Ο Μαξ Ερνστ είναι ίσως ο σημαντικότερος καλλιτέχνης του υπερρεαλισμού και της μοντέρνας τέχνης. Ένας συγκλονιστικός και πρωτοποριακός καλλιτέχνης, ζωγράφος και γλύπτης. Γερμανός, γεννήθηκε στην μικρή πόλη Brühl, λίγο έξω από την Κολωνία, στις 2 Απριλίου το 1891. Ήταν το τρίτο από τα εννιά παιδιά του Φίλιπ Ερνστ και της Λουΐζ Κοπ. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος κωφών, ερασιτέχνης ζωγράφος, βαθιά θρησκευόμενος και πολύ αυστηρός με την πειθαρχία, ενώ το ενδιαφέρον του για τη ζωγραφική και το σκίτσο στη φύση ήταν που επηρέασε τον Μαξ να ασχοληθεί με τη ζωγραφική.
Τα πρώτα χρόνια
Στα 18 του, το 1909, ξεκίνησε να φοιτά στο Πανεπιστήμιο της Βόννης, όπου σπούδασε φιλοσοφία, ιστορία της τέχνης, λογοτεχνία, ψυχολογία και ψυχιατρική, όμως πολύ σύντομα εγκαταλείπει τη σχολή για να ασχοληθεί αποκλειστικά με την τέχνη. Το 1911 γίνεται και μέλος μιας ομάδας καλλιτεχνών, εξπρεσιονιστών, την Rheinische Expressionisten στη Βόννη.
Τον επόμενο κιόλας χρόνο εκθέτει στην γκαλερί Feldman στην Κολωνία κάποια έργα του. Ο Μαξ Ερνστ ένα τρομερά ανήσυχο πνεύμα, δεν εφησυχάζεται, βρίσκεται μόνιμα σε μια διαρκή αναζήτηση νέων μεθόδων σύνθεσης. Γνωρίζει το έργο του Πικάσο, του Βαν Γκογκ και του Σεζάν. Εντυπωσιάζεται. Πηγαίνει στο Παρίσι, το 1913 και γνωρίζει τον ποιητή και κριτικό Γκιγιώμ Απολλιναίρ, που υποστήριζε ένθερμα τους νεωτεριστές καλλιτέχνες και λίγο αργότερα τον αφαιρετικό γλύπτη Ζαν Αρπ.
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη αρχίσει και ο νεαρός Ερνστ κατατάσσεται στο γερμανικό στρατό. Δε σταματά ούτε και τότε να ζωγραφίζει και μάλιστα το 1916 συμμετέχει σε μια έκθεση στο Βερολίνο. Όταν ο πόλεμος τελειώνει το 1918, επιστρέφει στην Κολωνία και δημιουργεί τα πρώτα του έργα κολάζ, ενώ παράλληλα συμμετέχει και στη σύσταση της ομάδας των ντανταϊστών.
Ο πρώτος γάμος και η επαφή με τον σουρεαλισμό
Το 1918 παντρεύεται τη Λουΐζ Στράους, δημοσιογράφο και ιστορικό τέχνης, με την οποία είχαν γνωριστεί στο Πανεπιστήμιο, και το 1920 γεννιέται ο γιος τους, Χανς-Ούλριχ Ερνστ, που αργότερα έγινε γνωστός ως Τζίμι Ερνστ και ασχολήθηκε και αυτός με τη ζωγραφική. Η έκθεση των ντανταϊστών κλείνει από τις Αρχές της Κολωνίας και ο Μαξ Ερνστ εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου γίνεται μέλος του σουρεαλιστικού κινήματος.
Στο Παρίσι εκθέτει για πρώτη φορά το 1921, ενώ αναμειγνύεται στις δραστηριότητες των Γάλλων υπερρεαλιστών, όπως ο Πωλ Ελυάρ, ο Χουάν Μιρό και ο σκηνοθέτης Λουίς Μπουνιουέλ, με τον οποίο συνεργάζονται στην ταινία Χρυσή Εποχή όπου υποδύεται και έναν μικρό ρόλο. Συνεχώς ψάχνεται και ασχολείται με καινούριες τεχνικές.
