Η Βαλέρια Μεσσαλίνα ήταν μία από τις συζύγους του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Κλαύδιου. Γόνος της γενιάς των Ιουλίων, ήταν μία δυναμική και αδίστακτη γυναίκα, σύμβολο της ματαιοδοξίας και της ανηθικότητας μέσα στην ιστορία. Η ζωή της θυμίζει αρχαιοελληνικό μύθο όπου η νέμεσις ακολουθεί την ύβρι και ο ήρωας βρίσκει ένα τραγικό τέλος. Χειραγωγώντας συνεχώς τον σύζυγό της Κλαύδιο, πατούσε επί πτωμάτων για να ικανοποιήσει τα δικά της συμφέροντα, μέχρι που υπερεκτιμώντας τη δύναμη της επιρροής της έφτασε να τυφλωθεί από τα ανεξέλεγκτα πάθη της. Οι φήμες της εποχής έχουν σχηματίσει γύρω από το όνομά της ένα γεμάτο ακολασίες πικάντικο μύθο που αποτέλεσε έμπνευση για πολλούς καλλιτέχνες αργότερα.
Η βασιλική καταγωγή της Μεσσαλίνας
Η Μεσσαλίνα γεννήθηκε μάλλον γύρω στο 23 μ.Χ. στη Ρώμη. Ήταν κόρη της Δομητίας Λέπιδας της Νεώτερης και του Μάρκου Βαλέριου Μεσσάλα Βαρβάτου. Είχε αυτοκρατορική καταγωγή, καθώς ήταν δισέγγονη του Μάρκου Αντώνιου από την πλευρά της μητέρας της, ενώ η γιαγιά της, Κλαυδία Μαρκέλα, ήταν κόρη της αδερφής του Οκταβιανού Αυγούστου. Ξαδέρφη του μετέπειτα αυτοκράτορα Νέρωνα και δεύτερη ξαδέρφη του αυτοκράτορα Καλιγούλα, η Μεσσαλίνα ήταν άλλη μία απόδειξη για την τάση της ενδογαμίας στις αυτοκρατορικές οικογένειες της Ρώμης.
Η ταραχώδης ζωή της ξεκινάει στα 15 της χρόνια, όταν παντρεύεται τον ξάδερφό της Κλαύδιο το 38 μ.Χ., με προτροπή του τότε αυτοκράτορα Καλιγούλα. Ο γάμος τους έγινε καθαρά για λόγους οικογενειακών συμφερόντων, καθώς η Μεσσαλίνα ανήκε στη γενιά των Ιουλίων (τους απογόνους του Ιουλίου Καίσαρα).
Ο γάμος της Μεσσαλίνας με τον Κλαύδιο
Ο Κλαύδιος περιγράφεται ως ένας έξυπνος άνθρωπος από τους ιστορικούς της εποχής έχοντας, όμως, την ατυχία να γεννηθεί με διάφορες σωματικές δυσμορφίες που ακόμα και η μητέρα του τον αποκαλούσε «τέρας». Λέγεται ότι είχε πρόβλημα με τη ομιλία, τραύλιζε και κάθε φορά που μιλούσε έβγαιναν σάλια από το στόμα του. Όταν παντρεύτηκε με τη Μεσσαλίνα ήταν περίπου 48 χρονών και μετρούσε ήδη δύο αποτυχημένους γάμους. Γενικότερα, δεν ήταν και ο ιδανικότερος σύντροφος για μία όμορφη δεκαπεντάχρονη. Για τη φιλόδοξη και άπληστη Μεσσαλίνα, όμως, ήταν αυτό ακριβώς που χρειαζόταν.
Τα δύο επόμενα χρόνια μετά το γάμο τους, τα πράγματα κύλησαν σχετικά ομαλά. Η Μεσσαλίνα έκανε δύο παιδιά, την Κλαυδία Οκτάβια – μετέπειτα αυτοκράτειρα και πρώτη σύζυγο του Νέρωνα – και τον Βρετανικό, που λίγο πριν συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας του δολοφονήθηκε από το Νέρωνα για το ρωμαϊκό θρόνο. Κάπου τότε ήταν που μπήκαν οι πρώτοι σπόροι για της φήμες περί μοιχείας και ακολασίας της νεαρής Ρωμαίας. Η Μεσσαλίνα τότε εμφανιζόταν πολύ συχνά στην αυλή του τότε ρωμαϊκού αυτοκράτορα, Καλιγούλα. Αυτές οι εμφανίσεις έδωσαν τροφή σε κουτσομπολιά που ήθελαν την Κλαυδία Οκτάβια να είναι το προϊόν της σχέσης Μεσσαλίνας – Καλιγούλα.
