Στις 4 Οκτωβρίου 2016 συμπληρώνονται 42 χρόνια από την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας. Ταυτόχρονα, ανήμερα της επετείου της κεντροδεξιάς παράταξης, εγκαινιάζονται και τα νέα γραφεία του κόμματος, επί της οδού Πειραιώς 62 στο Μοσχάτο. Η μετεγκατάσταση βέβαια στο νέο τριώροφο κτίριο, έχει ολοκληρωθεί από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Η νέα στέγη, αποτελεί τον τρίτο σταθμό στην ιστορία της παράταξης. Για 38 συνεχόμενα χρόνια, από το 1975 μέχρι και το 2013 η ΝΔ στεγαζόταν στο ιστορικό νεοκλασικό της Ρηγίλλης. Από το 2011, ένα μέρος των γραφείων μεταφέρθηκε στη Συγγρού και από το 2013 εξ’ ολοκλήρου. Με τα σημερινά εγκαίνια λοιπόν, θα ολοκληρωθεί και η τρίτη αλλαγή έδρας του κόμματος. Μια αλλαγή, που θα λέγαμε ότι συμβαδίζει με τα σημερινά δεδομένα που επιβάλλει η πραγματικότητα. Έτσι, από τα 7.500 τετραγωνικά της Συγγρού και τις 95.000 € μηνιαίως σε ενοίκιο, η ΝΔ μεταφέρεται στην Πειραιώς, σε έκταση 2.500 τετραγωνικών και ενοίκιο 9.800 €. Άρα, εύκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της σπατάλης που συντελούνταν τα προηγούμενα έτη. Εμείς να ευχηθούμε από την πλευρά μας (αν και η Ιστορία διδάσκει το αντίθετο), γόνιμη παραγωγή ιδεών και προτάσεων επί των καίριων προβλημάτων και όχι μια στείρα αντιπολίτευση, όπου η ανάληψη της εξουσίας ανάγεται σε αυτοσκοπό.
Ίδρυση Νέας Δημοκρατίας
Με την ευκαιρία της σημερινής επετείου όμως, ας προβούμε σε μια ιστορική ανασκόπηση γεγονότων και σημείων σταθμών της παράταξης. Η ΝΔ λοιπόν, ιδρύεται το 1974 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και προσαρμόζεται στα δεδομένα της ιστορικής πολιτικής συγκυρίας. Αποκόπτονται οι δεσμοί με το προγενέστερο πολιτικό σχηματισμό της ΕΡΕ και αυτοσυστήνεται ως η μεγάλη φιλελεύθερη παράταξη. Πρωταρχικός στόχος αναδεικνύεται η σταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών, η υπέρβαση των διχασμών και της διχόνοιας του παρελθόντος, καθώς και η πορεία προς την ενωμένη Ευρώπη. Η ιδεολογία της παράταξης, συμπυκνώθηκε στον όρο «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός», με τον οποίο τονίζονται τα φιλελεύθερα και κοινωνικά χαρακτηριστικά του κόμματος. Η προσήλωση στη μεικτή οικονομία και ο παρεμβατικός ρόλος του κράτους, καθώς και η έμφαση στο «κοινωνικό κράτος δικαίου». Είναι εμφανής λοιπόν, μία προσπάθεια πολυσυλλεκτικού ανοίγματος και υπέρβασης του ιδεολογικού και πολιτικού προφίλ της προδικτατορικής Δεξιάς. Στα ιδρυτικά κείμενα, δεν υφίσταται διάκριση μεταξύ Δεξιάς – Κέντρου – Αριστεράς, ενώ και την πρώτη Κυβέρνηση συναπαρτίζουν πέραν των παραδοσιακών στελεχών, κεντρώοι αλλά και σοσιαλδημοκράτες.
