“Το έγκλημα μου ήταν ότι είμαι ομοφυλόφιλος για αυτό και η τιμωρία μου ήταν σαράντα ημέρες στη φυλακή, χάνοντας τη δουλειά μου, και χάνοντας τον σύντροφό μου. Έμαθα να επιβιώνω και να είμαι πιο επιλεκτικός από πού να βρω φίλους. Έμαθα να εξετάζω πρώτα την ασφάλειά μου”. Wolfheart – Λίβανος
Ο όρος “σεξουαλική προκατάληψη” χρησιμοποιήθηκε από τους επιστήμονες για να μπορέσουν να εξηγήσουν τις διάφορες παραλλαγές της αρνητικής στάσης που υφίστανται άνθρωποι διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού και, όπως φαίνεται, μέσα από τα χρόνια μοιάζει σαν μια προσπάθεια κατηγοριοποίησης των ψυχολογικών και κοινωνικών αιτιών της “ομοφοβικής” συμπεριφοράς (Herek, 2000). Στην πραγματικότητα, όποιος και αν είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να εξηγήσει οποιαδήποτε μορφή αρνητικής συμπεριφοράς, τα άτομα εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις και προκαταλήψεις για την “διαφορετική” σεξουαλική τους ταυτότητα (Plummer, 2013).
Αίτια σεξουαλικών προκαταλήψεων
Το ποια μπορεί να είναι τα αίτια πίσω από κάθε ομοφοβική συμπεριφορά κυρίως είναι θέμα του τρόπου με τον οποίο συνδέονται με προσωπικές αξίες που έχουν αποκτηθεί μέσω της κοινωνίας ή τον τρόπο με τον οποίο εξυπηρετούν ψυχολογικά πλεονεκτήματα. Μάλιστα, οι επιστήμονες θεωρούν υψίστης σημασίας να προσδιοριστεί η σχέση ανάμεσα στις προσωπικές συμπεριφορές και το σεξουαλικό στίγμα, κάνοντας έτσι ένα ακόμη βήμα στο να κατανοηθούν βαθύτερα τα αίτια της σεξουαλικής προκατάληψης (Plummer, 2013).
Από την άλλη, η σεξουαλική προκατάληψη φαίνεται κυρίως να υπάρχει όταν οι ψυχολογικές ανάγκες κάθε ατόμου είναι ταυτόσημες με την ιδεολογία του πολιτισμού που ζει και σχετίζεται με την ομοφυλοφιλία. Μπορεί συχνά να εκφράζεται όταν η αυτο-ιδέα ενός ατόμου είναι στενά συνδεδεμένη με αξίες που έχουν επίσης καθιερωθεί από την κοινωνία και είναι κυρίως αντίθετες προς την ομοφυλοφιλία (Plummer, 2013).
“Το όνομά μου είναι Rick Είμαι 23 ετών και είμαι γκέι. Μεγαλώνοντας πάντα ήμουν εξοικειωμένος με την απόρριψη. Είμαι άστεγος πάνω από ένα χρόνο. Έχω βιαστεί δύο φορές – η οικογένειά μου δεν με δέχεται, η μητέρα μου με μισεί θανάσιμα. Δοκίμασα να αυτοκτονήσω πάνω από μία φορά . Το μόνο πού θέλω είναι να αγαπηθώ, να νιώσω στοργή, θαλπωρή.” – Rick /Jamaica
Κατόπιν ερευνών, έχει αποδειχτεί ότι η ανάγκη του κάθε ατόμου να γίνεται δεκτό από κοινωνικές ομάδες το ωθεί στο να απορρίπτει και να απομονώνει ομοφυλόφιλα άτομα, μη αποδεχτά από τις ίδιες κοινωνικές ομάδες. Επίσης, τα άτομα μπορούν να αναπτύξουν ομοφοβικές συμπεριφορές, όταν η ομοφυλοφιλία ορίζεται πολιτισμικά με τρόπο που την συνδέει με προσωπικές πηγές άγχους ή άλλα αρνητικά συναισθήματα, όπως ο φόβος (Plummer, 2013).
