Ο Φιλοποίμην Φίνος ήταν κινηματογραφικός παραγωγός, ο οποίος αφιέρωσε όλη του τη ζωή στην έβδομη τέχνη και από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως ο «πατριάρχης» του ελληνικού κινηματογράφου. Ήταν, επίσης, ο ιδρυτής της εταιρίας Finos Films μέσα από την οποία παρήγαγε πλούσιο και σημαντικό έργο, ταινίες που έμειναν και θα μείνουν αξέχαστες.
Η ζωή του ήταν τέχνη και η τέχνη του ζωή
Ο Φιλοποίμην Φίνος γεννήθηκε στην Τιθορέα Λοκρίδος το 1908, μα στην ουσία όλα του τα χρόνια τα έζησε στην Αθήνα, αφού ήταν σε πολύ μικρή ηλικία όταν η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα. Ο Φίνος σπούδασε νομικά στην Αθήνα και στην Γερμανία, αλλά διάλεξε να βιοποριστεί μέσω της κινηματογραφικής τέχνης ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα του. Από παιδί ήταν ανήσυχο πνεύμα. Αγαπούσε ιδιαίτερα το θέατρο, τη λογοτεχνία και την δημοσιογραφία. Ιδιαίτερα δραστήριος καθώς ήταν, στην εφηβεία του κιόλας, οργάνωσε τον σύλλογο «Νεολαία», μέσα από τον οποίο ο ίδιος και συνομήλικοί του οργάνωναν θεατρικές παραστάσεις και μάλιστα μερικές παίχτηκαν στο θέατρο «Κοτοπούλη».
Αγάπησε τον κινηματογράφο από παιδί επηρεασμένος από τον πατέρα του ο οποίος, αν και γιατρός, τελικώς ασχολήθηκε με αυτόν τον χώρο διατηρώντας κινηματογραφικές αίθουσες στην Αθήνα. Η κινηματογραφική αίθουσα «Αλκαζάρ» ήταν η πιο γνωστή από αυτές και αυτή που έγινε η αιτία ή η αφορμή για τον νεαρό Φιλοποίμην να αφιερωθεί στον κινηματογράφο. Ως φοιτητής εργάστηκε στο «Αλκαζάρ» περνώντας ατέλειωτες ώρες ανάμεσα σε μηχανήματα και εικόνες που τον μάγευαν. Το ενδιαφέρον του και η μελέτη για οτιδήποτε τεχνικό στο χώρο ήταν έντονα. Θέλοντας να κατανοήσει τη λειτουργία των κινηματογραφικών μηχανημάτων είχε φτάσει στο σημείο να τα αποσυνθέτει και να τα συνθέτει εκ νέου. Είχε γίνει ειδικός και μπορούσε να επισκευάσει οποιαδήποτε βλάβη παρουσιαζόταν. Γι’ αυτό και τότε οι συνεργάτες και οι άνθρωποι που τον γνώρισαν τον αποκαλούσαν με το χαριτωμένο παρατσούκλι «Ο κατσαβιδάκιας».
Με πυξίδα το όνειρο και όχημα τη σκληρή δουλειά ο Φίνος καινοτομεί
Ο Φίνος ακολούθησε το όνειρό του και παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, ακολούθησε με πάθος ως το τέλος αυτό που αγαπούσε τόσο πολύ που έγινε όλη του η ζωή, τον κινηματογράφο.
Ο ζήλος του ήταν αξιοσημείωτος κι όπως ήταν φυσικό τον οδήγησε σε καινοτομίες. Έτσι, το 1930 κατασκεύασε μηχάνημα ήχου το οποίο εγκατέστησε στο «Αλκαζάρ». Κατόπιν προχώρησε και στην κατασκευή ηχοληπτικής μηχανής μέσω της οποίας οι ταινίες θα μπορούσαν να έχουν πια πρωτογενή ήχο χωρίς να ντουμπλάρονται. Το 1935 τελικά κατασκεύασε ολοκληρωμένο μηχάνημα ήχου και μάλιστα σύγχρονο. Τότε αποπειράθηκε να γυρίσει και την πρώτη του ταινία, αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Παρά τις αναποδιές και το γεγονός ότι δεν υπήρχαν καθόλου μέσα εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, ο Φίνος με πείσμα και πίστη συνέχισε ακάθεκτος και το 1938 ίδρυσε τα «Ελληνικά Κινηματογραφικά Στούντιο». Μαζί με τους συνεργάτες του και μετά από πολύ σκληρή δουλειά το 1940 κατάφεραν και ολοκλήρωσαν την ταινία «Το τραγούδι του χωρισμού», η οποία βγήκε στους κινηματογράφους, αλλά δεν είχε επιτυχία. Μάλιστα, σε αυτή την ταινία ο Φίνος σκηνοθέτησε για πρώτη φορά, ενώ ταυτόχρονα είχε και την τεχνική επιμέλεια. Την ίδια χρονιά νοικιάζει στην Αθήνα ένα παλιό τριώροφο, όπου και στήνει στους δύο πρώτους ορόφους το στούντιό του και στον τρίτο όροφο φτιάχνει το σπίτι του μαζί με την σύντροφο της ζωής του, Τζέλλα. Ο Φίνος ονειρεύεται από εκείνο τον χώρο να ξεκινήσει τη νέα του εταιρία. Ωστόσο, τα ιστορικά γεγονότα της 28ης Οκτωβρίου δεν το επιτρέπουν και παρουσιάζεται στην Γεωγραφική υπηρεσία στρατού προσφερόμενος να υπηρετήσει την πατρίδα.
