Δομήνικος Θεοτοκόπουλος: Ο «πατέρας» της ζωγραφικής

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος
Πηγή: m.eirinika.gr

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος έχει χαρακτηριστεί από τον Πάμπλο Πικάσο ως ο «πατέρας» του στην ζωγραφική. Ορισμένοι από τους πιο σπουδαίους ζωγράφους που έχει εμπνεύσει είναι  ο Ντιέγο Βελάσκεθ, ο Εντουαρ Μανέ και  ο Πολ Σεζαν.


Γέννηση – Σπουδές

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος γεννήθηκε το 1541 στον Χάνδακα, σημερινό Ηράκλειο Κρήτης στην εποχή της βενετοκρατίας. Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένα επίσημο πιστοποιητικό γέννησης του. Η χρονολογία γέννησης του προσδιορίστηκε κατά προσέγγιση με βάση μια ιδιόχειρη σημείωση του που αναφέρει ότι το 1606 ήταν 65 χρονών.

Προερχόταν από μια εύπορη οικογένεια, μιας και ο πατέρας του, Γεώργιος Θεοτοκόπουλος, ήταν έμπορος και φοροεισπράκτορας. Για την μητέρα του, όπως και για την πρώτη του σύζυγο, δεν υπάρχει καμία πληροφορία σχετικά με την ταυτότητα τους.

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος σπούδασε αγιογραφία και μελέτησε από νεαρή ηλικία την αρχαία ελληνική και κλασσική γραμματεία.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Εκτός από ζωγράφος, ήταν γλύπτης και αρχιτέκτονας.

Επίσης, εκτιμάται ότι λόγω της οικονομικής άνεσης της οικογένειας του, σπούδασε βυζαντινή ζωγραφική με επιρροές από την δυτική τέχνη. Ωστόσο,  δεν υπάρχει κάποια επίσημη πληροφορία για τις σπουδές του, ούτε για κάποιον δάσκαλο του.


Ενδιαφέρουσες Πληροφορίες

Κατά τον 16ο αιώνα, στην βενετοκρατούμενη Κρήτη, είχε ήδη διαμορφωθεί η περίφημη «Κρητική σχολή», η οποία αποτελούνταν από σημαντικούς ζωγράφους και αγιογράφους.

Η δημιουργία της «Κρητικής σχολής» είχε σαν αποτέλεσμα την γρήγορη εξοικείωση του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου με έργα καλλιτεχνών της Αναγέννησης.

Advertising

Από το 1563, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, σε ηλικία μόλις 22 χρονών, εξασκούσε ήδη το επάγγελμα του ζωγράφου.

Αξίζει να αναφερθεί,  ότι  σε κάποιο   επίσημο έγγραφο της εποχής περιγράφεται ως «maestro Domenico», δηλαδή ο δάσκαλος Ντομένικο.

Το 1566, όταν απεβίωσε ο πατέρας του, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος τέθηκε υπό την προστασία του μεγαλύτερου αδελφού του, Μανούσου Θεοτοκόπουλου, ο οποίος ήταν τελωνειακός στο επάγγελμα. Ως εκ τούτου, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος  ανήκε στην κοινωνική τάξη των cittadini. Σε αυτή την τάξη άνηκαν όσοι ασκούσαν ελεύθερα επαγγέλματα ή του δημοσίου.

Το 1566 του δίνετε η άδεια να πουλήσει μια εικόνα που είχε ζωγραφίσει και στην οποία απεικονιζόταν μια σκηνή από τα πάθη του Χριστού, έναντι 70 δουκάτων. Η πιο σπουδαία αναγνώριση για έναν τόσο νέο καλλιτέχνη.

Advertising

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος
Πηγή: afirimeno.com

Με τα χρήματα που προσκόμισε από την πώληση της εικόνας και με την βοήθεια του αδελφού του, κατάφερε να πάει στην Ιταλία.

