
Η παγκόσμια μυθολογία μας έχει χαρίσει πληθώρα από ευφάνταστες ιστορίες βασισμένες στην ανάγκη του ανθρώπου να ερμηνεύσει τον κόσμο που τον περιβάλλει. Εξωπραγματικά πλάσματα πρωταγωνιστούν σε πολλές μυθολογικές και λαϊκές αφηγήσεις ανά τον κόσμο, σύμβολα μιας ανθρώπινης συνείδησης που αποδέχεται το φόβο για το άγνωστο.
Σήμερα, αν και η μυθολογία αποτελεί μακρινό παραμύθι, οι παλιές αυτές αφηγήσεις δεν παύουν να κοσμούν τις σύγχρονες μορφές ποπ κουλτούρας. Έτσι, συναντάμε κατά καιρούς νέες εκδοχές μυθικών τεράτων σε ταινίες, βιντεοπαιχνίδια και κόμικς, με λιγότερες ή περισσότερες αναφορές στις θρυλικές τους ρίζες. Αυτά είναι κάποια από τα πιο δημοφιλή τέρατα που έχουν βρει νέα θέση στη σύγχρονη ποπ κουλτούρα.
Krampus, ο δαιμονικός Άγιος Βασίλης

Οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι τυπικά συνδεδεμένες με δώρα και όμορφες οικογενειακές αναμνήσεις. Ωστόσο, σε κάποιες κουλτούρες, η πιο χαρούμενη περίοδος του χρόνου στοιχειώνεται από τη δαιμονική μορφή ενός κατσικοπόδαρου τέρατος που έρχεται, όχι για να χαρίσει δώρα και χαμόγελα στα καλά παιδιά, αλλά για να τιμωρήσει τα κακά.
Ο Krampus είναι ένα τέρας με πολλαπλές καταβολές. Η ονομασία του προέρχεται από το γερμανικό krampen, και ενώ συνδέεται με τη σκανδιναβική μυθολογία, φέρει κάποια από τα σωματικά χαρακτηριστικά ελληνικών μυθολογικών πλασμάτων, όπως οι σάτυροι. Η κλασική εκδοχή του τέρατος αναπαρίσταται με μυτερά κέρατα και σκουρόχρωμη γούνα να καλύπτει το ανθρωπόμορφο σώμα του. Κουδούνια κρέμονται από τη ζώνη του, προειδοποιώντας για την έλευση του.
Στη γερμανική καθολική παράδοση, ο Krampus αποτελεί ανταγωνιστική δύναμη του Άγιου Βασίλη (ή του Αγίου Νικολάου). Σύμφωνα με τον γερμανικό θρύλο, το φοβερό τέρας εμφανίζεται τη νύχτα της 5ης Δεκεμβρίου, γνωστή και ως Krampusnacht, δηλαδή Νύχτα του Krampus. Κρατώντας ξύλινες βέργες, ψάχνει να τιμωρήσει τα ανυπάκουα παιδιά και να τα πάρει στη φωλιά του.
Ο Krampus βρέθηκε στο προσκήνιο της ποπ κουλτούρας με την ομώνυμη ταινία που κυκλοφόρησε το 2015. Ακολούθησαν εμφανίσεις του σε παιχνίδια όπως το Overwatch, καθώς και graphic novels.
Oni, οι ιαπωνικοί δαίμονες

Τα oni αποτελούν ίσως τα πιο διάσημα τέρατα της ιαπωνικής παράδοσης. Μυθολογικά έχουν πολλές και διαφορετικές μορφές, αλλά συνήθως αποτυπώνονται με τρομακτικά, ζωώδη χαρακτηριστικά, μπλε ή κόκκινο δέρμα, κέρατα και κοφτερά δόντια. Ψηλότερα και από τον πιο ψηλό άνθρωπο, τα oni διαθέτουν υπεράνθρωπη δύναμη και σε πολλά από αυτά αποδίδονταν μαγικές ιδιότητες που χρησιμοποιούσαν για να φέρουν την ασθένεια, τη δυστυχία και την καταστροφή στον κόσμο των ανθρώπων.
Ένα oni γεννιέται όταν αμαρτωλοί άνθρωποι πεθαίνουν και καταλήγουν σε κάποια από τις βουδιστικές κολάσεις. Περνώντας φρικτά βασανιστήρια, οι ψυχές των αμαρτωλών μεταμορφώνονται σε oni και υπηρέτες του Enma, του Άρχοντα του Κάτω Κόσμου. Στις κολάσεις της βουδιστικής πίστης, τα oni δρουν ως τιμωροί των νεκρών, βασανίζοντας τους για τις κακές πράξεις που διέπραξαν εν ζωή.
Σήμερα, η μυθολογία των oni αποτελεί σημαντική έμπνευση για την ιαπωνική ποπ κουλτούρα. Διάφορες μορφές oni, παραδοσιακές και μη, κάνουν συνεχώς τη εμφάνισή τους σε anime και manga, είτε ως ανταγωνιστές, είτε δανείζοντας τη δύναμή τους στους ήρωες.
To Kraken, ο φόβος των θαλασσών