Ηγεσία του Κόμματος
Σε όλη αυτήν την πορεία από το 1974 μέχρι τις μέρες μας, έχουν υπάρξει 8 Πρόεδροι του κόμματος, ενώ γίνονται 10 αν προσθέσουμε και δύο μεταβατικούς που διορίστηκαν και δεν εκλέχθηκαν. Πιο συγκεκριμένα:
- Κωνσταντίνος Καραμανλής 04/10/1074 – 08/05/1980
- Γεώργιος Ράλλης 09/05/1980 – 09/12/1981
- Ευάγγελος Αβέρωφ 10/12/1981 – 01/09/1984
- Κωνσταντίνος Μητσοτάκης 02/09/1984 – 03/11/1993
- Μιλτιάδης Έβερτ 04/11/1993 – 21/03/1997
- Κώστας Καραμανλής 22/03/1997 – 29/11/2009
- Αντώνιος Σαμαράς 30/11/2009 – 05/07/2015
- Ευάγγελος Μεϊμαράκης 06/07/2015 – 22/11/2015 (Μεταβατικός)
- Ιωάννης Πλακιωτάκης 23/11/2015 – 11/01/2016 (Μεταβατικός)
- Κυριάκος Μητσοτάκης 11/01/2016 – Σήμερα
Εκλογικές Αναμετρήσεις – Σταθμοί – Διακυβέρνηση της χώρας
Η Νέα Δημοκρατία, από την ίδρυση της μέχρι τις μέρες μας, έχει λάβει μέρος συνολικά σε 17 εκλογικές αναμετρήσεις. Από αυτές, στις 9 έχει αναδειχθεί πρώτο κόμμα σε ψήφους. Όλες τις φορές που επικράτησε, αναμείχθηκε στη διακυβέρνηση της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, έχει σχηματίσει Αυτοδύναμη Κυβέρνηση 5 φορές (1974, 1977, 1990, 2004, 2007). 3 φορές συμμετείχε ως επικεφαλής σε Κυβερνήσεις Συνεργασίας (06/1989, 2011, 2012), ενώ ακόμη 1 φορά σε Οικουμενική Κυβέρνηση (11/1989). Τις δε 8 φορές που ηττήθηκε, κατέλαβε τη δεύτερη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Συνοπτικά:
Νοέμβριος 1974: Στις πρώτες εκλογές της Μεταπολίτευσης η ΝΔ λαμβάνει το σαρωτικό ποσοστό 54,37% και 219 έδρες. Σχηματίζει έτσι την πρώτη Κυβέρνηση υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Νοέμβριος 1977: Στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, η ΝΔ παίρνει ποσοστό 41,84% και 171 έδρες. Είναι η δεύτερη αυτοδύναμη Κυβέρνηση υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Μάιος 1979: Υπογράφεται στο Ζάππειο Μέγαρο από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, η συνθήκη Προσχώρησης της Ελλάδας στην ΕΟΚ, παρουσία σημαντικών Ευρωπαίων ηγετών.
Μάιος 1980: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας και την ηγεσία του κόμματος αναλαμβάνει ο Γεώργιος Ράλλης.
Οκτώβριος 1981: Η τρίτη εκλογική αναμέτρηση της Μεταπολίτευσης, όπου η ΝΔ συγκεντρώνει ποσοστό 35,86% και 115 έδρες. Αναδεικνύεται έτσι για πρώτη φορά Αξιωματική Αντιπολίτευση. Μην ξεχνάμε εξάλλου πως είναι η εποχή, που σαρώνει ο «άνεμος της Αλλαγής». Τον Δεκέμβριο, ο Ράλλης θέτει θέμα εμπιστοσύνης προς το πρόσωπο του στην κοινοβουλευτική ομάδα και καταψηφίζεται. Πρόεδρος εκλέγεται ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ο οποίος παραιτείται το 1984 χωρίς να έχει μεσολαβήσει κάποια εκλογική αναμέτρηση.
Ιούνιος 1985: Επόμενες εκλογές και η ΝΔ αναδεικνύεται και πάλι Μείζων Αντιπολίτευση. Υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη πλέον, η ΝΔ λαμβάνει ποσοστό 40,85% και εκλέγει 126 βουλευτές.
