Μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι υπάρχουν αξιόλογες σύγχρονες ελληνικές ταινίες, οι οποίες κυκλοφόρησαν μετά τα ’70s. Για την ακρίβεια, τα τελευταία 30 χρόνια. Πονάει, το ξέρω, αλλά απ’ το 1990 πάνε 30 χρόνια, get over it. Η κυρία Μενδώνη, η Υπουργός Πολιτισμού, αν κρίνουμε απ’ την πρόσφατη συνέντευξή της, μάλλον έχει άλλη άποψη. Γιατί το λέμε αυτό; Διαβάζουμε (μεταξύ άλλων):
Έχετε κάποια αγαπημένη ταινία;
Όλες οι ελληνικές ταινίες. Μ’ αρέσει ο ελληνικός κινηματογράφος. “Τζένη Τζένη”, “Μια τρελή Σαραντάρα”, “Δεσποινίς ετών 39”, “Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο”, “Η κόρη μου η σοσιαλίστρια” κι άλλες πολλές. Ο καλός παλιός ελληνικός κινηματογράφος είναι ο αγαπημένος μου.
Βλέποντας την απουσία αναφοράς σε ταινίες σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών, φτιάξαμε μια μικρή λίστα με 10 ταινίες για να πάρει ιδέες ο κάθε Υπουργός Πολιτισμού.
Σύγχρονες ελληνικές ταινίες – Η λίστα
1. Κρυστάλλινες Νύχτες (1992)
Πρωταγωνιστές: Φρανσουά Ντελέβ, Μισέλ Βάλεϊ, Τάνια Τρύπη
Σκηνοθεσία: Τώνια Μαρκετάκη
Απόσπασμα ταινίας: https://www.youtube.com/watch?v=le4fdL2GSXw
Βαθμολογία στο IMDb: 7.0/10
Αθήνα, 1936. Η Ισαβέλλα, μια σύγχρονη Γερμανίδα μάγισσα, ερωτεύεται τον Αλβέρτο, έναν νεαρό Εβραίο. Όταν αυτός προσπαθεί να ξεφύγει, η Ισαβέλλα αυτοκτονεί για να επιστρέψει στη ζωή μέσα από το σώμα ενός κοριτσιού. Οι Κρυστάλλινες Νύχτες είναι από εκείνες τις σύγχρονες ελληνικές ταινίες που τις λες λυρικές και weird (before it was cool). Είναι ταινία φαντασίας; Είναι θρίλερ; Είναι και τα δύο; Η ταινία τιμήθηκε με το βραβείο α’ γυναικείου ρόλου (Τάνια Τρύπη) και ενδυματολογίας στο 33ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Κάποιοι μένουν στο ότι συναντάς στο σενάριο *και* το όνομα της Μαλβίνας Κάραλη. Προσωπικά, θα μείνω στο ότι είναι η τελευταία ταινία της σπουδαίας Τώνιας Μαρκετάκη.
