Αρκετοί, έως πολλοί άνθρωποι, θα ακούσουν το όνομα Σταν Λι και δεν θα το αναγνωρίσουν. Πολλοί λίγοι, όμως, είναι εκείνοι που θα δουν την στολή του Σπάιντερμαν και δεν θα καταλάβουν αμέσως πως πρόκειται για τον περίφημο Σπάιντερμαν. Το ίδιο εύκολα θα αναγνωριστεί από μεγάλο μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού το μεταλλικό κράνος του Άιρον Μαν, το σφυρί του Θορ, η ασπίδα του Κάπτεν Αμέρικα και το μεγάλο πράσινο τέρας που ακούει στο όνομα Χαλκ. Αυτό συμβαίνει χάρη στην ευφυΐα του δημιουργού τους, του Σταν Λι, ο οποίος, όπως και οι δημιουργίες του, ήταν ασυνήθιστος, ξεχωριστός και πρωτοπόρος. Διαφορετικός από τους υπόλοιπους. Μάλιστα θα μπορούσε κανείς να πει πως ο Σταν Λι ήταν…excelsior!
Τα πρώτα βήματα
Πριν 96 χρόνια περίπου, τον Δεκέμβριο του 1922, τρεις μέρες μετά τα Χριστούγεννα, γεννήθηκε στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης ο Σταν Λι ή διαφορετικά Στάνλι Μάρτιν Λιέμπερ. Γεννημένος από Εβραίους μετανάστες γονείς από την Ρουμανία, που ουδεμία σχέση δεν είχαν με τον καλλιτεχνικό χώρο, η μακροχρόνια καριέρα του σε αυτόν αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη. Αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη, όχι αποκλειστικά και μόνο για την οικογένειά του, αλλά και για πάρα πολλούς ανθρώπους που υπήρξαν θερμοί θαυμαστές του από την αρχή της λαμπρής καριέρας του ως το τέλος της.
Από τα εφηβικά του κιόλας χρόνια, ο Λι είχε ανακαλύψει την ιδιαίτερη αγάπη που ένιωθε για την συγγραφή και είχε εκφράσει την επιθυμία του να μεγαλουργήσει σε αυτόν τον τομέα. Και όπως είναι γνωστό, ότι όλοι από κάπου ξεκινάνε, έτσι και ο Σταν ξεκίνησε την πορεία του προς την υλοποίηση του ονείρου του από πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους εργασίες. Συγκεκριμένα, το όνειρό του να γίνει συγγραφέας ξεκίνησε να υλοποιείται, όταν στην ηλικία των 15 ετών, έλαβε συμμετοχή σε έναν διαγωνισμό συγγραφής που διοργάνωνε εβδομαδιαία η εφημερίδα New York Herald Tribune. Μετά την τρίτη συνεχόμενη νίκη του στον διαγωνισμό, η εν λόγω εφημερίδα τον παρότρυνε να ασχοληθεί επαγγελματικά με την συγγραφή. Ο Λι υποστήριξε πως αυτή η εμπειρία ήταν πιθανότατα η στιγμή που η ζωή του άλλαξε για πάντα.
Στην ηλικία των 17 και με την βοήθεια του θείου του, ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός στον εκδοτικό οίκο Timely Comics που μερικές δεκαετίες αργότερα θα μετονομαζόταν σε Marvel Comics.
Ο Λι στον στρατό
Από το 1942 έως και την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Λι υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό με το άκρως ταιριαστό σε εκείνον παρατσούκλι “playwright”. Καθ’ όλη την διάρκεια που βρισκόταν στον στρατό, εκπλήρωνε παράλληλα και τα καθήκοντα του ως συγγραφέας στον εκδοτικό οίκο Timely Comics, στο οποίο ήδη εργαζόταν για 3 χρόνια πριν την στράτευσή του. Μάλιστα, ήταν τόσο αφοσιωμένος και συνεπής στα συγγραφικά του καθήκοντα που κάποια στιγμή ρίσκαρε να φυλακιστεί όταν ξεβίδωσε παράνομα ένα γραμματοκιβώτιο, καθώς πίστευε πως βρισκόταν εκεί η εβδομαδιαία εργασία που δεν του παραδόθηκε από λάθος του ταχυδρόμου.
Δύο χρόνια μετά την αποστράτευσή του, παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του, Τζόαν Μπόκοκ, και τρία χρόνια αργότερα οι δυο τους υποδέχθηκαν στον κόσμο την κόρη τους, Τζόαν Σίλια (“J.C”).