Εκείνη την περίοδο, το 1922, ζωγραφίζει το έργο «Η Συνάντηση Των Φίλων», όπου απεικονίζονται οι: Ρενέ Κρεβέλ, Μαξ Ερνστ -καθισμένος στα γόνατα του Ντοστογιέφσκι- Θήοντορ Φράνκελ, Ζαν Πολάν, Μπενζαμίν Περέ, Γιόχανες Μπάαργκελντ, Ρομπέρ Ντεσνός, Φιλίπ Σουπό, Χανς Αρπ, Μαξ Μορίς, Ραφαήλ, Πολ Ελυάρ, Λουΐς Αραγκόν (με δάφνινο στεφάνι γύρω από τη μέση του), Αντρέ Μπρετόν, Τζόρτζιο Ντε Κίρικο και Γκαλά Ελυάρ.
Το 1926 μια μια δική του τεχνική , το «Frottage», (μια τεχνική που μεταφέρει την επιφάνεια ενός αντικειμένου σε χαρτί ή καμβά με τη βοήθεια σκίασης μολυβιού) εκδίδει το έργο Φυσική Ιστορία, ενώ τρία χρόνια μετά εκδίδει το πρώτο μυθιστόρημα-κολάζ που έχει τίτλο «Η Γυναίκα Με Τα 100 Κεφάλια», μια σειρά από εικονογραφήσεις που συγκεντρώθηκαν από υλικό του 19ου και του 20ού αιώνα και μια μορφή που είχε επινοήσει ο ίδιος.
Οι γυναίκες στη ζωή του Μαξ Έρνστ
Το 1927 παντρεύεται τη Γαλλίδα αριστοκράτισσα και καλλιτέχνη Marie-Berthe Aurenche, αλλά οι εκκεντρικότητες της Marie-Berthe, που στην αρχή του γάμου τους θεωρούσε διασκεδαστικές ο Ερνστ, του έγιναν σταδιακά αφόρητες και το 1936 ο γάμος τους διαλύθηκε. Λίγο αργότερα γνωρίζει τη Μεξικανή ζωγράφο Λεονόρα Κάρινγκτον και συνδέεται μαζί της.
Το 1931 εκθέτει πρώτη φορά στην Νέα Υόρκη, στη γκαλερί Julian Levy με επιτυχία.
Σιγά σιγά ο Ερνστ γίνεται διάσημος, τα έργα του αγοράστηκαν, και λίγο μετά το ντεμπούτο του στη Νέα Υόρκη ο καλλιτέχνης γίνεται γνωστός στο αμερικανικό κοινό.
«Η ζωγραφική δεν είναι για μένα ούτε διακοσμητική διασκέδαση, ούτε πλαστική εφεύρεση της αισθησιακής πραγματικότητας. Πρέπει να είναι εφεύρεση, ανακάλυψη, αποκάλυψη.» – Μαξ Ερνστ
Μετά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την εισβολή των Ναζί στη Γαλλία, ο Ερνστ συλλαμβάνεται από την Γκεστάπο. Το 1941 Με τη βοήθεια του Αμερικανού δημοσιογράφου Varian Fry και της συλλέκτη έργων Πέγκυ Γκούγκενχαϊμ καταφέρνει να διαφύγει στην Αμερική, εγκαταλείποντας την Κάριγκτον στη Γαλλία.
Πέγκυ και Μαξ
Ο Μαξ Ερνστ και η Πέγκυ παντρεύονται τον Δεκέμβριο του 1941. Η Πέγκυ ήταν μια πολύ πλούσια γυναίκα που βοήθησε πολλούς καλλιτέχνες την περίοδο του πολέμου. Δυστυχώς και αυτός ο γάμος δεν κράτησε πολύ. Ο Μαξ Ερνστ γνωρίζει τη Δωροθέα Τάνινγκ.
Η σχέση τους ξεκίνησε από έναν αγώνα σκάκι κι εξελίχθηκε σε μια από τις πιο δυνατές ιστορίες αγάπης στο χώρο της τέχνης. Ο Ερνστ ήταν ακόμα παντρεμένος με την Πέγκυ όταν γνώρισε τη Δωροθέα, γόνιμη καλλιτέχνιδα και κατόπιν και ποιήτρια. Τέσσερα χρόνια αργότερα πήρε διαζύγιο και το 1946 την παντρεύτηκε. Ήταν ένα από τα πιο κομψά και ερωτευμένα ζευγάρια εκείνης της εποχής. Ξεκινώντας από τη Σεντόνα της Αριζόνας, συνέχισαν τη ζωή τους στη νότια Γαλλία, όπου ασχολήθηκαν με πρωτοποριακές τεχνικές και πρακτικές σε όλα σχεδόν τα είδη τέχνης. Ζωγραφική, κολλάζ, εκτύπωση, γλυπτική, σκηνοθεσία, σκηνογραφία, ενδυματολογία, γραφιστική και συγγραφή. Το 1953 επιστρέφουν στο Παρίσι και δύο χρόνια αργότερα στην Τουρέν.