Διαβάστε επίσης  Βενετία: Το άλλο Βυζάντιο

Ιταλία – El Greco

Το 1567 εκτιμάται ότι ταξίδεψε στην Ιταλία και συγκεκριμένα στην Βενετία. Η Ιταλία θεωρούνταν η καλλιτεχνική Μέκκα της Ευρώπης, διότι είχε αναδείξει τους μεγαλύτερους αναγεννησιακούς ζωγράφους.

Μιας και είχε μεγαλώσει υπό Βενετσιάνικο καθεστώς, η προσαρμογή στην Βενετία ήταν αρκετά εύκολη για τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, αφού γνώριζε και την γλώσσα αλλά και την κουλτούρα.

Στην Βενετία μαθήτευσε κοντά στον Τιτσιάνο, ο οποίος υπήρξε ο σημαντικότερος δάσκαλος του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Διδάσκεται την τέχνη της όψιμης Αναγέννησης, τον Μανιερισμό και γνωρίζει τον ζωγράφο Τιντορέττο.

Advertising

Το «Τρίπτυχο της Μοντένα» είναι το πρώτο δείγμα στο οποίο διαφαίνεται η επιρροή του βενετσιάνικου μανιερισμού στα έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Την ίδια περίοδο , υιοθέτησε την τεχνική της ελαιογραφίας, ζωγραφίζοντας σε μουσαμά και όχι πια σε ξύλο.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος
Πηγή: tosympantistexnis.blogspot.com

Από την εποχή που βρισκόταν στην Βενετία, υπάρχουν μόνο 10 έργα του μεταξύ των οποίων το «Όρος Σινά», « Ο Επιτάφιος Θρήνος» και  «Ο διωγμός των εμπόρων από το Ναό» . Τα έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου ήταν εμπνευσμένα από την Καινή Διαθήκη και ξεχώριζαν λόγω του αρμονικού συνδυασμού 2 τεχνοτροπιών. Της Maniera Greca και της Maniera Latina (Βυζαντινή τέχνη και Δυτική τέχνη).

Στην Βενετία κερδίζει την εκτίμηση, τόσο της κοινής γνώμης, όσο και των ομοίων του. Λόγω του ότι δεν μπορούσαν να προφέρουν το όνομα του, άρχισαν να τον αποκαλούν ο Έλληνας ( IL GRECO).

Το 1570, θέλοντας να διευρύνει και άλλο το καλλιτεχνικό του πεδίο, αποφασίσει να πάει στην Ρώμη, ώστε να δει ιδίοις όμμασι έργα μεγάλων ζωγράφων, όπως του Μιχαήλ Άγγελου και του Λεονάρτντο Ντα Βίντσι.

Advertising

Το έτος που βρέθηκε στην Ρώμη είναι βασισμένο σε μια επιστολή του ζωγράφου Τζούλιο Κλόβιο προς τον καρδηνάλιο Αλεσάντρο Φαρνέζε. Στην επιστολή του, αναφέρει τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο ως έναν «νεαρό από τον Χάνδακα, μαθητή του Τιτσιάνο και σπάνιο ταλέντο στην ζωγραφική». Επίσης, μέσω της επιστολής του ο Κλόβιο, ζήταγε από τον καρδηνάλιο να πάρει υπό την προστασία του τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο και να τον φιλοξενήσει μέχρι να ορθοποδήσει.

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος βρέθηκε στο καλλιτεχνικό περιβάλλον που επιθυμούσε και του ταίριαζε. Αγαπημένο του θέμα όσο βρισκόταν στην Ρώμη, ήταν το «Αγόρι που ανάβει κερί». Το συγκεκριμένο έργο του το είχε ζωγραφίσει σε πολλές εκδοχές και καθώς ήταν το αγαπημένο του δεν τον πούλησε ποτέ.

Διαβάστε επίσης  Pink: «Να είσαι αληθινός απέναντι στον εαυτό σου»

Ισπανία – Τολέδο

Το 1577 πάει στην Μαδρίτη, όπου παρέμεινε για λίγο χρονικό διάστημα και στην συνέχεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Τολέδο της Ισπανίας.