Οι αμφιβολίες και η γέννηση της Marvel Comics
Τα χρόνια που ακολούθησαν ο Σταν υπήρξε συγγραφέας, συντάκτης, αλλά και εκδότης. Άν και το πάθος του για αυτό που έκανε, ήταν αρχικά αδιαμφισβήτητα μεγάλο, προς το τέλος της δεκαετίας του 1950 είχε χάσει την σπίθα του και αποφάσισε να τερματίσει την καριέρα του ως κομίστας, καθώς δήλωνε απογοητευμένος με την πορεία της καριέρας του. Είχε δηλώσει πως ένιωθε ότι αυτό που έκανε δεν είχε την ίδια προσφορά στην κοινωνία με αυτό που έκανε ένας γιατρός, ένας δικηγόρος ή ένας μηχανικός και αυτό τον απογοήτευε. Λίγο όμως πριν την τελική του αποχώρηση από τα κόμικς και ύστερα από προτροπή της γυναίκας του και του εκδότη του Γκούντμαν, αποφάσισε να δώσει στην καριέρα του μια τελευταία ευκαιρία. Δημιούργησε, λοιπόν, σε συνεργασία με τον Τζακ Κίρμπι τους “Fantastic Four” ως ανταπάντηση στο “Flash” και το “Justice League of America” της DC Comics. Κάπως έτσι γεννήθηκε η Marvel Comics, η οποία σήμερα θριαμβεύει σε πολλαπλές μορφές ψυχαγωγίας.
Η συνεργασία του Σταν και του Τζακ ήταν πολύχρονη και αρκετά πετυχημένη. Οι χαρακτήρες που δημιούργησαν ανά τα χρόνια ήταν ολοκληρωτικά διαφορετικοί από όλους τους άλλους σούπερ ήρωες που κυριαρχούσαν στην βιομηχανία των κόμικς. Οι δημιουργίες τους ήταν το κάτι ασυνήθιστο και το ξεχωριστό σε μία απόλυτα συνηθισμένη εποχή: ήταν πολυπολιτισμικές και πρωτοπόρες.
Ο Σταν παρουσίασε στο κοινό του σούπερ ήρωες, οι οποίοι ανεξαρτήτως των ελαττωμάτων και όλων των προβλημάτων που μπορεί να αντιμετώπιζαν, πάντοτε αποζητούσαν την δικαιοσύνη και διέθεταν όλες τις δυνάμεις που είχαν με σκοπό να την αποκαταστήσουν. Πράγματι, μπορεί να είχε δίκιο, όταν είπε πως η συνεισφορά του ως κομίστας δεν ήταν τόσο σημαντική για την κοινωνία και να μην έσωσε κυριολεκτικά ζωές, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν βοήθησε πάρα πολλές να γίνουν καλύτερες. Διότι η δουλειά του, και ακόμα περισσότερο ο ίδιος ο Σταν, πέτυχε κάτι πολύ σημαντικό: Ενέπνευσε πολλούς νέους να μυηθούν στον δημιουργικό κόσμο των κόμικς, είτε ως συγγραφείς, είτε ως απλοί αναγνώστες.
Ο Σταν και οι θαυμαστές του
Η μεγάλη επιτυχία που γνώρισε μέσα από τα δημιουργήματά του είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία μιας τεράστιας βάσης θαυμαστών σε όλο τον πλανήτη. Βέβαια ο Σταν δεν θεώρησε ποτέ τίποτα ως δεδομένο και ομολογούσε διαρκώς πως ποτέ δεν περίμενε το έργο του να πάρει αυτές τις διαστάσεις. Φρόντιζε πάντα να υπενθυμίζει στους θαυμαστές του πόσο ευγνώμων ήταν για την αφοσίωσή τους. Ακόμα και όταν βρισκόταν πια σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, εξακολουθούσε να πηγαίνει στις ετήσιες διοργανώσεις, αφιερωμένες στα κόμικς και κάθε φορά που τον πλησίαζαν θαυμαστές του πάντα δεχόταν να βγάλει μαζί τους μια αναμνηστική φωτογραφία ή να κάνει μια χειραψία. Οι υπάλληλοι του απορούσαν με τις αντοχές του και όταν τον ρωτούσαν πως γίνεται να μην κουράζεται εκείνος απαντούσε ότι του δίνουν δύναμη οι θαυμαστές του.
Παρακάτω ακολουθεί ένα βίντεο μαγνητοσκοπημένο λίγο καιρό πριν τον θάνατό του, στο οποίο ο Σταν εκφράζει την εγκάρδια ευγνωμοσύνη του προς όλους τους θαυμαστές που στηρίζουν εκείνον, αλλά και τα έργα του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πηγές