Το 1954 του απονέμεται το πρώτο βραβείο ζωγραφικής στη Μπιενάλε της Βενετίας, ενώ μια σημαντική αναδρομική έκθεση με πολλά έργα του παρουσιάζεται στο Μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης.
Το ζευγάρι έζησε μαζί μέχρι τον θάνατο του μεγάλου καλλιτέχνη. Ήταν μια πολύ δυνατή σχέση, που μόνο ο θάνατος του Ερνστ το 1976 μπόρεσε να τη σπάσει. Μετά τον θάνατό του, η Δωροθέα επιστρέφει στις ΗΠΑ.
Ένας ιδιαίτερα χαρισματικός άντρας
Όλες οι γυναίκες της ζωής του ήταν εξίσου εξαιρετικές με τον ίδιο. Μια ιστορικός τέχνης, μια μούσα σουρεαλιστών καλλιτεχνών, η Gala, μια Γαλλίδα αριστοκράτης, η Marie-Berthe Aurenche, μια μεγάλη Μεξικανή ζωγράφος, η Λεονόρα Κάρινγκτον, η διάσημη Αμερικανίδα συλλέκτρια έργων τέχνης Πέγκυ Γκούγκενχαϊμ και τελευταία η μεγάλη του αγάπη, η Δωροθέα Τάνιγκ. Ο παράξενος και ιδιαίτερος εσωτερικός κόσμος του Ερνστ, η αλλόκοτη ένταση των εικόνων και των ιδεών του Νταντά και του Σουρεαλισμού που έβαλε πάνω στους καμβάδες του, η μεγάλη του επιθυμία για την ελευθερία του πνεύματος, όλα αυτά γοήτευσαν αυτές τις μοναδικές γυναίκες.
Ο θάνατος και η παρουσία του Ερνστ στα μουσεία του κόσμου
Την πρώτη μέρα του Απριλίου το 1976, ο Μαξ Έρνστ, ένας ακούραστος πειραματιστής, πεθαίνει. Το έργο του και η προσφορά του στην Τέχνη, ανεκτίμητα! Έργα του βρίσκονται σε πολλά μουσεία και γκαλερί ανά τον κόσμο:
- Μουσείο Guggenheim
- Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Νέα Υόρκη
- Συλλογή Peggy Guggenheim, Βενετία
- Μουσείο Τέχνης του Κλίβελαντ, Οχάιο
- Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ, Μίσιγκαν
- Μουσεία Καλών Τεχνών του Σαν Φρανσίσκο
- Υψηλό Μουσείο Τέχνης, Γεωργία
- Μουσείο Hirshhorn και κήπος γλυπτικής, Washington DC
- Kunstmuseum Βασιλεία, Ελβετία
- Μουσείο Καλών Τεχνών του Μόντρεαλ, Κεμπέκ
- Μουσείο Τέχνης της Νέας Ορλεάνης, Λουιζιάνα
- Μουσείο Εθνικού Κέντρου Τέχνης Reina Sofia (MNCARS), Μαδρίτη
- Μουσείο Σάαρλαντ, Γερμανία
- Staatsgalerie Στουτγάρδη Γερμανία
- Tate Gallery, Λονδίνο
Ας δούμε κι ένα πολύ ενδιαφέρον βίντεο με πολλά από τα έργα του.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
– Μαξ Ερνστ. Ανακτήθηκε από fragilemag.gr (τελευταία πρόσβαση 31/3/2023)
– Μαξ Ερνστ. Ανακτήθηκε από arthive.com (τελευταία πρόσβαση 31/3/2023)
– Max Ernst .Ανακτήθηκε από fahrenheitmagazine.com (τελευταία πρόσβαση 31/3/2023)
– Max Ernst .Ανακτήθηκε από wikiart.org (τελευταία πρόσβαση 31/3/2023)