Η φωνή της καρδιάς πιο δυνατή από τον κρότο του πολέμου
Ο στρατιώτης Φιλοποίμην Φίνος στο Αλβανικό μέτωπο γυρίζει τις σκηνές του πολέμου ρισκάροντας την ίδια του τη ζωή. Έχοντας συγκροτήσει συνεργείο λήψεων, με πενιχρά μέσα και εξοπλισμό καταγράφει την ιστορία γυρίζοντας πόλεις και βουνά σε άθλιες καιρικές συνθήκες. Τα φιλμ αυτά, με τον τίτλο «Επίκαιρα», με πρωταγωνιστές τους Έλληνες ήρωες γίνονται μεγάλο στήριγμα και φτερώνουν την ψυχή του λαού που τα παρακολουθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες.
Στις 27 Απριλίου του 1941 οι Γερμανοί Ναζί καταλαμβάνουν την Αθήνα. Από τις πρώτες καταστροφές που έκαναν ήταν ο εξοπλισμός του συνεργείου του Φίνου και τα αρνητικά των φιλμ τα οποία έψαχναν για να τα κάψουν, να τα εξαφανίσουν κι έτσι κατέστρεψαν ολοσχερώς και το στούντιό του. Ο Φίνος που αντιλήφθηκε αμέσως την μανία τους κατόρθωσε να διασώσει κάποιο υλικό με τη βοήθεια ενός φίλου του κρύβοντάς το. Το υλικό αυτό είναι το μοναδικό πολύτιμο ντοκουμέντο που έχουμε ως σήμερα.
Ούτε αυτή η καταστροφή δεν μπόρεσε να κάμψει και να ανακόψει την πορεία του μεγάλου κινηματογραφιστή προς τον στόχο του. Τον χειμώνα του 1941 μαζεύει τις δυνάμεις του και γυρίζει μία ταινία μικρού μήκους στην οποία θα προβαλόταν η διαδικασία της απογραφής με σύγχρονο τρόπο. Η ταινία αυτή ήταν δική του ιδέα και η επιτυχία της – κυρίως σε τεχνικά ζητήματα – του έδωσε μεγάλη ώθηση για την συνέχεια.
Μέσα στον παραλογισμό και την σκληρότητα του πολέμου, σε εντελώς αρνητικές συνθήκες, ο Φίνος αποφασίζει να γυρίσει την επόμενη του ταινία, εγχείρημα που μόνο τρέλα και ουτοπία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εκείνο τον καιρό. Κι όμως, πουλάει τα χωράφια του πατέρα του και επενδύει στο έργο του δίνοντας τα πάντα, ό,τι είχε και δεν είχε. Παράλληλα, καταφέρνει να πείσει έναν καλό του φίλο, ο οποίος ανέλαβε να χρηματοδοτήσει την ταινία κατά το ήμισυ.
«Η φωνή της καρδιάς» βγαίνει τελικά στις αίθουσες μετά από έναν τρομερά δύσκολο χρόνο γυρισμάτων, στις 29 Μαρτίου του 1943, και η επιτυχία της είναι τεράστια. Οι εκδηλώσεις του κοινού εκείνο το βράδυ, έξω από τον κινηματογράφο Rex, μα και στους δρόμους, ήταν κάτι το ανεπανάληπτο. Η συγκεκριμένη ταινία ήταν ουσιαστικά και η αρχή του κινηματογράφου στην Ελλάδα, αλλά και το πρώτο βήμα που οδήγησε στην χρυσή εποχή της «Finos Films».
