Αλή Πασάς Τεπελενλής: Το Λιοντάρι της Ηπείρου

Ο Αλή Πασάς υπήρξε ο μακροβιότερος ηγεμόνας της Ηπείρου κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ξεκίνησε τη δράση του ως ληστής και κατάφερε να αναδυθεί στην ιεραρχεία και να αναλάβει το πασαλίκι των Ιωαννίνων.  Έμεινε στην ιστορία για τα βασανιστήρια και τη σκληρότητά του, αλλά και για τα έργα του.


Τα Πρώτα Χρόνια

Ο Αλή Πασάς γεννήθηκε στο Τεπελένι γύρω στα 1740, εξού και το όνομα Τεπελενλής. Η μητέρα του ήταν η Χάμκω, ελληνικής καταγωγής και ελληνόφωνη, κόρη του Μπέη της Κόνιτσας. Η οικογένειά της εξισλαμίστηκε για να αποκτήσει προνόμια στην περιοχή. Οι πρόγονοι του Αλή Πασά είχαν παράδοση στη ληστρική δράση, η οποία ήταν σε έξαρση στην περιοχή τους. Τον ίδιο δρόμο ακολούθησε και ο Αλή, δημιουργώντας τη δική του συμμορία. Η δράση τους περιελάμβανε ληστείες, ζώων κυρίως και πολέμους με άλλες ληστρικές ομάδες. Με αυτό τον τρόπο διεκδικούσε μια θέση στο σύστημα ασφαλείας των Οθωμανών. Ο πατέρας του διοίκησε το πασαλίκι του Δελβίνου για μικρό χρονικό διάστημα, καθότι πέθανε νέος. Μετά το θάνατο του πατέρα του, τα ηνία της οικογένειας ανέλαβε η μητέρα του, έχοντας στο πλευρό της τον Αλή. Η Χάμκω ακολούθησε την παράδοση της περιοχής, όπου ήθελε σε περίπτωση χηρείας τη γυναίκα να γίνεται ο άντρας του σπιτιού.

Στο ξεκίνημα της ληστρικής καριέρας του Αλή, η Χάμκω του έβαλε μια δοκιμασία, στην οποία απέτυχε, με αποτέλεσμα να δεχτεί προσβλητικά λόγια από τη μητέρα του, που τον σημάδεψαν σε όλη του τη ζωή και του δημιούργησαν κόμπλεξ κατωτερότητας. Μετά από μικρό χρονικό διάστημα, ο Αλή βρέθηκε φυλακισμένος στο Μπεράτι από τον Κουρτ Πασά, ο οποίος του φέρθηκε πολύ καλά. Ο Αλή είχε ως βλέψη να παντρευτεί την κόρη του Κουρτ, όταν όμως ο Πασάς έδωσε την κόρη του σε άλλον, ο Αλή θύμωσε και κατέφυγε στον εχθρό του Κουρτ, τον Καπλάν Πασά του Δελβίνου. Ο Καπλάν πάντρεψε την κόρη του, Εμινέ, με τον Αλή γύρω στα 1748. Από αυτόν το γάμο απέκτησε τους δυο του γιους, τον Μουχτάρ και τον Βελή. Η Εμινέ έφυγε με αιφνίδιο θάνατο, γύρω από τον οποίο υπάρχουν πολλά σενάρια. Το επικρατέστερο είναι πως μετά από μια διαμάχη με τον Αλή Πασά, κλειδώθηκε στον οντά της, ο Αλή έσπασε την πόρτα, πυροβόλησε στον αέρα και η Εμινέ έπαθε ανακοπή καρδιάς από το φόβο της. Πολλοί πιστεύουν πως ο Αλή δολοφόνησε τη γυναίκα του.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Η Άνοδος στην Εξουσία

Την εποχή εκείνη, η άνοδος στην εξουσία προϋπέθετε ραδιουργίες και ίντριγκες. Προσπαθώντας να κερδίσει το πασαλίκι του Δελβίνου, ο Αλή συκοφάντησε τον πεθερό του στην Υψηλή Πύλη, λέγοντας πως βοήθησε στην επανάσταση των Χειμαριωτών. Αποτέλεσμα αυτής της συκοφαντίας ήταν ο αποκεφαλισμός του Καπλάν Πασά. Δεν κατάφερε όμως να αναλάβει ο Αλή το πασαλίκι, καθώς η Κωνσταντινούπολη τοποθέτησε άλλους.

