Πηγή: Flickr
Οι Γιοί του Μωυσή
Από τον 8ο και 13ο αιώνα, ο μουσουλμανικός κόσμος είδε μια περίοδο αξιοσημείωτης πολιτιστικής, πνευματικής και φιλοσοφικής ανάπτυξης γνωστή ως η Χρυσή Εποχή του Ισλάμ. Εκτός από τα μεγάλα λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά έργα, είδε σημαντικές εξελίξεις στα μαθηματικά, την αστρονομία, τη φυσική, τη χημεία και την ιατρική που βοήθησαν να ανοίξει ο δρόμος για πολλά από τα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης. Το έργο (To Βιβλίο Ευφυών Συσκευών), των τριών εξαιρετικών μελετητών και εφευρετών γνωστών ως Banu Musa (Μπανού Μούσα-Γιοί του Μωυσή), οι οποίοι συνέβαλαν στην προώθηση των επιστημών, ήταν μια βασική συμβολή σε αυτή την εποχή του διαφωτισμού.
Οι αδελφοί Muhamad, Ahmad και al-Hasan bin Musa, γεννήθηκαν στο Ιράκ στις αρχές του 9ου αιώνα. Μεγάλωσαν σε μια οικογένεια ακαδημαϊκών και έλαβαν την εκπαίδευσή τους σε πολλούς τομείς σπουδών. Ο Al-Hasan ήταν ειδικός στη γεωμετρία, ο Ahmad ήταν ειδικός στη μηχανική και ο Muhamad στην αστρονομία. Οι αδελφοί είχαν την καλή τύχη να αναγνωριστούν από τον χαλίφη σε μια εποχή που η μηχανική, τα μαθηματικά και η επιστήμη ήταν αγαπητές και σεβαστές, και τους έδωσε τα μέσα για να διεξάγουν τις σπουδές τους και να δημιουργήσουν τις εφευρέσεις τους.
Φουτουριστικές εφευρέσεις
Οι αδελφοί έγιναν διάσημοι για τις λαμπρές εφευρέσεις τους, μερικές από τις οποίες διαμορφώθηκαν από ιδέες που αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το Βυζάντιο, την Αλεξάνδρεια, την Ινδία και την Κίνα. Η πλειοψηφία των εφευρέσεων τους, όπως οι κανάτες, τα σιντριβάνια και τα βάζα τους, κατασκευάστηκαν για τον έλεγχο της ροής των υγρών. Τα αδέρφια, δημιούργησαν έναν μηχανικά κινούμενο ταύρο, που θα μιμούνταν τους θορύβους που έκανε το πραγματικό ζώο όταν έπινε νερό από μια γούρνα, αφού συνειδητοποίησαν ότι το νερό που απορρίπτεται μέσω μικρών ανοιγμάτων παράγει τον ήχο ενός σφυρίγματος. Έγραψαν και έκδοσαν τα σχέδια για πάνω από 100 εφευρέσεις με το Βιβλίο Ευφυών Συσκευών, το οποίο ολοκληρώθηκε γύρω στο 850 μ.Χ. Οι καινοτομίες τους περιλαμβάνουν ακατέργαστες μάσκες αερίων, λαμπτήρες λαδιού διαρκείας, μηχανοκίνητα εργαλεία εκσκαφής και σιντριβάνια που εκτοξεύουν πίδακες νερού με τη μορφή ασπίδων και λουλουδιών.