Το Τολέδο, μια μικρή πόλη της Ισπανίας, με έντονο αίσθημα μυστικισμού και θρησκευτικής κατάνυξης, ήταν το μέρος που ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μπόρεσε να εναρμονιστεί απόλυτα. Ο εσωτερικός κόσμος του βρήκε το κατάλληλο κλίμα για να εκφραστεί ελεύθερα και δημιουργικά. Επίσης, κατάφερε να διαμορφώσει το προσωπικό και αξεπέραστο ύφος του.

Advertising

Αρχίζει να διαστρεβλώνει τις φιγούρες στους πίνακες του, πρωτοπορεί σκηνογραφικά και εντείνει τις αντιθέσεις.

Στο Τολέδο , ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, δημιούργησε ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του και γνώρισε την καθιέρωση.

Από τα πρώτα έργα που ανέλαβε ήταν τρία ρετάμπλ για την εκκλησία του Αγίου Δομήνικου και ο πίνακας «Ο διαμερισμός των Ιματίων του Χριστού», το οποίο θεωρείται και ένα από τα καλύτερα έργα του.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος
Πηγή: olympia.gr

Στην συνέχεια του ζητήθηκε να διακοσμήσει το ανάκτορο του Εσκοριάλ και την μητρόπολη του Τολέδου.

Advertising

Το 1578 θα αποκτήσει και το πρώτο και μοναδικό παιδί του, τον Χόρχε Μανουέλ, από την σχέση του με την Χερόνιμα Ντε Λας Κουέβας, με την οποία έζησε το υπόλοιπο του βίου του, αλλά δεν παντρεύτηκε ποτέ.


Έργα

Αριστουργηματικό έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλο αποτελεί ο πίνακας «Η ταφή του κόμη του Οργκάθ». Τον συγκεκριμένο πίνακα τον δούλευε 2 χρόνια και αναπαριστά την ταφή του Gonzalo Ruiz που ήταν γνωστός ως ο κόμης του Οργκάθ. Το έργο ξεχωρίζει για την δύναμη και την σκηνογραφική αίσθηση που νιώθει ο θεατής του.

Το 1587 ο βασιλιάς της Ισπανίας του αναθέτει να ζωγραφίσει το έργο «Προσκύνηση του ονόματος του Ιησού». Έχοντας μείνει απόλυτα ευχαριστημένος ο βασιλιάς με το έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, του αναθέτει «Το μαρτύριο του Αγ. Μαυρίκιου» για την Αγ. Τράπεζα της εκκλησίας του Εσκοριάλ.

Το 1600 αναλαμβάνει να ζωγραφίσει το πορτραίτο του ιεροεξεταστή καρδινάλιου Φερνάντο Νίνιο Ντε Γκουεβάρα.

Advertising

Στα έργα του είναι διάχυτη η αγωνία του να υποτάξει την ύλη στο πνεύμα. Ήθελε να δίνει πνευματικότητα και εσωτερικότητα στα έργα του και το πετύχαινε. Χρησιμοποιεί τα χρώματα περίτεχνα, κάνοντας αντιθετικές εναλλαγές.

Το «Μαρτύριο του Χριστού», «Η Ανάσταση του Σωτήρος» , «Η Αγία Τριάδα» και ο «Λαοκόων» είναι μερικοί από τους σπουδαίους πίνακες του.

Διαβάστε επίσης  Τσουνάμι: Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας παραμονεύει;

Ένα σονέτο αφιερωμένο στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο αναφέρει:

Ζωή πήρε από την Κρήτη και πινέλα, πιο ωραία πατρίδα βρήκε στο Τολέδο, απ’ όπου ξεκινά να κατακτήσει την αιωνιότητα δια του θανάτου.