Διαβάστε επίσης  Harry Houdini: Ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον μάγο
Πηγή εικόνας: www.pinterest.com

Το 1776 ο Αλή Πασάς συμμαχεί με τον Κουρτ Πασά προκειμένου να λάβει το αξίωμα του Δερβέναγα. Διορίστηκε Δερβέναγας μιας μεγάλης επικράτειας, η οποία περιελάμβανε τη νότια Αλβανία, τη Μακεδονία, την Θεσσαλία και την ανατολική Στερεά Ελλάδα. Μέσω αυτού του αξιώματος μπορούσε να διεισδύει στα πασαλίκια των άλλων και πολλές φορές να έχει περισσότερα δικαιώματα από τους ίδιους τους Πασάδες. Σε πολλές περιπτώσεις ο Αλή ήταν ο ληστής, αλλά και αυτός που έδινε τη λύση. Τη νύχτα έκλεβε και την ημέρα εγγυόταν πως θα επιστρέψει τα μισά, τα άλλα μισά τα κρατούσε για τον ίδιο. Αποδείχτηκε ικανός Δερβέναγας, καθώς διέλυσε τη ληστεία, με αποτέλεσμα η Υψηλή Πύλη να τον χρήσει Πασά στα Τρίκαλα. Τα Τρίκαλα όμως ήταν ένα μικρό χωριό και ο Αλή Πασάς ήταν φιλόδοξος.


Πασάς των Ιωαννίνων

Το 1778 υπήρχαν διαμάχες μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων στα Ιωάννινα και ο Αλή εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση. Συμμάχησε με τους χριστιανούς και ιδιαίτερα με τις αρχοντικές οικογένειες του Ζαγορίου. Προκειμένου να έχει και την στήριξη των Οθωμανών της πόλης έκανε ένα λευκό γάμο. Συμφώνησε με τον “Καλό Πασά” των Ασλάνιδων να παντρευτεί την εγγονή του, δίνοντας υπόσχεση πως θα σκοτώσει τους δολοφόνους του άντρα της. Έτσι, ενώ ο Πασάς Αλιζότ έλειπε από τα Γιάννενα σε στρατιωτική επιχείρηση, πήρε την εξουσία. Οι Ζαγορίσιοι μεσολάβησαν στην Υψηλή Πύλη, προκειμένου ο Αλή να πάρει το φιρμάνι.


Τα Σεράγια και τα Χαρέμια

Όταν η Υψηλή Πύλη αναγνώρισε τον Αλή ως Πασά των Ιωαννίνων, αυτός εγκατάσταθηκε στην ακρόπολη, γνωστό ως Ιτς Καλέ. Εκεί υπήρχε το σεράι, το οποίο ήταν ένα μεγαλοπρεπές οικοδόμημα και σε αυτό πέρα από τα προσωπικά  διαμερίσματα του Αλή Πασά στεγάζονταν και ορισμένες διοικητικές υπηρεσίες. Το σεράι δεν ήταν μια απλή κατοικία, περιείχε λουτρά, αίθουσες αναψυχής, οντάδες και χώρους για τη διοίκηση και το στρατό. Ξακουστή είναι η αίθουσα υποδοχής, η οποία ήταν εντυπωσιακά και πλούσια διακοσμημένη. Διατηρούσε και ένα δεύτερο σεράι στα Λιθαρίτσια, κοντά στα σεράγια των γιων του.

Advertising

Ιτς Καλέ.
Πηγή Εικόνας: epirusgate.blogspot.com

Ο Αλή Πασάς είχε τέσσερα χαρέμια: τρία γυναικεία και ένα ανδρικό, τα οποία ήταν η διασκέδασή του. Τα κορίτσια σε αυτά έπαιζαν μουσική, τραγουδούσαν ή κεντούσαν και προέρχονταν από κάθε σημείο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά και εκτός αυτής. Πολλοί έβαζαν μεσολαβητές για να δώσουν τις κόρες τους στο χαρέμι του Αλή Πασά, καθώς  πολλά κορίτσια τα προίκιζε και τους εξασφάλιζε καλούς γάμους. Για παράδειγμα, η σύζυγος του Οδυσσέα Ανδρούτσου ήταν ένα από τα κορίτσια του χαρεμιού. Τα χαρέμια ήταν ένδειξη δύναμης γι’ αυτό και ο Αλή Πασάς διατηρούσε τέσσερα πολυάριθμα και πλουσιοπάροχα.

Διαβάστε επίσης  Φούρκα Κονίτσης: Κτισμένη αμφιθεατρικά σε υψόμετρο που καθηλώνει

Τα Έργα του Αλή Πασά

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Αλή Πασάς φρόντισε για την υποδομή του πασαλικίου του. Αναστύλωσε τα βυζαντινά τείχη και έκανε τα Γιάννενα απόρθητα. Το οδικό δίκτυο της Ηπείρου ήταν πρωτοφανές για την εποχή. Άνετα οδικά δίκτυα ένωναν κάθε σημείο του πασαλικίου. Ξακουστή ήταν η σύνδεση της πρώτης πρωτεύουσας, των Ιωαννίνων, με την δεύτερη πρωτεύουσα, το Τεπελένι. Για τη διεκπαιρέωση των έργων εργάζονταν αμοιβομένοι ειδικοί τεχνήτες, αλλά και εξαναγκαζόμενοι πολίτες. Επί των χρόνων του Αλή Πασά χτίστηκαν και πολλές εκκλησίες-αρχιτεκτονικά στολίδια. Τέλος, ο Αλή είχε τη φήμη μέγιστου γεφυροποιού, καθώς ανέγερθησαν πολλά σημαντικά γεφύρια με διαταγή του.

Το Κάστρο των Ιωαννίνων.
Πηγή Εικόνας: http://artinews.gr

Η Κυρά Φροσύνη

Η κυρά Φροσύνη ήταν γνωστή για το κάλλος, την ευφυία και τους τρόπους της. Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια και ήταν ανιψιά του Μητροπολίτη των Ιωαννίνων. Ήταν σύζυγος ενός μεγάλου εμπόρου, του Δημητρού Βασιλείου, ο οποίος διατηρούσε δύο εμπορικούς οίκους στη Βιέννη και τη Βενετία και βρισκόταν συνεχώς σε ταξίδια. Υπήρχαν πολλές φήμες πως όταν ο σύζυγος της έλειπε, η Φροσύνη επιδιδόταν σε απιστίες. Κάποια στιγμή συνδέθηκε ερωτικά με τον μεγάλο γιο του Αλή Πασά, τον Μουχτάρ. Πρόκειται για ένα μεγάλο και θυελλώδη έρωτα, τον οποίο δεν τον έκρυβαν. Ο Αλή Πασάς γνώριζε για τη σχέση αυτή, αλλά την αγνοούσε, μέχρι που η γυναίκα του Μουχτάρ απαίτησε την τιμωρία της Φροσύνης. Ο Αλή προσπάθησε να αποφύγει την τιμωρία, καθώς θα δημιουργούσε σκάνδαλο λόγω της καταγωγής της Φροσύνης και της συγγένειας της με το Μητροπολίτη. Ο Τεπελενλής συνάντησε την όμορφη Γιαννιώτισσα και της πρόσφερε πλούτη και δώρα, προκειμένου να χωρίσει το γιο του. Λέγεται πως ο ισχυρός Πασάς θαμπώθηκε από την ομορφία της Φροσύνης και ζήτησε τον έρωτα της. Η Φροσύνη αρνήθηκε και εξοργισμένος ο Αλή ζήτησε την τιμωρία της. Η Φροσύνη και δεκαεπτά ακόμα γυναικές οδηγήθηκαν στη λίμνη για να εκτελεστούν με την κατηγορία της μοιχείας. Οι ιστορικοί αναφέρουν πως η Φροσύνη ξεψύχησε πριν ρίξουν το σώμα της στο νερό, το οποίο ξεβράστηκε στο σημερινό χωριό Αμφιθέα, όπου και θάφτηκε στο ναό των Αγίων Αναργύρων. Πολλά τραγούδια γράφτηκαν για την ομορφιά, αλλά και για το μοιραίο τέλος της Φροσύνης.

Πηγή Εικόνας: www.sansimera.gr

Τα Μεγάλα Εγκλήματα του Αλή Πασά

Στην ιστορία έχει μείνει ο “χαλασμός της Πρέβεζας”, ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του Αλή Πασά. Η Πρέβεζα ήταν σημαντικό λιμάνι και ανήκε στους Γάλλους. Κάποια στιγμή, ένα πλοίο του Αλή εγκλωβίστηκε εκεί και τότε μπήκε στο στόχαστρό του. Λεηλάτησε την πόλη, σφαγίασε τους ντόπιους, αλλά και τους 600 Γάλλους που τη φρουρούσαν. Όσους αιχμαλώτισε, τους έστειλε στα Γιάννενα με τα πόδια, κρατώντας τα κεφάλια των συντρόφων τους στα χέρια. Μια ακόμα θηριωδία του Αλή Πασά ήταν η σφαγή του Γαρδικίου το 1812. Πρόκειται για μια πράξη εκδίκησης, καθώς 40 χρόνια πριν οι κάτοικοι της περιοχής συνέλαβαν τη μητέρα και την αδερφή του και τις βίασαν. Με κάποιο τέχνασμα, ο Αλή συγκέντρωσε τους Γαρδικιώτες σε ένα χάνο και τους σκότωσε όλους. Λέγεται πως κούρεψε όλες τις γυναίκες για να κάνει στρώμα για το σώμα της μάνας του.

Διαβάστε επίσης  Aετομηλίτσα Ιωαννίνων: O γυπαετός του Γράμμου
Advertising

Αντώνης Κατσαντώνης.
Πηγή Εικόνας: http://www.paraxeno.com

Ξακουστός ήταν και για τα βασανιστήρια του ο Αλή Πασάς. Απολάμβανε να παρακολουθεί εκτελέσεις και βασανισμούς. Φριχτό βασανισμό υπέστη και ο Σαρακατσάνος ήρωας Αντώνης Κατσαντώνης. Του έσπασαν όλα τα οστά, ξεκινώντας από τα πόδια και προχωρώντας προς τα πάνω. Το πρωτοπαλίκαρο των Σαρακατσαναίων υπέμεινε το μαρτύριο, χωρίς να μιλήσει καθόλου.


Η Κυρά Βασιλική και το Τέλος του Αλή Πασά

Η Κυρά Βασιλική ήταν η τελευτία σύντροφος του Αλή Πασά και η μόνη γυναίκα που αναπαυόταν στα πόδια της.  Ο Αλή πήρε μέρος σε μια στρατιωτική επιχείρηση στη Θεσπρωτία, όπου και γνώρισε την δεκαπεντάχρονη κυρά Βασιλική. Ο πατέρας της συνελήφθη, καθώς ήταν ο αρχηγός της συμμορίας που εξέδιδε πλαστό χρήμα. Λέγεται πως η κυρά Βασιλική έφτασε στα Γιάννενα ξυπόλυτη για να παρακαλέσει τον Αλή Πασά να αφήσει τον πατέρα της ελέυθερο. Ο Πασάς την ερωτεύτηκε και την κράτησε πλάι του. Λίγα χρόνια αργότερα, την παντρεύτηκε με χριστιανικό γάμο, όταν η Βασιλική ήταν 26 και αυτός 76.

Πηγή εικόνας: zsgiannina.gr

Τον Ιανουάριο του 1822, έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις, ο Αλή δέχτηκε να παραδοθεί με τον όρο να του δινόταν αμνηστία και κατέφυγε στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα που βρίσκεται στο νησί της λίμνης των Ιωαννίνων. Εκεί, στις 24 του ίδιου μήνα, σκοτώθηκε μετά από σύντομη συμπλοκή, από τον απεσταλμένο του Χουρσίτ, Κιοσέ Μεχμέτ, που είχε έρθει δήθεν με το χαρτί της αμνηστίας. Το πτώμα του αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του στάλθηκε ταριχευμένο από τον Χουρσίτ στην Κωνσταντινούπολη, όπου αργότερα θάφτηκε σε μια περιοχή έξω από τα τείχη της πόλης. Το ακέφαλο σώμα του ενταφιάστηκε στον οικογενειακό τάφο του σεραγιού, στο Ιτς Καλέ, κοντά στο Φετιγιέ Τζαμί.


Παρακάτω ακολουθεί βίντεο με τον τόπου, όπου ετάφη ο Αλή Πασάς.

Advertising


Πηγές

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%AE_%CE%A0%CE%B1%CF%83%CE%AC%CF%82

ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ Ο ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΣ ΒΟΝΑΠΑΡΤΗΣ, Fleming K.E, εκδ. Οδυσσέας

Advertising

 

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

μυστικά για πηχτές σούπες

Μυστικά για πηχτές σούπες

Τα μυστικά για πηχτές σούπες ξεκινούν με μια βασική αρχή,
Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα;

Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα;

Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα; Διαφορετικές