Τέλος, βάσει εμπειρικών ερευνών, οι επιστήμονες έχουν οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι οι σεξουαλικές προκαταλήψεις και οι ομοφοβικέςσυμπεριφορές σε ομοφυλόφιλα άτομα ανά τον κόσμο σχετίζονται με παράγοντες που τις ενισχύουν. Ένας τέτοιος παράγοντας, για παράδειγμα, μπορεί να είναι ηπεποίθηση ότι η ομοφυλοφιλία είναι μια ελεύθερη επιλογή των ανθρώπων, ενώ το γεγονός ότι την επέλεξανσημαίνει παράλληλα πως έχουν υιοθετήσει έναν τρόπο ζωής που έρχεται σε σύγκρουση με εκείνον που ζουν οι περισσότεροι ετερόφυλοι -γάμος, παιδιά, οικογένεια κτλ.-.(Herek, 2007).
“Πάντα ήξερα ότι ήμουν διαφορετική. Ήμουν 4 ή 5 όταν συνειδητοποίησα ότι δεν ήμουν όπως τα άλλα παιδιά. Νόμιζα ότι ήταν «φυσιολογικό». Με τα χρόνια συνειδητοποίησα ότι το ταξίδι μας είναι επικίνδυνο, κουραστικό, προκλητικό σε αυτήν την κοινωνία που μας απορρίπτει και μας βάζει στη φυλακή εξαιτίας του ποιοι είμαστε, αλλά όμως θέλουμε να το αλλάξουμε.¨ Soly/Tunisia
Μέσω διαφορετικών χωρών και εθνών σε όλο τον κόσμο, η θρησκεία φαίνεται να έχει την εξουσία να κατευθύνει στάσεις και συμπεριφορές που αφορούν την ομοφυλοφιλία. Πολλές θρησκείες όπως, π.χ. οι μουσουλμάνοι, χαρακτηρίζουν την ομοφυλοφιλία ως πράξη εναντίον του Θεού, αφύσικη, βρώμικη, πράγμα που την καθιστά υπεύθυνη για να τιμωρηθούν οι ομοφυλόφιλοι για αυτό που είναι (Meyer, I. H. 2003).
Συνεπώς όταν η στάση της θρησκείας σε μια χώρα είναι τόσο αυστηρή απέναντι στην διαφορετικότητα και όταν οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι δραστήριοι και πιστοί με τη θρησκευτική ζωή της χώρας τους, δεν μένει τίποτα άλλο από το να υιοθετήσουν αντίστοιχη ομοφοβική συμπεριφορά (Meyer, I. H. 2003).
Επιπλέον, όσο οι άνθρωποι ζουν σε μια χώρα με πολιτική και οικονομική αστάθεια και ανασφάλεια (π.χ. Αφρική) και εστιάζουν μόνο στο να αποκομίσουν τις βασικές ανάγκες επιβίωσης (τρόφιμα και νερό), η ανεκτικότητα έναντι των μη παραδοσιακών τρόπων ζωής είναι πολύ χαμηλή. Αυτό με την σειρά του μπορεί να είναι αιτία ανάπτυξης αρνητικών αντιλήψεων, προκαταλήψεων και διακρίσεων έναντι της ομοφυλοφιλίας (Andersen and Fetner, 2008).
Εν αντιθέσει, σε χώρες όπου υπάρχει ένα σταθερό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον,ο βαθμόςανοχής για τον όχι τόσο παραδοσιακό τρόπο ζωής είναι πολύ υψηλότερος. Έτσι, ένα άτομο διαφορετικού σεξουαλικού προσδιορισμού μπορεί να γίνει ευκολότερα αποδεκτό από την κοινή γνώμη και να του δοθούν ευκαιρίες να αντιμετωπίσει λιγότερες προκαταλήψεις και διακρίσεις (Andersen and Fetner, 2008)
Πηγές:
Andersen, R., & Fetner, T. (2008). Economic inequality and intolerance: attitudes toward homosexuality in 35 democracies. American Journal of PoliticalScience, 52(4), 942-958.
Herek, G. M. (2007). Confronting sexual stigma and prejudice: Theory and practice. Journal of Social Issues, 63(4), 905-925.
Plummer, K. (Ed.). (2013). Modernhomosexualities: fragments of lesbian and gayexperiences. Routledge.
Meyer, I. H. (2003). Prejudice, social stress, and mental health in lesbian, gay, and bisexual populations: conceptual issues and research evidence.Psychological bulletin, 129(5), 674
Herek, G. M. (2000). The psychology of sexual prejudice. Current directions in psychological science, 9(1), 19-22.
