Γίνεται το πάθημα, μάθημα;
Ψάχνεις ένα εύκολο βιβλίο με πολλές ανατροπές και μπόλικο δράμα; Ε, τότε “Οι Ασυγχώρητες” της Πασχαλίας Τραυλού είναι ό,τι πρέπει. Με φόντο την Ελλάδα του ‘50, το βιβλίο ξεδιπλώνει μια σειρά γεγονότων που υπογραμμίζουν τον συντηρητισμό, τους κώδικες ηθικής, αλλά και τη θέση της γυναίκας μέσα στη κοινωνία και την οικογένεια. Τα σφάλματα πολλά, τα μυστικά ακόμα περισσότερα και το κρίμα στο λαιμό των γυναικών – γιατί το “ατόπημα” μιας γυναίκας είναι πάντα “ασυγχώρητο”.
Spill the tea!
(Ο πιο αντιπροσωπευτικός υπότιτλος κατ’ εμέ, γιατί σε κάθε κεφάλαιο το τσάι γίνεται όλο και πιο καυτό!)
Ο Επαμεινώνδας (Νώντας) Αγαπητός πιστεύει ότι έχει βρει την γυναίκα των ονείρων του στο πρόσωπο της Ασημίνας, η οποία σαν μια σύγχρονη Εύα υποκύπτει στον πειρασμό και στα θέλγητρα του Βαλάντη, φίλου και συμφοιτητή του Νώντα. Με τον γάμο στα σκαριά και τη κοιλιά ύποπτα φουσκωμένη, η Ασημίνα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στη “τιμή” και τον παράνομο δεσμό της. Οι κοινωνικές επιταγές περί νόθων παιδιών την πιέζουν κι έτσι η πλάστιγγα γέρνει προς τον καλόκαρδο – αλλά γλυκανάλατο – Νώντα. Ο Βαλάντης, από την άλλη, κάνει τη δική του οικογένεια, γνωρίζοντας ότι το πρωτότοκο παιδί του θα μεγαλώσει μ’ έναν άλλον για πατέρα. Για όλο αυτό το “κουκούλωμα” ας είναι καλά οι συμπεθέρες Αμαλία και Μέλπω που βάζουν την υπόληψη της οικογένειας πάνω απ’ όλα, ελπίζοντας να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους.
Όλα μοιάζουν να έχουν τακτοποιηθεί κι ότι αυτό το ένοχο μυστικό μπορεί να μείνει κρυφό, όχι όμως κι ασυγχώρητο. Η Μοίρα έχει κάνει τον λογαριασμό για το κάρμα όλων και το μέλλον τους είναι προδιαγεγραμμένο. Με αρκετή δραματικότητα – που προσωπικά θα χαρακτήριζα Φωσκολική – η μια αποκάλυψη διαδέχεται την άλλη και τα βάσανα για την οικογένεια Αγαπητού συνεχίζονται ακόμα και μετά τον θάνατο των προπατόρων τους (“αματίες γονέων παιδεύουσι τέκνα”). Ο σπόρος του κακού έχει πλέον φυτευτεί και δύσκολα ξεριζώνεται, με τα “ασυγχώρητα” λάθη των γυναικών της οικογένειας να πολλαπλασιάζονται.
“Οι Ασυγχώρητες” κάνουν ταυτόχρονα κι ένα μικρό ιστορικό ταξίδι, φωτογραφίζοντας όλες τις αλλαγές και τις ζυμώσεις της ελληνικής κοινωνίας, από τα μέσα του 1950 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘90. Όλες αυτές οι εξελίξεις αντανακλώνται στις γυναίκες και τον κοινωνικό τους ρόλο στην εποχή της προίκας και στα χρόνια της χειραφέτησης τους. Διαβάζοντας για τα “αμαρτήματα” που καταλογίζονται στις γυναίκες, ίσως να σκέφτεσαι ότι κάποια λάθη είναι όντως ασυγχώρητα και πως η ελευθερία δεν πρέπει να γίνεται συνώνυμο της ασυδοσίας και της ανηθικότητας. Όσο περνούσαν οι σελίδες και τα φάουλ στοιβάζονταν, σκεφτόμουν πόσο red flag είναι κάποιες συμπεριφορές ανεξαρτήτως φύλου. Η μόνη αδικία που διαπράττεται στο βιβλίο είναι ότι η γυναίκα κινδυνεύει να καταστραφεί για τα λάθη της, ενώ για τον άνδρα τα ίδια λάθη είναι απλά ένα “παραστράτημα”.
Δεν ξέρω αν εσείς θα τις βρείτε “ασυχχώρητες” ή “συγχωρεμένες”, εγώ πάντως μια καρτούλα ενός καλού ψυχολόγου θα την έδινα στα κορίτσια, μπας και μάθουν να οριοθετούν τις σχέσεις τους και να μην υιοθετούν τον ρόλο του θύματος για να δικαιολόγησουν πράξεις-τέρατα.
Σ’ ό,τι συμπέρασμα κι αν καταλήξετε, καλή ανάγνωση!
| “Οι Ασυγχώρητες” (2024), ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ
