Μεταφερόμαστε στην κατά κοινή ομολογία πιο σπουδαία εποχή του ελληνικού κινηματογράφου και τη σήμα κατατεθέν εταιρία παραγωγής “Finos Films”. Ξέρω ότι είναι δύσκολο να διαλέξουμε μόνο πέντε από τις τόσες πολλές που κατάφερε ο Φίνος να μας παρουσιάσει αλλά στο σημερινό μας αφιέρωμα θα σταθούμε σε πέντε διαμάντια του ελληνικού κινηματογράφου διαχρονικά που άφησαν το δικό τους στίγμα τόσο σε επίπεδο εισιτηρίων όσο και διαχρονικής θέασης. Η θεματολογία είναι κυρίως ιστορικού και κοινωνικού περιεχομένου γιατί οι κωμωδίες του Φίνου (Σακελλάριος-Δαλιανίδης και λοιποί) αξίζουν μια ειδική μνεία!
1. Το χώμα βάφτηκε κόκκινο , του Βασίλη Γεωργιάδη
Ο Νίκος Φώσκολος έγραψε και ο Βασίλης Γεωργιάδης σκηνοθέτησε, λίγο καιρό πριν την έλευση της δικτατορίας, ένα έπος σε πρότυπα γουέστερν, με εξαιρετικές τοποθεσίες για τα γυρίσματα και ένα λαμπρό κάστ (Κούρκουλος, Βόγλης, Χρονοπούλου, Γεωργίτσης, Περγιάλης, Κατράκης) και την φανταστική μουσική επένδυση του Μίμη Πλέσσα. Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από την κόντρα τσιφλικάδων και κολίγων στη Θεσσαλία λίγο πριν τις μεταρρυθμίσεις του Βενιζέλου και τα γεγονότα του Κιλελέρ. Μια πολύ δυνατή ταινία με εξαιρετικά γυρισμένες σκηνές και πολύ πειστικές ερμηνείες που έμεινε στην ιστορία και βλέπεται ευχάριστα ακόμα και σήμερα. Ένα ιστορικό έργο με κριτική στην εποχή και μηνύματα αδελφοσύνης και ομόνοιας στην ταραγμένη Ελλάδα των αρχών του 20ου αιώνα που καυτηριάζει τη μανία και τη δίψα των Ελλήνων διαχρονικά για εσωτερικές διαμάχες και εκμετάλλευση του αδελφού τους. Η τελευταία σκηνή με την καταδίωξη στα Μετέωρα σίγουρα αποτελεί ένα από τα πιο λαμπρά στιγμιότυπα της ιστορίας του ελληνικού κινηματογράφου αλλά η σκηνή με το “Αητέ και παλικάρι” στην κηδεία του Μαρίνου Αντύπα είναι κάτι το ανατριχιαστικό!
2. Λόλα, του Ντίνου Δημόπουλου
Η ταινία που μας χάρισε τη διαχρονική ατάκα “Πολλά τα λεφτά, Άρη!” του αλησμόνητου Σπύρου Καλογήρου. Πάλι λαμπρό καστ υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Ντίνου Δημόπουλου, με τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο να μας χαρίζει ένα διαφορετικό ρόλο από τους κωμικούς και ξεκαρδιστικούς που μας συνήθισε στη λαμπρή του πορεία. Στα σοκάκια της Τρούμπας και του υποκόσμου της εποχής, ξεκαθάρισμα λογαριασμών, ζητήματα τιμής και ένα λυτρωτικό φινάλε συνθέτουν το κάδρο μιας διαχρονικής ελληνικής παραγωγής που έφερε στο φως η Finos Films. Αλησμόνητο το τραγούδι “Χάθηκε το φεγγάρι” της Βίκυς Μοσχολιού. Ο Κούρκουλος σε ένα από τους πολλούς ρόλους που τον ανέδειξαν ως δραματικό ηθοποιό και ζεν πρεμιέ της εποχής, λίγα χρόνια μετά τον Κατήφορο, επίσης του Φίνου.