Το 41 μ.Χ. ο παρανοϊκός αυτοκράτορας Καλιγούλας δολοφονείται και οι συνωμότες βάλθηκαν να ξεπαστρέψουν όλη την αυτοκρατορική οικογένεια. Ο Κλαύδιος φοβούμενος για τη ζωή του κρύφτηκε πίσω από τις κουρτίνες, όπου και τον εντόπισε αργότερα ο πραιτοριανός Γράτος για να του ανακοινώσει τα νέα της διαδοχής. Ο Κλαύδιος ως ο τελευταίος ενήλικας άνδρας της οικογένειας έγινε αυτοκράτορας με τη διψασμένη για εξουσία Μεσσαλίνα στο πλευρό του.
Η «δήμιος» Μεσσαλίνα
Η Μεσσαλίνα έχει κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιούσε την επιρροή και εξουσία της για να εξυπηρετήσει προσωπικά και πολιτικά συμφέροντα, έχοντας οδηγήσει πολύ κόσμο στην εκτελεστική «αγχόνη». Το πρώτο της θύμα ήταν μάλλον ο Άππιος Σίλανος, στρατηγός τριών λεγεώνων στην Ισπανία. Κάποιες ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι, όταν του ζητήθηκε να επιστρέψει στη Ρώμη και να παντρευτεί τη μητέρα της Μεσσαλίνας, η ραδιούργα αυτοκράτειρα μηχανεύτηκε μία εκπληκτική ιστορία για να τον βγάλει από τη μέση. Αφού παντρεύτηκε τη μητέρα της, η Μεσσαλίνα, σε συνεργασία με το Νάρκισσο, γραμματέα του Κλαύδιου, ισχυρίστηκε ότι ονειρεύτηκε τον Άππιο να δολοφονεί τον αυτοκράτορα, κάτι που φυσικά οδήγησε τον φτωχό πατριό της στο θάνατο. Κάποιες φήμες, βέβαια, τη θέλουν να εκδικείται με αυτόν τον τρόπο τον Άππιο Σίλανο, επειδή αρνήθηκε να ενδώσει στα ερωτικά της καλέσματα.
Αυτό προκάλεσε ιδιαίτερη αναταραχή στη Σύγκλητο η οποία άρχισε να εναντιώνεται στον Κλαύδιο μετά από αυτό το γεγονός. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας για να κρατήσει την εξουσία και το θρόνο του ανέγγιχτο, με παρότρυνση της Μεσσαλίνας διέταξε την εκτέλεση πλήθους συγκλητικών και ιππέων, σκορπίζοντας το αίσθημα της τρομοκρατίας στο πολιτικό σκηνικό της Ρώμης. Ο φθόνος, ο θυμός και η απληστία της μακιαβελικής Μεσσαλίνας ήταν εκτός ορίων.
Η επιρροή της στις αποφάσεις του Κλαύδιου λέγεται ότι ήταν τόσο μεγάλη που όλη η Σύγκλητος τη φοβόταν. Κάπως έτσι, εφαρμόζοντας το ίδιο σχέδιο με την περίπτωση του πατριού της, ήρθαν στην κατοχή της οι μεγαλοπρεπείς κήποι του Λούκουλου. Τους είδε, τους ήθελε και έπεισε τον μάλλον αφελή Κλαύδιο – που φοβόταν την ανατροπή του στο θρόνο – να εκτελέσει τον κάτοχό τους, Βαλέριο Ασιατικό. Οι κήποι έγιναν δικοί της!