Το Kraken είναι ένα από τα πιο δημοφιλή τέρατα της σκανδιναβικής μυθολογίας, μια συμβολική εκπροσώπηση του ανθρώπινου φόβου για τον ωκεανό. Ο θρύλος του ξεκινάει τον 12ο αιώνα, όταν ο Νορβηγός βασιλιάς Sverre μίλησε για ένα θαλάσσιο τέρας που συνάντησε στο ταξίδι του. Έναν αιώνα αργότερα, αναφορές στο τέρας αυτό εμφανίστηκαν σε σκανδιναβικά ηρωικά έπη, κάνοντας λόγο για ένα γιγαντιαίο χταπόδι με πλοκάμια που φτάνουν το ενάμισι χιλιόμετρο. Παραμονεύοντας στο βυθό του Ατλαντικού Ωκεανού, το Kraken επιτίθεται στα διερχόμενα πλοία και τα βυθίζει, καταβροχθίζοντας το πλήρωμα.
Το Kraken έχει εμπνεύσει την καλλιτεχνική δημιουργία αιώνων, από ποιήματα μέχρι διηγήματα και ταινίες. Ίσως η πιο γνωστή σύγχρονη εκδοχή του μυθικού τέρατος είναι η εμφάνισή του στις ταινίες Οι Πειρατές της Καραϊβικής.
Wendigo, αυτό που παραμονεύει στα δάση

Οι καταβολές του wendigo είναι τόσο μυστηριώδεις όσο και το ίδιο το μυθικό τέρας. Τυπικά συνδεδεμένο με ιθαγενείς φυλές της Βόρειας Αμερικής, η ονομασία του κυριολεκτικά μεταφράζεται σε “κακό πνεύμα”. Παρά τις πολλαπλές εκδοχές του θρύλου που διαφέρουν από φυλή σε φυλή, οι περισσότερες αφηγήσεις μιλούν για ένα εκδικητικό θηρίο που παραμονεύει στα δάση, τιμωρώντας εκείνους που παραβαίνουν τους κανόνες της φύσης.
Η πιο διαδεδομένη μορφή του wendigo είναι αυτή ενός πανύψηλου, σκελετωμένου τέρατος με κόκκινα μάτια και κοφτερά δόντια. Το γκρίζο δέρμα του, γεμάτο πληγές και καλυμμένο σε διάσπαρτα σημεία από φθαρμένη γούνα, αναδύει μια απόκοσμη δυσωδία αποσύνθεσης. Το πρόσωπό του περιγράφεται είτε το ίδιο πληγιασμένο και ωχρό με το υπόλοιπο σώμα του, είτε καλυμμένο με το κρανίο ενός ζώου.
Τα wendigo λέγεται πως γεννιούνται από τον ίδιο τον άνθρωπο. Στενά συνδεδεμένος με τον κανιβαλισμό, ο θρύλος των wendigo τα θέλει να προέρχονται από τη μεταμόρφωση ανθρώπων χαμένων στο δάσος, οι οποίοι αναγκάστηκαν να φάνε τα νεκρά σώματα των συντρόφων τους προκειμένου να επιβιώσουν. Παρομοίως, η διάπραξη ειδεχθών εγκλημάτων λέγεται ότι μπορούσε εξίσου να μεταμορφώσει ανθρώπους στο μυθικό τέρας.
Αν και ήδη δημοφιλές στον αμερικάνικο χώρο, το wendigo ήρθε περισσότερο στο προσκήνιο της παγκόσμιας ποπ κουλτούρας μέσα από το παιχνίδι Until Dawn που παρουσίασε μια περισσότερο ανθρωπόμορφη εκδοχή του μυθικού τέρατος.
Πηγές:
Basu, T. (2018). Who is Krampus? Explaining Santa Claus’s Scary Christmas Counterpart. Ανακτήθηκε από: https://www.nationalgeographic.com/history/article/131217-krampus-christmas-santa-devil (τελευταία πρόσβαση στις 23.05.2023)
Brandwein, S. (2022). Sleep myths: The Wendigo. Ανακτήθηκε από: https://sleepopolis.com/education/sleep-myths-the-wendigo/ (τελευταία πρόσβαση στις 23.05.2023)
Oni. Ανακτήθηκε από: https://yokai.com/oni/ (τελευταία πρόσβαση στις 22.05.2023)
The Kraken :: The Legendary Sea Monster of Norse Mythology. Ανακτήθηκε από: https://www.greekmythology.com/Myths/Norse/Kraken/kraken.html (τελευταία πρόσβαση στις 23.05.2023)