3. Ο Παπαφλέσσας, του Ερρίκου Ανδρέου
Δε γίνεται να λείπει από αυτή τη λίστα, η υπερπαραγωγή της Finos Films και ίσως η πιο χαρακτηριστική ταινία που έχει γυριστεί για την ελληνική επανάσταση. Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, στον αγαπημένο ρόλο της καριέρας του, δίνει την πιο πληθωρική ερμηνεία του, διαφορετικός από τις κωμωδίες του Σακελλάριου πλάι στην Αλίκη όπως τον είχε μέχρι τότε συνηθίσει κατά κύριο λόγο ο κόσμος. Ο “Παπαφλέσσας” είναι μια ωδή στην ελληνική επανάσταση, στον ξεσηκωμό των Ελλήνων, με πολύ δυνατές σκηνές και ένα εξαιρετικό καστ γύρω από τον πρωταγωνιστή. Η επιβλητική μουσική του Κώστα Καπνίση δίνει επικό τόνο στο έργο που μέχρι σήμερα αναπαράγεται μόνιμα τις ημέρες της μεγάλης μας επετείου. Το σενάριο εξυμνεί τα κατορθώματα του ήρωά του και περνάει αρκετά επιδερμικά τον σκοτεινό του ρόλο στον εμφύλιο και τα σφάλματα του (τονίζοντας με διάφορα αποφθέγματα τα λάθη όλων, που εν μέρει είναι αληθές) και προσπαθεί να περάσει το μήνυμα της θυσίας για τα ιδανικά της πατρίδας ακόμα και μέσα από λάθος επιλογές. Ένα μήνυμα διαχρονικό και επίκαιρο σήμερα που πολλές φορές παρατηρείται μια χαλαρότητα στα ήθη και τα ιδανικά.
4. Ορατότης μηδέν, του Νίκου Φώσκολου
Άλλο ένα σενάριο του Νίκου Φώσκολου στη λίστα με εκείνον αυτή τη φορά στο τιμόνι της σκηνοθεσίας και ένα λαμπρό καστ να συνοδεύει το βαθιά κοινωνικό και ηθικό του έργο. Ο Κούρκουλος μπροστάρης ως ηθικό στοιχείο και γύρω του η αφρόκρεμα του δράματος (Χρονοπούλου, Κατράκης, Αντωνόπουλος, Αργύρης, Γαλανός) που άλλωστε έχουν πρωταγωνιστήσει ουκ ολίγες φορές στα έργα του δημιουργού. Ο Φώσκολος έκανε πολλές επιτυχημένες συνεργασίες με τη Finos Films και σε αυτή τη ταινία έχουμε τη μνημειώδη ατάκα του Κούρκουλου “Όχι άλλο κάρβουνο”. Το δράμα του ήρωα, η ηθική τάξη των πραγμάτων, η αποκατάσταση της αδικίας είναι παρούσες ως αξίες και σε αυτό το φωσκολικό-κουρκουλικό δημιούργημα και οι θεατές έδειξαν και τότε την εμπιστοσύνη τους στην επιτυχημένη αυτή συνταγή. Άλλωστε, στα έργα του Φώσκολου, συναντάμε αξίες και … ανηθικότητα που μας θυμίζουν (ευτυχώς στη μια και δυστυχώς στην άλλη περίπτωση) έντονα και τη δική μας εποχή.
5. Νόμος 4000, του Γιάννη Δαλιανίδη
Ο Γιάννης Δαλιανίδης, πάντα στο πλευρό του και η Finos Films, άσκησε μέσω των ταινιών του δριμύτατη κριτική στη διαφθορά (κυρίως των νέων) εκείνης της εποχής. Ο Νόμος 4οοο που είχε ψηφιστεί εκείνη την εποχή περί τιμωρίας του τεντυμποισού με δημόσια διαπόμπευση έγινε πολύτιμο εργαλείο στα χέρια του δημιουργού που με ένα εξαιρετικό καστ φτασμένων και νέων της εποχής ηθοποιών έφτιαξε ένα αντιπροσωπευτικό των ηθών του 60 κοινωνικό δράμα. Ο Δαλιανίδης, νέος και εκείνος σε ηλικία τότε, σε κάθε καρέ δε διστάζει να αντιτίθεται στα ελαφρά ήθη που είχαν αρχίσει να διεισδύουν στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας και τάσσεται υπέρ της ηθικής. Όποιος την παρακολουθήσει, έχοντας στο μυαλό του πάντα ότι μιλάμε για την Ελλάδα του 1960, τότε θα δει μια δραματική ηθογραφία που περιγράφει με αρκετά μεγάλη ακρίβεια κάποια συμβάντα της εποχής. Ένας εξαιρετικός όπως πάντα, Βασίλης Διαμαντόπουλος! Η σκηνή με το ξύρισμα του κεφαλιού του νεαρού ατίθασου μαθητή και η διαπόμπευση του με τη ταμπέλα “Είμαι τεντυμπόης” στις γειτονιές της Αθήνας επίσης διαχρονική.