2. Παρακαλώ, Γυναίκες, μην Κλαίτε (1992)
Πρωταγωνιστές: Αργύρης Μπακιρτζής, Δημήτρης Βλάχος, Δώρα Μασκλαβάνου
Σκηνοθεσία: Σταύρος Τσιώλης, Χρήστος Βακαλόπουλος
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=aLJtDIPDCDk
Βαθμολογία στο IMDb: 7.2/10
Το να μιλήσεις/γράψεις για τις καλύτερες σύγχρονες ταινίες των τελευταίων 30 χρόνων χωρίς να αναφερθείς στον Σταύρο Τσιώλη, το λες και έγκλημα. Η ταινία με τον πιο ωραίο τίτλο της φιλμογραφίας του σκηνοθέτη (change my mind) ατύχησε να την ακολουθήσει το ατακαδόρικο Ας Περιμένουν οι Γυναίκες. Αλλά τούτη εδώ παίζει να είναι αντικειμενικά η καλύτερη ταινία της άτυπης τριλογίας των Γυναικών (ίσως και γενικά). Και δεν το λέω *μόνο* γιατί θα δεις στο σενάριο και τη σκηνοθεσία και το όνομα του Βακαλόπουλου. Ούτε γιατί η ταινία είναι ένα homage στην Πελοπόννησο, και δη την Αρκαδία (Αργείτισσα με αρκαδικές ρίζες, τι τα θες). Εδώ θα δεις τον Μπακιρτζή, αγιογράφους, απατεώνες, και μια σουρεαλιστική σάτιρα της ελληνικής κοινωνίας. Και αν δεν σου κινήσαμε την περιέργεια, να σου πούμε ότι η ταινία πήρε τα βραβεία Σεναρίου και Σκηνοθεσίας στο 33ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Όχι κι άσχημα, ε;
3. Αυτή η Νύχτα Μένει (1999)
Πρωταγωνιστές: Νίκος Κουρής, Αθηνά Μαξίμου, Ζωή Ναλμπάντη
Σκηνοθεσία: Νίκος Παναγιωτόπουλος
Τραγούδι ταινίας: https://www.youtube.com/watch?v=q_tl9Jp7IBo
Βαθμολογία στο IMDb: 7.1/10
Ο Ανδρέας, ένας νέος που διατηρεί ψιλικαντζίδικο στην Αθήνα, και η Στέλλα, μια κοπέλα που θέλει να γίνει τραγουδίστρια, προσπαθούν να την παλέψουν. Η Στέλλα φεύγει και αρχίζει να τραγουδάει σε μπουζούκια της επαρχίας. Ο Ανδρέας τη ψάχνει, τη βρίσκει, τη χάνει, για να ξαναβρεθούν. Μια αισθηματική-κοινωνική ταινία μ’ ένα συγκλονιστικό τραγούδι (το ερμηνεύει η Δήμητρα Παπίου). Το Αυτή η Νύχτα Μένει είναι από εκείνες τις σύγχρονες ελληνικές ταινίες που τις βλέπεις άνετα ξανά και ξανά.
4. Σπιρτόκουτο (2003)
Πρωταγωνιστές: Ερρίκος Λίτσης, Ελένη Κοκκίδου, Κώστας Ξυκομηνός
Σκηνοθεσία: Γιάννης Οικονομίδης
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=vG4wAWNA_XU
Βαθμολογία στο IMDb: 6.9/10
Aka η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Γιάννη Οικονομίδη. Aka η ταινία που μπήκε στα άδυτα της αγίας ελληνικής οικογένειας, και έδειξε τις σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται στους κόλπους της, πριν τον Λάνθιμο (βλ. Κυνόδοντας). Αν δεν βρισκόσουν τα προηγούμενα χρόνια σε κάποιον άλλο πλανήτη, θα έχεις ακούσει ότι οι ταινίες του Οικονομίδη φημίζονται για τη γκάμα από μπινελίκια που διαθέτουν. Και είναι αλήθεια. Όπως είναι αλήθεια το ότι χρειάζεται γερά νεύρα για παρακολουθήσεις όλα αυτά τα μπινελίκια. Και εδώ να πούμε όλα τα μπράβο του κόσμου στον Ερρίκο Λίτση που τα είπε χωρίς να πάθει τίποτα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων (και μετά).
5. Attenberg (2010)
Πρωταγωνιστές: Αριάν Λαμπέντ, Βαγγέλης Μουρίκης, Ευαγγελία Ράντου
Σκηνοθεσία: Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=ZyfGZpzoDDc
Βαθμολογία στο IMDb: 6.2/10
Η Μαρίνα είναι μια κοπέλα που δεν μιλάει καλά τη γλώσσα μας, δεν ξέρει τι είναι σεξ, προτιμάει τις κοπέλες (φιλικά κυρίως), και γενικά δεν φαίνεται να μπορεί να προσαρμοστεί με τα δεδομένα του κόσμου εκεί έξω. Ο πατέρας της, όμως, είναι ετοιμοθάνατος και η Μαρίνα καλείται ν’ ανακαλύψει τον εαυτό της ως φίλη, γυναίκα και μέλος της κοινωνίας. Η Τσαγγάρη σκηνοθετεί μια από εκείνες τις σύγχρονες ελληνικές ταινίες, οι οποίες θα μπορούσαν κάλλιστα να μην έχουν λόγια. Γιατί εδώ μιλάνε τα σώματα και οι εκφράσεις. Παιδιά, σόρι, το 6.2 του IMDb είναι λίγο.