Ένα χρόνο αργότερα ο Φιλοποίμην και ο πατέρας του συλλαμβάνονται από τους Γερμανούς, επειδή τροφοδοτούσαν τα μέλη της αντίστασης από τα κτήματα τους και καταδικάζονται σε θάνατο. Η ζωή του σώθηκε επειδή ο πατέρας του κατάφερε να πείσει τους Γερμανούς για την αθωότητα του γιου του λέγοντας πως δεν είχε αναμιχθεί στην υπόθεση. Οι Γερμανοί βάζουν όρο την «εθελούσια δωρεά των περιουσιακών στοιχείων στις δυνάμεις της κατοχής». Ο Φιλοποίμην αποφυλακίζεται, μα ο πατέρας του μετά από λίγο καιρό τελικά εκτελείται.
Ο Φίνος, το Χόλιγουντ της Ελλάδας και τα φιλμ της νοσταλγίας
Μετά την εκτέλεση του πατέρα του το 1944 και ως τις 26 Ιανουαρίου του 1977 που ο Φιλοποίμην Φίνος φεύγει από τη ζωή από καρκίνο, η Ελλάδα, χάρη στο άστρο αυτού του ανθρώπου, με το πείσμα, την πίστη του, την αδιάκοπη σκληρή δουλειά και όλα τα προσόντα που διέθετε, γνώρισε την χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου. Η «Finos Films» φτάνει στην κορυφή της επιτυχίας την δεκαετία του ’50. Από πολλούς χαρακτηρίστηκε «Το Χόλιγουντ της Ελλάδας» και όχι άδικα. Αντίστοιχα και ο Φιλοποίμην Φίνος δίκαια χαρακτηρίστηκε «Πατριάρχης του Ελληνικού κινηματογράφου».
Από την δεκαετία του ’40 ως το θάνατο του Φίνου η «Finos Films» δημιούργησε 187 ταινίες, κωμωδίες και δράματα. Οι άνθρωποι που έδωσαν πνοή σε όλα αυτά τα σπουδαία φιλμς, είναι γνωστοί και αγαπητοί σε όλους μας, «ιερά τέρατα»: Αλέκος Σακελλάριος, Βασίλης Λογοθετίδης, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστας Βουτσάς, Ζωή Λάσκαρη, Ντίνος Ηλιόπουλος, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Μάνος Χατζιδάκις, Αλέκος Αλεξανδράκης, Χρήστος Τσαγανέας, Βασίλης Αυλωνίτης, Γεωργία Βασιλειάδου, Θανάσης Βέγγος, Μίμης Φωτόπουλος, Ορέστης Μακρής, Γιώργος Τζαβέλλας, Γιάννης Δαλιανίδης , Μίμης Πλέσσας, Τζένη Καρέζη, Κώστας Χατζηχρήστος… Ένας τεράστιος κατάλογος από μουσικούς, ηθοποιούς, σεναριογράφους και σκηνοθέτες.
Η επιτυχία αυτών των ταινιών φτάνει ως τις μέρες μας, μιας και εξακολουθούν να προβάλλονται στην τηλεόραση, και οι θεατές τις παρακολουθούν πάντα με χαρά και ενδιαφέρον. Ταινίες που πρωτοείδαν οι παππούδες και γονείς μας, μεγάλωσαν εμάς και εξακολουθούν να βλέπουν και τα παιδιά μας.
Η τελευταία ταινία της χρυσής εποχής της Finos Films ήταν η κωμωδία «Ο Κυρ-Γιώργης Εκπαιδεύεται». Κατόπιν η εταιρία, μετά από μια μεγάλη διακοπή ετών, το 2006 στήριξε την τανία του Κώστα Καπάκα «Uranya», η οποία είχε επιτυχία και πολύ καλές κριτικές. Ακολούθησαν ταινίες όπως το remake « Ο Ηλίας του 16ου», «Λάρισα Εμπιστευτικό» και άλλες. Η ιστορία, χάρη στην εργασία, τη θέληση και το όνειρο κάποιων ανθρώπων, συνεχίζεται. Η εταιρία αναμένεται να προχωρήσει σύντομα στην ψηφιοποίηση του αρχείου της.
Αυτή η σπουδαία παρακαταθήκη είναι η κληρονομιά που άφησε σε όλους μας ο Φιλοποίμην Φίνος. Μέσα από τις ταινίες του μαθαίνουμε για την παλιά Ελλάδα, για τα προτερήματα και τα ελαττώματα του λαού μας, για τις παθογένειές μας. Οι ταινίες του Φίνου κατέγραψαν την ιστορία και είναι κομμάτι της ιστορίας της χώρας μας.
Στο παρακάτω βίντεο, αξίζει να δείτε το απόσπασμα που διασώθηκε από τα «Επίκαιρα» του Φιλοποίμενος Φίνου για το τέλος της ναζιστικής Κατοχής στην Αθήνα το 1944. Το συγκεκριμένο απόσπασμα δεν προβλήθηκε ποτέ στην Ελλλάδα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
finosfilm.com ( Τελευταία πρόσβαση 24-1-2020)
