πολιτικές αλλαγές.
Οι προβληματισμοί που εγείρουν και οι δυο συγγραφείς αφορούν κοινωνικά ζητήμαστα που βρίσκονταν σε πρώιμο στάδιο αντιμετώπισης και αποδοχής από το κοινωνικό σύνολο.
Τα έμφυλα ζητήματα, η ομοφοβία, η αποδοχή της σεξουαλικής διαφορετικότητας, προκαταλήψεις και παγιωμένα στερεότυπα γίνονται ορατά. Αναχρονιστικές αντιλήψεις και κοινωνικές παθογένειες εντοπίζονται ώστε να προωθηθεί η ανατροπή τους.
Η Άννα Δαμιανίδη, έχοντας ως χρονικό πλαίσιο την περίοδο της δικτακτορίας των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα, αφηγείται τη ζωή τεσσάρων νέων κοριτσιών που μεγαλώνουν σε μία εποχή μεταβάσεων σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.
Οι έφηβες πρωταγωνίστριές της, μέσα από τα όνειρα και την πορεία προς την ενηλικίωσή τους, μας μεταφέρουν το κλίμα της εποχής. Οι αντιθέσεις με την προηγούμενη γενιά αντικατοπτρίζουν τις μεταβολές που κυοφορούνταν εκείνα τα χρόνια. Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα καθόριζε τον τρόπο ζωής των πολιτών και ο περιορισμός των ελευθεριών επέβαλε ένα καθωσπρεπισμό και συντηρητισμό που ήταν σε πλήρη αντίστιξη με όσα συνέβαιναν στην Ευρώπη τις δεκαετίες του 1960 και 1970.
Οι τέσσερις ηρωίδες της Δαμιανίδη -Δάφνη, Μαργαρίτα, Λυδία, Αλίκη- μας εξιστορούν τα σχολικά χρόνια τους, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, τις αγωνίες για το μέλλον τους, τις σχέσεις με τους γονείς τους. Από τις διηγήσεις τους αναδεικνύονται οι αντιλήψεις που έχουν διαμορφωθεί από το καθεστώς, οι φόβοι, οι πολιτικοί διαχωρισμοί, οι ταξικές διαφορές, οι αντιδράσεις που συνέστησαν τον αντιδικτατορικό αγώνα.
Διαφορετικοί χαρακτήρες, με διαφορετικό οικογενειακό υπόβαθρο, σε αυτό το μυθιστόρημα μαθητείας συνυφαίνουν ιστορίες της καθημερινότητάς τους, με κυρίαρχο στοιχείο την προετοιμασία τους για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο. Κεντρικός πυλώνας όμως της ιστορίας τους είναι ο συνδετικός κρίκος που τις ενώνει, η φιλία τους, οι τρόποι που η μία επηρεάζει την άλλη, ο κύκλος στήριξης και παρηγοριάς που δημιούργησαν.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα
Η Άννα Δαμιανίδη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Νομικά και Γαλλική Φιλολογία στη Θεσσαλονίκη, Δημοσιογραφία στο Παρίσι και διάφορα άλλα πράγματα στην Αθήνα, όπου εργάζεται ως δημοσιογράφος από το 1975. Έκανε ρεπορτάζ κι έγραψε πολλά χρονογραφήματα στην Αυγή, στα Νέα, στην Ελληνική Ραδιοφωνία. Μετέφρασε κάποια βιβλία κι έγραψε και μερικά δικά της, εκ των οποίων δύο παιδικά, γραμμένα την εποχή που μεγάλωνε τα παιδιά της.
Οπισθόφυλλο
Αθήνα, αρχές της δεκαετίας του 1970. Τελειώνοντας το σχολείο, τέσσερις φίλες καλούνται να αποφασίσουν για τη ζωή τους σε μια εποχή που στην Ελλάδα η Χούντα ελέγχει κάθε δομή εξουσίας, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών, ενώ από τη Δύση φτάνουν μηνύματα μιας δεκαετίας ανατρεπτικής, όπου οι νέοι διεκδικούν «φαντασία στην εξουσία». Τέσσερις φίλες ολότελα διαφορετικές μεταξύ τους: η καλή μαθήτρια, που όμως κατά βάθος θα ήθελε να είναι κάτι άλλο, η κακή μαθήτρια, που θα μπορούσε να είναι και καλύτερη. Αλλά και η πιο σοβαρή, που θα μπορούσε τελικά να κάνει τη μεγαλύτερη γκάφα, και η φοβισμένη, που θα αποτολμήσει το μεγάλο βήμα. Όλες έχουν μπροστά τους τον μεγάλο στόχο, την επιτυχία στις εξετάσεις του φθινοπώρου. Το μυαλό τους όμως βρίσκεται αλλού, στα βάσανα του έρωτα και στο πώς θα προστατεύσουν τις ζωές τους από το οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον, αλλά και από το καθεστώς.
Και όλα αυτά τα γεγονότα, τα μικρά και τα μεγάλα, καθόρισαν εκείνη την περίφημη γενιά του Πολυτεχνείου –πριν από το Πολυτεχνείο– και ίσως καθορίζουν ακόμη, υποδόρια και σιωπηλά, και τις νεότερες.
[Πηγή: Εκδόσεις Μεταίχμιο]
Στο μυθιστόρημά του ο Γιώργος Συμπάρδης έχει κεντρικό ήρωα και αφηγητή τον δεκαεννιάχρονο Νίκο.
Ο Νίκος είναι πρωτοετής φοιτητής στη Νομική σχολή Αθήνας. Ζει με τη μητέρα του σ’ ένα διαμέρισμα στην πλατεία Αμερικής. Μετά από κάθε έντονο καβγά τους, συνήθιζε να εξαφανίζεται για λίγες ημέρες. Έτσι και αυτή τη φορά.
Η παραμονή του στην πλατεία Κλαυθμώνος θα τον οδηγήσει στο Αστυνομικό τμήμα έπειτα από τη σύλληψή του στο μπλόκο της αστυνομίας στα ουρητήρια της πλατείας όπου σύχναζαν ομοφυλόφιλοι.
Όταν αφέθηκε ελεύθερος αναζήτησε καταφύγιο στο σπίτι της Θεώνης, μιας δεύτερης ξαδέρφης του που ζούσε μόνη της. Οι ελπίδες του θα διαψευστούν και έτσι θα καταλήξει και πάλι στο δρόμο. Η γνωριμία του με τον Κολίνο στην πλατεία Κλαυθμώνος θα τον βάλει σε έναν κύκλο ομοφυλόφιλων ανδρών που συναντιούνται κρυφά. Στην επιφάνεια έρχονται σταδιακά οι οικογενειακές σχέσεις και τα μυστικά που καθόρισαν τη ζωή των γονιών του επηρεάζοντας, αναπόφευκτα, τη δική του.
Η ζωή του Νίκου περιγράφει τις συνθήκες που αντιμετώπιζαν άτομα διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού από τον κοινωνικά αποδεκτό.
Παρόλο που η ομοφυλοφιλία είχε αποποινικοποιηθεί στην Ελλάδα το 1951 κατά την περίοδο της δικτακτορίας οι ομοφυλόφιλοι είχαν μπει στο στόχαστρο του καθεστώτος.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Γιώργος Συμπάρδης γεννήθηκε το 1945 στην Ελευσίνα και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά και σκηνοθεσία κινηματογράφου σε Αθήνα και Λονδίνο. Έκανε την εμφάνισή του στα γράμματα με τη νουβέλα Μέντιουμ το 1987, η οποία απέσπασε διθυραμβικές κριτικές. Ακολούθησε το μυθιστόρημα Ο άχρηστος Δημήτρης, το 1998, το οποίο είχε εξίσου θερμή υποδοχή από κοινό και κριτικούς. Το 2012 το μυθιστόρημά του Υπόσχεση γάμου τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο, με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη) και με το Βραβείο του λογοτεχνικού περιοδικού Κλεψύδρα. Το 2013 τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη. Το 2015 κυκλοφόρησε η νουβέλα του Μεγάλες γυναίκες. Τα Αδέλφια είναι το πέμπτο πεζογραφικό του έργο, το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Μυθιστορήματος 2019 από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Ο Αναγνώστης».
Οπισθόφυλλο
Ο πρώτος χρόνος της δικτατορίας των Συνταγματαρχών μέσα από τα μάτια ενός δεκαεννιάχρονου φοιτητή της Νομικής.Η σύλληψή του στο κηπάριο της πλατείας Κλαυθμώνος και η περιπλάνησή του στον κόσμο των ομοφυλοφίλων της εποχής.
Η αναδρομή στο παρελθόν της ενηλικίωσης του νεαρού αφηγητή και ταυτόχρονα μία κατάδυση στον θολό βυθό του οικογενειακού του περιβάλλοντος:Η μητέρα, ο πατέρας και ο τρίτος άνθρωπος που μπαινόβγαινε παλιά στο σπίτι.
[Πηγή: Εκδόσεις Μεταίχμιο]