6. Άλπεις (2011)
Πρωταγωνιστές: Άρης Σερβετάλης, Τζόνι Βεκρής, Αριάν Λαμπέντ
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=VLfc-i5PLYw
Βαθμολογία στο IMDb: 6.4/10
Οκ, οι περισσότεροι φαν του Λάνθιμου έχουν τον Κυνόδοντα ή τον Αστακό στην κορυφή της λίστας με τις αγαπημένες ταινίες του σκηνοθέτη/σεναριογράφου. Η γράφουσα, όμως, κρατάει αυτή τη θέση για τις Άλπεις. Ο Λάνθιμος συναντά ξανά την ιδιαίτερη και κοφτερή πένα του Ευθύμη Φιλίππου (προσωπική αδυναμία), και δυο χρόνια μετά τον Κυνόδοντα, κυκλοφορεί αυτή την ταινία-ύμνο στη (διαχείριση ή μη) της απώλειας. Μια ομάδα (Άλπεις) παρέχει μια ιδιαίτερη υπηρεσία: αντικαθιστά τους νεκρούς που κάποιοι έχασαν στη ζωή τους. Μια νοσοκόμα, μέλος της ομάδας, αψηφά τους κανόνες. Αν και περισσότερο στιλιζαρισμένη από τον προκάτοχό της, κατάφερε να μιλήσει στην καρδούλα μου. Ίσως γιατί όταν την είδα το 2012, βίωσα μια μεγάλη απώλεια. Περίεργη ταινία (καθόλου περίεργο για Λάνθιμο), που αξίζει να τη δεις. Αν θα καταλάβεις κάτι, είναι άλλο θέμα.
7. Ξενία (2014)
Πρωταγωνιστές: Κώστας Νικούλι, Νίκος Γκέλια, Παναγιώτης Ευαγγελίδης
Σκηνοθεσία: Πάνος Κούτρας
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=qaZ3mOod9hk
Βαθμολογία στο IMDb: 6.7/10
Ο Ντάνι και ο Οδυσσέας, δυο αδέρφια με αλβανικές ρίζες, μαθαίνουν πως η μητέρα τους, μια τραγουδίστρια σε σκυλάδικα, πέθανε. Μαθαίνουν, επίσης, ότι ο πατέρας τους, που τους εγκατάλειψε όταν ήταν μικροί, ζει στη Θεσσαλονίκη, είναι προστάτης νυχτερινών κέντρων και πολιτεύεται με την ακροδεξιά. Ο Κούτρας γύρισε το 2014 μια ταινία για την Ελλάδα της ξενοφοβίας, του ρατσισμού, της ακροδεξιάς. Ταυτόχρονα, έδωσε φωνή στους γκέι, τους μετανάστες, τους “διαφορετικούς”. Τελικά, έδωσε φωνή σε όλους μας.