Ιούνιος 1989 – Νοέμβριος 1989 – Απρίλιος 1990: Ακολουθεί ένα μακρύ δεκάμηνο ακυβερνησίας με τρεις εθνικές εκλογές, υπό την σκιά και του σκανδάλου Κοσκωτά. Τον Ιούνιο του 1989 η ΝΔ λαμβάνει το 44,3% των ψήφων και 145 έδρες. Αδυνατεί όμως να σχηματίσει αυτοδύναμη Κυβέρνηση. Έτσι, σχηματίζει «Κυβέρνηση Συνεργασίας» με το Συνασπισμό της Αριστεράς και Πρωθυπουργό τον Τζανή Τζαννετάκη. Σκοπός της συνεργασίας, η περιβόητη «κάθαρση» και η παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου σε δίκη. Ακολουθούν εκλογές το Νοέμβριο του 1989 όπου αν και με ποσοστό 46,2% και 148 έδρες, η ΝΔ δε μπορεί να πάρει και πάλι την αυτοδυναμία. Έτσι, οδηγούμαστε στο σχηματισμό «Οικουμενικής Κυβέρνησης» (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ) με πρωθυπουργό τον Ξενοφώντα Ζολώτα. Τελικά, στις νέες εκλογές του Απριλίου 1990, η Νέα Δημοκρατία με ποσοστό 46,89% και 150 βουλευτές + 1 με την προσχώρηση βουλευτή της ΔΗΑΝΑ σχηματίζει Κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
Οκτώβριος 1993: Στις επόμενες πρόωρες εκλογές, αφού η Κυβέρνηση Μητσοτάκη οδηγείται σε πτώση, σημειώνεται το μεγαλύτερο come back της Μεταπολίτευσης, αυτό του Ανδρέα Παπανδρέου. Η ΝΔ παίρνει μόλις 39,30% και 111 έδρες, περνώντας και πάλι στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Εν συνεχεία, ακολουθεί η παραίτηση Μητσοτάκη και Πρόεδρος αναλαμβάνει ο Μιλτιάδης Έβερτ.
Σεπτέμβριος 1996: Νέες πρόωρες κάλπες και η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει 38,12% και 108 έδρες, παραμένοντας δεύτερο κόμμα.
Μάρτιος 1997: Στο Δ΄ Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, τέσσερις ηγετικές προσωπικότητες εκτίθενται ως υποψήφιοι για την προεδρία της παράταξης. Επικρατεί ο Κώστας Καραμανλής.
Απρίλιος 2000: Η δέκατη εκλογική αναμέτρηση της Μεταπολίτευσης είναι από τις πιο συναρπαστικές και κρίνεται με διαφορά μίας ποσοστιαίας μονάδας. Η Νέα Δημοκρατία καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση με 42,74% και 125 έδρες.
Μάρτιος 2004: Εθνικές εκλογές και η Νέα Δημοκρατία επιστρέφει στην εξουσία με τον Κώστα Καραμανλή να γίνεται ο νεότερος Πρωθυπουργός της Μεταπολίτευσης. Το ποσοστό της ανέρχεται σε 45,36% και 165 έδρες.
Σεπτέμβριος 2007: Ο Κώστας Καραμανλής κερδίζει τη δεύτερη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση. Η ΝΔ λαμβάνει ποσοστό 41,83% και 152 έδρες.
Οκτώβριος 2009: Στις νέες πρόωρες εθνικές εκλογές, η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει 33,47% και εκλέγει 91 βουλευτές. Αποτελεί ορόσημο, καθώς πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό στην Ιστορία της παράταξης, αλλά και την πρώτη φορά που πέφτει σε διψήφιο αριθμό εδρών. Ακολουθεί η παραίτηση Καραμανλή, εσωκομματικές εκλογές και η ανάδειξη του Αντώνη Σαμαρά ως Προέδρου του κόμματος.
