Στην εποχή μας, μπορούμε χωρίς καμία αμφιβολία να υποστηρίξουμε πως η πιο διαδεδομένη γλώσσα που ομιλείτε στον πλανήτη είναι η αγγλική. Η αγγλική γλώσσα χρησιμοποιεί ένα από τα πιο παλιά και αναγνωρισμένα αλφάβητα: το λατινικό. Το λατινικό αλφάβητο, στη σημερινή του μορφή, έχει εδραιωθεί στην αποτύπωση των λέξεων στις γλώσσες των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών. Ωστόσο, πολύ λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν πραγματικά από που προήλθε το λατινικό αλφάβητο. Επικρατεί η θεωρία ότι οι ρίζες των λατινικών χρονολογούνται από την ετρουσκική γλώσσα. Παρ ’όλα αυτά, τα ετρουσκικά αποτελούν μια ελληνική σχετικά διάλεκτο. Ας δούμε σύντομα πως έγινε αυτό.
Οι Ετρούσκοι και η επαφή με τους Έλληνες
Γύρω στις αρχές του 8ου π.Χ. αιώνα, ομάδες από την σημερινή Εύβοια αποίκησαν από τους πρώτους τα ιταλικά εδάφη. Η ιταλική χερσόνησος είχε αποικηθεί από Έλληνες της σημερινής Χαλκίδας πριν γίνει μέρος του ρωμαϊκού πολιτισμού. Η συγκεκριμένη ομάδα μιλούσε την ιωνική-αττική διάλεκτο που ήταν διαδεδομένη στην Αττική, την Εύβοια και τις Κυκλάδες του τότε γνωστού κόσμου. Η σημερινή πόλη Cuma(Κύμη) ήταν η πρώτη και πιο δραστήρια αποικία των Ελλήνων στην Ιταλία μέχρι τουλάχιστον την ρωμαϊκή κυριαρχία.
Οι Ετρούσκοι αποτελούσαν ένα αρχαίο λαό που κατοικούσε στην Ετρουρία (σημερινή κεντρική Ιταλία). Ανέπτυξαν έναν θεαματικό πολιτισμό ο οποίος, δυστυχώς, αφομοιώθηκε σταδιακά από την επέκταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ερχόμενοι σε επαφή με τις ελληνικές αποικίες, οι Ετρούσκοι επηρεάστηκαν βαθύτατα από τον πολιτισμό και τα στοιχεία των ελληνικών οικισμών. Μέχρι το 100 π.Χ. περίπου, η ετρουσκική γλώσσα είχε αναμειχθεί και εμπλουτιστεί από την ιωνική δημιουργώντας έτσι μια νέα διάλεκτο. Η νέα αυτή διάλεκτος αποτέλεσε τον πρόγονο του λατινικού αλφαβήτου.
Επίσης, οι Ετρούσκοι υιοθέτησαν στοιχεία του ελληνικού αλφαβήτου τα οποία προσάρμοσαν στη δική τους γλώσσα. Για παράδειγμα, το ελληνικό γράμμα «Σ» γραφόταν από εκείνους με ένα τρόπο πιο κοντά στο σημερινό «S». Ή το γράμμα «Π» που εκείνοι έγραφαν παρόμοια με το σημερινό «P» το οποίο και παρέμεινε ως είχε. Τέτοιες μικρές αλλαγές διαμόρφωσαν αυτή την καινούργια διάλεκτο μέσα στο πέρασμα του χρόνου.
Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και το λατινικό αλφάβητο
Οι Ρωμαίοι, με την κατάληψη της Ιταλικής Χερσονήσου, υιοθέτησαν το ετρουσκικό αλφάβητο ως τρόπο γραφής της δικής τους, λατινικής γλώσσας. Σταδιακά αυτή έγινε η lingua franca όλης της Ιταλίας, ωθώντας τις άλλες διαλέκτους που είχαν δημιουργηθεί μέχρι τότε στην εξαφάνιση.
Ωστόσο, δεν έμειναν μόνο εκεί. Οι Ρωμαίοι κράτησαν το αλφάβητο των Ετρούσκων διαμορφώνοντάς το με τρόπο που να εναρμονιζόταν με τις φωνητικές ανάγκες της δικής τους γλώσσας. Επηρεασμένοι από το ελληνικό αλφάβητο, κατάργησαν ορισμένα γράμμα του ετρουσκικού και εισήγαγαν νέα προερχόμενα από την ελληνική γλώσσα. Το ελληνικό «δίγαμμα» ή όπως ξέρουμε σήμερα σαν «F» υιοθετήθηκε από το αλφάβητο των Ρωμαίων αλλά καταργήθηκε αργότερα από την ελληνική γλώσσα. Το ελληνικό «Υ» και «Ζ» προήλθαν, επίσης, στο νεοσύστατο λατινικό αλφάβητο όταν οι Ρωμαίοι ένιωσαν την ανάγκη να μεταφράσουν κατά λέξη τα ελληνικά κείμενα. Όπως, φυσικά, όλοι γνωρίζουμε, η μορφωμένη ελίτ των Ρωμαίων διδασκόταν τα αρχαία ελληνικά και διάβαζε ελληνική ποίηση.
Χωρίς αμφιβολία, ο αρχαίος κόσμος ήταν γεμάτος από αποικιοκρατικούς πολιτισμούς, από πολέμους και κατακτήσεις από ανταλλαγές ξένων στοιχείων και ειδικά από νέες ανακαλύψεις. Γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει με σιγουριά πως το λατινικό αλφάβητο είναι αποκλειστικά προϊόν του ελληνικού. Οι μελετητές συνεχίζουν να αναζητούν αδιάκοπα και να ανασύρουν νέες πληροφορίες σχετικά με τις αρχαίες γλώσσες. Το μόνο που μένει είναι εμείς να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας και να μάθουμε τις ρίζες μας.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό το άρθρο:
Ετρούσκοι, ανακτήθηκε από Wikipedia.org, τελευταία πρόσβαση στις 25/9/2021.
How Ancient Greeks Shaped the Latin Alphabet, ανακτήθηκε από greekreporter.com, τελευταία πρόσβαση στις 25/9/2021.
