Αν έχεις πάει στην Πορτογαλία ή έχεις δει φωτογραφίες των υπέροχων και φωτεινών πόλεων της, σίγουρα θα σου έχουν τραβήξει την προσοχή τα πολύχρωμα κτίρια, τα γυαλιστερά πλακάκια και οι περίτεχνες κεραμικές λεπτομέρειες σε κάθε γωνιά.
Η αρχιτεκτονική της Πορτογαλίας, όπως και όλες οι πτυχές της κουλτούρας της, κλείνει μέσα της επιρροές από πολλούς λαούς, όπως τους Ρωμαίους, τους Κέλτες, τους Βησιγότθους και τους Άραβες. Ταξιδεύοντας στην Πορτογαλία θα συναντήσεις μία πληθώρα αρχιτεκτονικών στυλ Ρωμαϊκού ή Γοτθικού ρυθμού, στοιχεία Αναγεννησιακά, Μπαρόκ και Νεοκλασικά.
Υπάρχουν όμως κάποια στοιχεία που πλέον έχουν καθιερωθεί σαν σήμα κατατεθέν της Πορτογαλίας. Στοιχεία που την κάνουν να ξεχωρίζει και να αποτελεί πηγή τόσο αρχιτεκτονικής, τόσο και διακοσμητικής έμπνευσης. Ας δούμε μερικά από αυτά.
Τα πολύχρωμα πλακάκια Azulejos
Τα azulejos είναι ζωγραφισμένα και σμαλτωμένα κεραμικά πλακάκια. Θα τα συναντήσεις σε κάθε μεγάλη και μικρή πόλη, ακόμη και στο πιο μικρό χωριό. Η αντίθεση του μπλε και του άσπρου, με σχέδια που μοιάζουν να έχουν ζωγραφισθεί με στυλό με κάθε λεπτομέρεια είναι χαρακτηριστικό Πορτογαλικό στοιχείο.
Φυσικά η τέχνη των azulejos δεν σταματά εκεί. Καλλιτέχνες ζωγράφιζαν ολόκληρους πίνακες, δημιουργώντας πραγματικά έργα τέχνης. Τα σχέδια, τα μοτίβα και τα χρώματα των πλακιδίων αυτών είναι αναρίθμητα. Θα τα βρεις να κοσμούν τόσο εξωτερικούς, όσο και εσωτερικούς χώρους σε δημόσια κτίρια, σε σπίτια, σε σταθμούς, ακόμη και σαν σήμανση στους δρόμους.
Τα azulejos είναι πλέον το πιο διάσημο στοιχείο της αρχιτεκτονικής και της διακόσμησης της Πορτογαλίας.
Calcadas τα περίτεχνα λιθόστρωτα
Άλλο ένα χαρακτηριστικό της Πορτογαλικής αρχιτεκτονικής είναι τα calcadas. Τα calcadas είναι δάπεδα φτιαγμένα από μικρά ή μεγάλα κομμάτια πέτρας, δημιουργώντας περίτεχνα σχέδια σαν μωσαϊκό. Κυριαρχούν τα χρώματα του μαύρου, του λευκού και του καφέ. Τα παραδοσιακά αυτά πλακόστρωτα θα τα συναντήσετε σε πεζοδρόμια και σοκάκια αλλά και σε πιο μεγάλη έκταση σε πλατείες.
Cantarias κάδρα από πέτρα
Cantarias στα πορτογαλικά σημαίνει «εργασία σε πέτρα». Τα cantarias είναι πέτρινα «κάδρα» που πλαισιώνουν τις πόρτες και τα παράθυρα. Το στοιχείο αυτό αυτή έχει τις ρίζες τους στους Άραβες και τους Μαυριτανούς που άφησαν την αρχιτεκτονική αυτή κληρονομιά στην Πορτογαλία. Οι χειροποίητες αυτές κατασκευές, φτιάχνονταν παλαιότερα αποκλειστικά από πέτρες της περιοχής και οι τεχνίτες έβαζαν όλη τους την τέχνη για να δημιουργήσουν λεπτομερή και όμορφα σχέδια.
Plantibadas τα στολίδια των κτιρίων
Τα plantibadas είναι κατασκευές που πλαισιώνουν το επάνω μέρος των κτιρίων σαν γείσο. Αν και αρχικά τα χρησιμοποιούσαν για να προστατέψουν τα κτίρια από το αποστράγγισμα του νερού, στην συνέχεια αποτέλεσαν πραγματικό στολίδι. Σε αντίθεση με την ρωμαϊκή αρχιτεκτονική στην Πορτογαλία τα plantibadas έχουν πιο «μοντέρνα» σχέδια και φυσικά πολλά χρώματα.
Οι καμινάδες του Algarve
Το ηλιόλουστο Αλγκάβρε της Πορτογαλίας είναι η περιοχή της νότιας ακτής της με εντυπωσιακές αμμουδιές και παραδοσιακά χωρία. Σε πολλά από τα χωριά τα σπίτια ήταν όλα άσπρα και οι εντυπωσιακές καμινάδες τους χρησιμοποιήθηκαν για να δώσουν μια ξεχωριστή νότα. Ήταν σαν μια μοναδική «υπογραφή» του ιδιοκτήτη και του πόσο πλούσιος ήταν για αυτό σε πολλά από αυτά θα δεις περισσότερες από μία καμινάδες.
Οι καμινάδες αυτές είναι πραγματικά μία μορφή τέχνης και η κάθε μία είναι μοναδική. Θα συναντήσετε άπειρα σχέδια και στυλ, από πιο απλά γεωμετρικά μέχρι και πιο περίπλοκες κατασκευές με απίστευτες λεπτομέρειες.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία της Πορτογαλικής αρχιτεκτονικής είναι πηγή έμπνευσης. Αρχιτέκτονες από όλο τον κόσμο δημιουργούν μοναδικούς χώρους ενσωματώνοντας πολλά από αυτά στις κατασκευές τους και συνδυάζοντας τα με άλλα αρχιτεκτονικά στυλ. Η Πορτογαλική γοητεία μπορεί να δώσει έναν μοναδικό χαρακτήρα.
Πηγές άρθρου:
hisour.com (2018) : Furoshiki : Architecture of Portugal. Ανακτήθηκε από https://www.hisour.com (τελευταία πρόσβαση 04/03/23)
core-architects.com (2021): Timeless Portuguese Architecture: Inspirations for Your Home. Ανακτήθηκε απόhttps://www.core-architects.com (τελευταία πρόσβαση 07/03/23)
portugalresident.com (2019): Algarvean chimneys and platibandas. Ανακτήθηκε απόhttps://www.portugalresident.com (τελευταία πρόσβαση 06/03/23)