Νοέμβριος 2011: Αφού έχει παρεμβληθεί το «λεφτά υπάρχουν» του Γιώργου Παπανδρέου, Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ και ΛΑΟΣ, σχηματίζουν «Μεταβατική Κυβέρνηση Συνεργασίας» υπό τον Λουκά Παπαδήμο με σκοπό την αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης στην οποία περιήλθε η χώρα και την προετοιμασία εθνικών εκλογών.
Μάιος 2012: Εθνικές εκλογές, η ΝΔ αναδεικνύεται πρώτο κόμμα με 18,85% και 108 έδρες. Αδυνατεί όμως να σχηματίσει κυβέρνηση και η χώρα οδηγείται σε νέες εκλογές. Υπηρεσιακός Πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο Πρόεδρος του ΣτΕ Παναγιώτης Πικραμένος.
Ιούνιος 2012: Στις νέες βουλευτικές εκλογές, η ΝΔ επικρατεί με 29,66% και 129 έδρες και σχηματίζεται «Κυβέρνηση Συνεργασίας» με ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ. Πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο Αντώνης Σαμαράς.
Ιανουάριος 2015: Σε αυτήν την πρόωρη εκλογική αναμέτρηση, που οδηγούμαστε λόγω της αδυναμίας εκλογής ΠτΔ, η ΝΔ παίρνει το 27,81% των ψήφων και 76 έδρες. Στην εξουσία αναρριχάται ένα αριστερό κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ, που συνεργάζεται με ένα κόμμα της Λαϊκής Δεξιάς, τους ΑΝΕΛ.
Ιούλιος 2015: Ο Αντώνης Σαμαράς παραιτείται από την Προεδρία του κόμματος. Μεταβατικός Πρόεδρος του κόμματος, διορίζεται ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης.
Σεπτέμβριος 2015: Η Κυβέρνηση έχει παραιτηθεί και ο ΠτΔ έχει προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Αυτές διενεργούνται από την υπηρεσιακή Κυβέρνηση της Προέδρου του Αρείου Πάγου Βασιλικής Θάνου. Η Νέα Δημοκρατία αναδεικνύεται και πάλι δεύτερη με ποσοστό 28,10% και 75 έδρες. Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ συνεχίζουν την κυβερνητική τους συνεργασία.
Νοέμβριος 2015: Μεταβατικός Πρόεδρος διορίζεται ο Ιωάννης Πλακιωτάκης, μέχρι τη διεξαγωγή των εσωκομματικών εκλογών στη ΝΔ, για την ανάδειξη του νέου Προέδρου.
Ιανουάριος 2016: Στις εσωκομματικές εκλογές που διενεργούνται, επικρατεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης που αποτελεί και το σημερινό Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας.
Η Νέα Δημοκρατία λοιπόν, επί 42 συναπτά έτη συγκαθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη μοίρα αυτού του τόπου. Εκ της συστάσεως της, δεν απώλεσε στιγμή την ιδιότητα του «κόμματος εξουσίας», γεγονός που την καθιστά και συνυπεύθυνη για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα. Η λίστα βεβαίως με την παρακαταθήκη του κόμματος είναι γεμάτη από θετικές και αρνητικές στιγμές. Σε ποια μεριά γέρνει η πλάστιγγα εξαρτάται εν πολλοίς από την αξιολογική κρίση του καθενός. Αναντίλεκτα όμως, η ΝΔ μαζί με το ΠΑΣΟΚ είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό υπόλογοι απέναντι στις νέες γενιές. Για τις οποίες, ακόμη και η πλέον αισιόδοξη οπτική για το μέλλον τους, το καθιστά τουλάχιστον «αβέβαιο». Αυτό όμως που προσωπικά με απογοητεύει, είναι ότι η όποια αυτοκριτική περιορίζεται στο ελάχιστο. Γεγονός, που νομοτελειακά εκμηδενίζει και κάθε πιθανότητα αυτοβελτίωσης.