Advertising


Το τελευταίο έργο και η μετά θάνατον αναγνώριση

Το τελευταίο μεγάλο έργο που ανέλαβε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ήταν για το νοσοκομείο Pedro Salazar De Mondoza. Αποτελούνταν από την «Βάφτιση του Χριστού», ο «Ευαγγελισμός» και το «Όραμα του Ιωάννη». Ωστόσο, δεν πρόλαβε ποτέ να το ολοκληρώσει, διότι στις 7 Απριλίου του 1614 απεβίωσε σε ηλικία 73 ετών.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος
Πηγή: tosympantistexnis.blogspot.com

Μελέτες τον παρουσίαζαν ως εκκεντρικό, αλλά εκφραστή της ισπανικής ψυχής. Άλλες μελέτες τον χαρακτηρίζουν ως «ζωγράφο με βυζαντινή καρδιά και ιταλική παιδεία».

Ωστόσο, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος δεν ξέχασε ποτέ την Ελληνική καταγωγή του. Σε μια ερώτηση σχετικά με την καταγωγή του απάντησε χαρακτηριστικά:

Για μένα δε θα ήθελα να είμαι παρά μονάχα Έλληνας. Στην Κρήτη ονειρευόμουν την Ιταλία, στην Ιταλία ονειρευόμουν την Ισπανία. Τώρα μου φαίνεται πως πρέπει να εύχομαι να γυρίσω πίσω στην Κρήτη.

Advertising

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος έμεινε στην αφάνεια για πολλά χρόνια, ενώ τα έργα του σε Ιταλία και Ισπανία θεωρούνταν έργα ενός τρελού.

Από τις αρχές του 20ου αιώνα, το έργο του άρχισε να αναγνωρίζεται και σήμερα θεωρείται ένας από τους κορυφαίους εικαστικούς καλλιτέχνες όλων των εποχών.

Από το 1902 και έπειτα, έχουν ακολουθήσει μεγάλες εκθέσεις των έργων του σε όλον τον κόσμο, ενώ έχουν γραφτεί και πολλά βιβλία αφιερωμένα στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο.


 Προσωπική παρατήρηση

Όσο διάβαζα για την ζωή του και τα έργα του, τόσο πιο πολύ εντύπωση μου έκανε το γεγονός ότι δεν υπήρχαν επίσημα έγγραφα για τα σημαντικότερα στοιχεία της ζωής του. Για την γέννηση του, για την μητέρα του, αλλά και για την εκπαίδευση του. Λες και ήρθε σαν “αερικό” σε αυτόν τον κόσμο, να εκπληρώσει τον σκοπό του και να φύγει. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος δεν ήταν μόνο ένας σπουδαίος εικαστικός, ήταν και μια πολύ ιδιαίτερη και ξεχωριστή προσωπικότητα.

Advertising


Ακολουθεί ένα βίντεο, το οποίο μας παρουσιάζει τα σημαντικότερα από τα έργα που δημιούργησε.

Πηγές

https://www.in.gr/2014/06/23/culture/pws-o-el-gkreko-epirease-ti-monterna-zwgrafiki/

Advertising

http://elgreco.byzantinemuseum.gr/el/exhibition/sections/theotocopoulos/

https://www.e-telescope.gr/arts/el-greco

http://texni-zoi.blogspot.com/2014/02/el-greco.html

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%BF%CE%BC%CE%AE%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%98%CE%B5%CE%BF%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82

Advertising

Γενικά ανήσυχο πνεύμα. Παθιάζομαι με ότι καταπιάνομαι και θέλω να το φέρω πάντα εις πέρας. Δεν συμβιβάζομαι με ένα μέτριο αποτέλεσμα.
Αυτήν την περίοδο γράφω άρθρα για το workingmama.gr και για το montelaki.gr . Όλα στη ζωή είναι ένα ρίσκο.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Αγίου Βαλεντίνου: 4+1 ξεχωριστές προτάσεις

Η γιορτή των ερωτευμένων ήρθε και μας βρίσκει να αναζητάμε

Η ιστορία της βιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη

Η ιστορία της βιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη είναι μια περίοδος ανάπτυξης