Επίσης, τα αδέρφια κατασκεύασαν ένα από τα πρώτα πλανητάρια που είναι γνωστά στην ιστορία, μια εξελιγμένη μηχανική συσκευή που προσομοίωνε τις κινήσεις των πλανητών στον ουρανό. Δημιούργησαν το πρώτο ρολόι νερού κάθετου άξονα, το οποίο χρησιμοποιούσε τη δύναμη της πτώσης του νερού για να τροφοδοτήσει ένα σύνολο γραναζιών και μοχλών που διαχειρίζονταν τον μηχανισμό χρονομέτρησης. Δημιούργησαν ένα από τα πρώτα μηχανικά ρολόγια, ένα περίπλοκο όργανο που χρησιμοποιούσε γρανάζια και μοχλούς για να μετρήσει το πέρασμα του χρόνου. Τον πρώτο εξάντα, ένα εργαλείο πλοήγησης που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της γωνίας μεταξύ δύο ορατών αντικειμένων, συνήθως του ορίζοντα και ενός μακρινού αντικειμένου όπως ένα αστέρι.
Μία από τις άλλες διάσημες πρωτοπορίες τους, ήταν ένα σχέδιο για την εκτίμηση της περιφέρειας του πλανήτη περπατώντας μια προκαθορισμένη διαδρομή για κάθε αλλαγή ενός βαθμού στο ύψος του Πολικού Αστέρα (το οποίο έκαναν σε δύο τοποθεσίες για ακρίβεια). Αν και κάπως λιγότερο από τον τρέχοντα αριθμό των 24.902 μιλίων, ανέφεραν διάμετρο 24.000 μιλίων.
Το παρολίγον τέλος
Η κατάκτηση της Βαγδάτης από τους Μογγόλους το 1258, σχεδόν τερμάτισε την ιστορία και τη δύναμη των Banu Musa παρά τα απίστευτα επιτεύγματά τους. Η εργασία και η συμβολή τους στην ανάπτυξη των επιστημών κινδύνευαν να χαθούν όταν η Βαγδάτη καταλήφθηκε και οι βιβλιοθήκες της καταστράφηκαν. Ευτυχώς, το Βιβλίο Ευφυών Συσκευών, το οποίο οι ακαδημαϊκοί της Ισλαμικής Χρυσής Εποχής είχαν μεταγράψει και διαδώσει, επέζησε από την πτώση του Χαλιφάτου των Αββασιδών και συνέχισε να έχει αντίκτυπο στους μεταγενέστερους επιστήμονες και εφευρέτες.
Η επιστημονική κληρονομιά
Οι συνεισφορές των Banu Musa εξακολουθούν να έχουν αντίκτυπο. Οι έννοιες τις οποίες οι αδελφοί βοήθησαν να αναπτυχθούν, συνεχίζουν να διέπουν την αναζήτηση της γνώσης στον σύγχρονο κόσμο. Το έργο τους στη γεωμετρία, την άλγεβρα και τη φυσική, έχει δημιουργήσει το πλαίσιο για πολλές από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του 20ου και 21ου αιώνα και οι εφευρέσεις τους, αν και ακατέργαστες σε σύγκριση με τη σύγχρονη τεχνολογία, συνεχίζουν να εμπνέουν την καινοτομία και τη δημιουργικότητα.
Τέλος, η κληρονομιά των Banu Musa χρησιμεύει ως υπενθύμιση της αξίας της γνώσης, του δυναμικού της περιέργειας και της αναγκαιότητας τόσο της πνευματικής ανεξαρτησίας όσο και της βοήθειας. Οι συνεισφορές τους στην Ισλαμική Χρυσή Εποχή και στην ανάπτυξη της επιστήμης, συνεχίζουν να εμπνέουν και να εμπλουτίζουν και θα χρησιμεύουν πάντα ως υπενθύμιση της τεράστιας επιρροής που μπορεί να έχει μια επιλεγμένη ομάδα λαμπρών μυαλών στην πρόοδο της ανθρωπότητας.
Πηγές:
The Past – Τhe Futuristic inventions of the Islamic Golden Age ανακτήθηκε στις 9/3/23 από bigthink.com/the-past/islamic-golden-age-inventions/ (Τελευταία πρόσβαση 4/4/23)
Arthur Daemmrich – Ingenious Devices ανακτήθηκε στις 2/11/20 από invention.si.edu/ingenious-devices (Τελευταία πρόσβαση 4/4/23)