Η Μεσσαλίνα βαδίζει στην οδό της απωλείας χωρίς γυρισμό και η λίστα των θυμάτων της μεγαλώνει. Ο κύκλος του αίματος συνεχίζεται με έναν πραιτοριανό φρουρό. Του έκλεισε το στόμα, γιατί ο φρουρός έτυχε να ήταν μάρτυρας της ακόλαστης συμπεριφοράς της. Δεν δίστασε ακόμα και να οδηγήσει στο θάνατο δύο στενές συγγενείς του Κλαύδιου, γιατί ζήλευε την ομορφιά τους και φοβόταν να μην την αντικαταστήσουν στο πλευρό του αυτοκράτορα. Ο σύζυγος, μάλιστα, της μίας από τις δολοφονημένες συγγενείς δηλητηριάστηκε, καθώς όχι μόνο απέρριψε τη Μεσσαλίνα ως ερωμένη, αλλά υποψιαζόταν κι ότι η Μεσσαλίνα ήταν μπλεγμένη στο θάνατο της συζύγου του.
Η νυμφομανής Μεσσαλίνα
Η ιστορία αποδίδει στη Μεσσαλίνα έντονη νυμφομανία και ανεξέλεγκτη σεξουαλικότητα. Αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις του Κλαύδιου – εφόσον ήταν κάτι που μπορούσε να χειριστεί πολύ εύκολα – επιδιδόταν σε σεξουαλικές περιπέτειες, όταν ο αυτοκράτορας έφευγε από τη Ρώμη για τις κατακτητικές του εκστρατείες. Η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή οργάνωνε πρωτοφανή όργια για την πόλη, διασκεδάζοντας με μονομάχους και αυλικούς κάθε νύχτα. Οι κατηγορίες, βέβαια, περί ακολασιών και υπερβολικής σεξουαλικής δραστηριότητας ήταν μία δοκιμασμένη τακτική στη Ρώμη και αποτέλεσμα πολιτικά υποκινούμενης εχθρότητας. Ας μην ξεχνάμε ότι η ιστορία γράφεται από τους νικητές.
Συγκεκριμένα, υπάρχουν δύο κύριες πηγές που περιγράφουν την υπερβολικά διακείμενη σεξουαλικότητα και ακολασία της Μεσσαλίνας. Την πρώτη ιστορία τη βρίσκουμε στο δέκατο βιβλίο της σειράς «Φυσική Ιστορία» του Πλίνιου του Πρεσβύτερου, ο οποίος κάνει αναφορά για ένα μαραθώνιο σεξουαλικής αντοχής μεταξύ της Μεσσαλίνας και μίας διάσημης Ρωμαίας εταίρας. Ανταγωνίστηκαν μεταξύ τους για το ποια θα συνευρεθεί με τους περισσότερους άνδρες μέσα σε 24 ώρες και φυσικά η αυτοκράτειρα βγήκε νικήτρια έχοντας καταφέρει να συνουσιασθεί με 25 παρτενέρ.
Η δεύτερη πηγή έρχεται από τον ποιητή Ιουβενάλιο σε μία περιγραφή του στην έκτη σάτυρα. Σύμφωνα με αυτήν, η αυτοκράτειρα φορώντας μία ξανθή περούκα, αρεσκόταν να παρουσιάζεται ως κοινή πόρνη σε χαμαιτυπεία της πόλης. Ήταν γνωστή με το όνομα «Λύκαινα». Άλλες φήμες την ήθελαν να έχει το δικό της «Οίκο Ανοχής» όπου αριστοκράτισσες της Ρώμης εκδίδονταν, με τη Μεσσαλίνα να εκμεταλλεύεται αργότερα αυτή τους τη δραστηριότητα για να τις εκβιάσει.
Η Νέμεσις
Το τέλος για τη Μεσσαλίνα άρχισε να φαίνεται όταν η άκρατη αλαζονεία της, ο έκλυτος βίος της και η αδίστακτη συμπεριφορά της συνάντησαν τον έρωτα. Ο Κλαύδιος ανεχόταν την ακόλαστη ζωή της ακόμα κι αν τα καμώματά της τον έκαναν περίγελο της Ρώμης. Οι αγαθοί ευπάτητοι, αλλά ήνηκεν η ώρα που ο αυτοκράτορας θα έβαζε ένα τέλος σε όλα αυτά.