8. Νορβηγία (2014)
Πρωταγωνιστές: Βαγγέλης Μουρίκης, Αλεξία Καλτσίκη, Ντάνιελ Μπόλντα
Σκηνοθεσία: Γιάννης Βεσλεμές
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=kXCcfzMTjdc
Βαθμολογία στο IMDb: 5.7/10
1984. Ένας βρικόλακας (εξαιρετικός ο Μουρίκης, για άλλη μια φορά) φτάνει με τρένο στην Αθήνα του ΠΑΣΟΚ. Καθώς είναι δεινός χορευτής, πηγαίνει σε μια ντίσκο για να ξεδώσει. Ο Βεσλεμές στήνει ένα ψυχεδελικό αντεργκράουντ πανηγύρι γεμάτο νέον φώτα, βίντατζ παιχνίδια, ντισκοτράγουδα και κιτς ρούχα. Και κάπου εκεί θα δεις και τον Μάρκο Λεζέ. Μια αυθεντική πρώτη ταινία από έναν σκηνοθέτη που δεν κρύβει τις εμμονές του στο σκοτάδι. Και καλά κάνει. Τι 5.7, βρε παιδιά;
9. Interruption (2015)
Πρωταγωνιστές: Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Μαρία Καλλιμάνη, Αλεξία Καλτσίκη
Σκηνοθεσία: Γιώργος Ζώης
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=itk-J3QfQvo
Βαθμολογία στο IMDb: 6.5/10
Μια ομάδα εφήβων εισβάλλει σ’ ένα θέατρο και διακόπτει μια παράσταση της Ορέστειας. Κρατάνε όπλα στα χέρια τους και, χωρίς να ασκήσουν βία, ακινητοποιούν τους ηθοποιούς, ενώ ανεβάζουν στη σκηνή κάποιους θεατές. Ο αρχηγός της ομάδας δίνει οδηγίες και -σαν άλλος σκηνοθέτης- κατευθύνει τη δράση. Στην πορεία, θα αναμειχθούν οι ηθοποιοί με το κοινό και η τραγωδία θα γίνει ένα με την πραγματικότητα. Το ντεμπούτο του Ζώη κάνει εσένα, τον θεατή, έναν υποψήφιο ηθοποιό/θεατή της παράστασης. Ο σκηνοθέτης, μ’ αυτή τη φιλόδοξη ταινία, προσπαθεί να δείξει ότι όλοι είμαστε θεατές που παίζουμε σε μια παράσταση που μοιάζει να μην τελειώνει. Άλλοτε, βέβαια, είμαστε θύματα κι άλλοτε θύτες. Ο Ζώης επέλεξε τον συμβολισμό αντί του ρεαλισμού. Αν αναρωτιέσαι αν έκανε καλά, ε τότε δεν μένει παρά να δεις την ταινία στο Cinobo.
10. Όταν Κοιμάσαι ο Κόσμος Αδειάζει (2020)
Πρωταγωνιστές: Βασίλης Κεκάτος (αφήγηση)
Σκηνοθεσία: Βασίλης Κεκάτος
Βαθμολογία στο IMDb: 8.0/10
Μέσα σε 12 λεπτά, ο Κεκάτος παρουσιάζει, εν μέσω καραντίνας, το δικό του ημερολόγιο πανδημίας. Και, διάολε, για άλλη μια φορά τα πλάνα του είναι αδιανόητα τέλεια.
Μια επιδημία έχει πλήξει την ανθρωπότητα. Οι άνθρωποι απ’ άκρη σ’ άκρη της Γης κοιμούνται και κανείς δεν ξέρει πότε θα ξυπνήσουν. Ελάχιστοι είναι αυτοί που δεν μολύνθηκαν· ανάμεσά τους και ένα αγόρι που ερωτεύτηκε ένα κορίτσι ακριβώς πριν το ξέσπασμα της επιδημίας. Με μια παλιά κάμερα, προσπαθεί να αποτυπώσει πόση ομορφιά έχει απομείνει, έτσι ώστε να την δει το κορίτσι όταν ξυπνήσει.
Μια μελαγχολική, νοσταλγική, κυνική, τρυφερή υπενθύμιση όλων εκείνων που δεν πρέπει να ξεχάσουμε όταν όλα τελειώσουν.
Και αν οι 10 ταινίες σας φαίνονται λίγες, μπορείτε να ανατρέξετε σε παλιότερο αφιέρωμα της στήλης μας. Βλέπετε υπεύθυνα!