Όταν το 48 μ.Χ η Μεσσαλίνα απέκτησε έναν καινούριο εραστή, το Συγκλητικό Γάιο Σίλιο – που μάλλον ερωτεύθηκε – αποφάσισε να τον παντρευτεί και να «βγάλει από τη μέση» τον Κλαύδιο. Όταν ο Κλαύδιος έφυγε για ακόμα μία από τις εκστρατείες του, εκείνη αφού έβαλε το Γάιο Σίλιο να χωρίσει τη σύζυγό του, σχεδίαζε να δολοφονήσει τον Κλαύδιο στην επιστροφή του και να ενθρονίσει εξ υφαρπαγής το γιο της, Βρετανικό. Έχοντας την υποστήριξη του Vigilae Prefectus και του επικεφαλής της αυτοκρατορικής σχολής μονομάχων, ο Γάιος Σίλιος νυμφεύθηκε τη Μεσσαλίνα μέσα στο παλάτι!
Ο γάμος της Μεσσαλίνας με το Γάιο Σίλιο, 1645-1655, από τον Nicolaes KnüpferΌλα αυτά, βέβαια, δεν άργησαν να φτάσουν στα αυτιά του αυτοκράτορα χάρη στο Νάρκισσο, γραμματέα του Κλαύδιου και συνεργό της Μεσσαλίνας. Ο Νάρκισσος, μη συναινώντας σε αυτό το σχέδιο της αυτοκράτειρας αποκάλυψε στον Κλαύδιο τα πάντα για τη δολοπλοκία της ραδιούργας συζύγου του. Ακολούθησαν σπασμωδικές κινήσεις της Μεσσαλίνας για να συνετίσει τον Κλαύδιο, αλλά ο Νάρκισσος δεν την άφησε να έρθει σε καμία επαφή μαζί του.
Στρατιωτικό απόσπασμα εστάλη στους κήπους του Λούκουλου όπου και βρισκόταν η Μεσσαλίνα. Της δόθηκε το αριστοκρατικό προνόμιο της αυτοκτονίας για το θάνατό της, αλλά μην μπορώντας να δώσει τέλος στη ζωή της, ο αρχηγός του αποσπάσματος σφάζοντάς την έδωσε ένα τέλος στις δολοπλοκίες της. Η άσβεστη οργή του Κλαύδιου για την προδοσία της σταμάτησε μόνο αφού εκτέλεσε όλους τους εμπλεκόμενους στις μηχανορραφίες της, ακόμα και τους καλεσμένους στο γάμο της με τον Γάιο. Τόσο μεγάλη ήταν η πίκρα του, που ορκίστηκε να μην ξαναπαντρευτεί και διέταξε να τον θανατώσουν εάν επιχειρούσε κι άλλο γάμο. Φυσικά, δεν κράτησε τον όρκο του και παντρεύτηκε λίγο αργότερα την Αγριπίνα, υιοθετώντας, μάλιστα, το γιο της Νέρωνα, το γνωστό τρελό Ρωμαίο αυτοκράτορα.
Αν και οι περισσότερες ιστορίες για την ανηθικότητά της είναι αβάσιμες και πιθανό αποτέλεσμα πολιτικής προπαγάνδας, η Μεσσαλίνα έχει συμβολοποιηθεί σε ένα αρχέτυπο της ακόλαστης και αδίστακτης γυναίκας. Η νουβέλα «La Messalina» του Francesco Pona που κυκλοφόρησε στη Βενετία το 1633 αποτέλεσε μία από της πρώτες εμφανίσεις του συμβόλου «Μεσσαλίνα», εμπνέοντας χιλιάδες καλλιτέχνες αργότερα στη ζωγραφική, γλυπτική, λογοτεχνία, στο θέατρο και τον κινηματογράφο.
«Η Μεσσαλίνα τιναζόταν από τις ταραγμένες σκέψεις της που δεν την άφηναν να κοιμηθεί τη νύχτα˙ κι αν κοιμόταν, ο Μορφέας ξάπλωνε στο πλευρό της, προκαλώντας της αναστάτωση, ντύνοντας και ξεντύνοντας χιλιάδες εικόνες που οι σεξουαλικές φαντασιώσεις της είχαν προτείνει κατά τη διάρκεια της ημέρας.»
Απόσπασμα από το βιβλίο «La Messalina»
https://www.youtube.com/watch?v=1CUW3er-Ha0
Πηγές:
www.newbeast.gr| www.mixanitouxronou.gr| www.wikipedia.org| www.ancient-origins.net| istoriaadfontes.wordpress.com
