Ο Ξενοφών Ζολώτας γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου 1904 στην Αθήνα, ενώ η καταγωγή του ήταν από τη Σπερχειάδα. Πήγε σχολείο στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών, απ’ όπου και αποφοίτησε. Ο πατέρας του ήταν χρυσοχόος και ιδρυτής του γνωστού οίκου κοσμημάτων “Ζολώτας”.
Ο Ζολώτας σπούδασε Νομική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το παλαιότερο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της σύγχρονης Ελλάδας. Στη συνέχεια, πήρε πτυχίο οικονομικών από την Εμπορική Σχολή της Λειψίας στη Γερμανία και τελείωσε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, ένα από τα πρώτα Πανεπιστήμια που ιδρύθηκαν στην Ευρώπη.
Ξενοφών Ζολώτας – Αρχή επαγγελματικής σταδιοδρομίας
Το 1925, ο Ζολώτας ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ των Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λειψίας. Τη θέση αυτή έλαβε χάρη στην εντυπωσιακή διδακτορική διατριβή του, η οποία είχε τίτλο «Η Ελλάς εις το στάδιον της εκβιομηχανίσεως». Το 1928, έγινε Υφηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Την ίδια χρονιά εξελέγη, σε ηλικία μόλις 24 ετών, Καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο νεοϊδρυθέν τότε Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το 1931, ο Ζολώτας εξελέγη τακτικός καθηγητής στην έδρα της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά δεν έμεινε πολύ σε αυτή τη θέση, καθώς η Δικτατορία το 1968 τον απομάκρυνε.
Στην αρχή της πανεπιστημιακής του καριέρας, ο Ζολώτας είχε λάβει μια σημαντική πρόταση από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος του πρότεινε να αναλάβει τη Γενική Γραμματεία του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου. Όμως, ο Ζολώτας ήθελε να αφοσιωθεί στο πανεπιστημιακό του έργο και έτσι αρνήθηκε την πρόταση αυτή, προτιμώντας να συμμετάσχει ως απλό Μέλος στο Ανώτατο Οικονομικό Συμβούλιο.
Ξενοφών Ζολώτας – Η δράση του σε ΔΝΤ και ΟΗΕ
Ο Ζολώτας παρουσίασε πολύ σημαντικό ακαδημαϊκό έργο. Εκτός όμως από αυτό, είχε υπάρξει σημαίνον πρόσωπο σε κορυφαίες θέσεις, τόσο σε ελληνικούς όσο και σε διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς.
Υπήρξε μόνιμος εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τις περιόδους 1946-1967 και 1974-1981. Επίσης, είχε σημαντική θέση στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών την περίοδο 1948-1954.
Ξενοφών Ζολώτας – Το έργο του σε δύο ακόμα σημαντικούς φορείς
Την περίοδο 1950 – 1955, ο Ζολώτας ήταν μέλος της Νομισματικής Επιτροπής, ενός οικονομικού κυβερνητικού συλλογικού οργάνου της Δημόσιας Διοίκησης. Τέλος, κατείχε σημαντική θέση στην Οικονομική Επιτροπή Ευρώπης την περίοδο 1949 – 1953.
Ξενοφώντας Ζολώτας – Οι δύο πρώτες θητείες του στην Τράπεζα της Ελλάδος
Ο Ξενοφών Ζολώτας διετέλεσε τρεις φορές Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Και στις τρεις θητείες του, παρέλαβε και παρέδωσε τη διοίκηση στα χέρια πολύ ικανών και σπουδαίων ανθρώπων. Στην πρώτη θητεία, την περίοδο 12 Οκτωβρίου 1944 – 8 Ιανουαρίου 1945, ήταν διορισμένος από τον Γεώργιο Παπανδρέου και συνδιοικούσε με τον Κυριάκο Βαρβαρέσο.
Η δεύτερη θητεία του Ζολώτα ως διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν την περίοδο 5 Φεβρουαρίου 1955 – 7 Αυγούστου 1967, και ήταν διορισμένος από τον Αλέξανδρο Παπάγο. Προκάτοχός του αυτή τη φορά ήταν ο Γεώργιος Μαντζαβίνος, ενώ διάδοχός του υπήρξε ο Δημήτριος Γαλάνης.
Ξενοφών Ζολώτας – Τρίτη και τελευταία θητεία και ίδρυση αναμνηστικού περιοδικού
Η τρίτη και τελευταία θητεία του Ζολώτα έλαβε χώρα την περίοδο 26 Νοεμβρίου 1947 – 3 Νοεμβρίου 1981. Σε αυτή τη θητεία ο Ζολώτας παρέλαβε τη θέση από τον Παναγή Παπαληγούρα, ενώ όταν τελείωσε η θητεία του παρέδωσε στον Γεράσιμο Αρσένη.
Κατά τη διάρκεια των θητειών του Ζολώτα, ιδρύθηκε ο Κύκλος, ένα αναμνηστικό τεύχος αποτελούμενο από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στη δράση του Ξενοφώντα Ζολώτα στην Τράπεζα της Ελλάδος και στις Γενικές Συνελεύσεις των μετόχων της, και μνημονεύει τις πρωτοβουλίες του Ζολώτα για τους εργαζομένους της, όπως για παράδειγμα τους τέσσερις διαγωνισμούς διηγήματος. Το δεύτερο μέρος περιέχει επίσημα έγγραφα που έχει υπογράψει ο Ζολώτας και ρίχνουν φως σε ορόσημα της υπηρεσίας του, όπως ένα έγγραφο σχετικό με την ίδρυση Σχολής Τραπεζικών Σπουδών.
Ξενοφών Ζολώτας – Υπουργείο Συντονισμού
Πρώτο πολιτικό-κυβερνητικό αξίωμα που είχε αναλάβει ο Ξενοφών Ζολώτας ήταν αυτό του του Υπουργού Συντονισμού στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Δημητρίου Κιουσόπουλου.
Ο Ζολώτας διετέλεσε ξανά Υπουργός Συντονισμού από τον Ιούλιο του 1974 έως το Νοέμβριο του 1974. Αυτή τη φορά, όμως, υπηρέτησε το αξίωμα με την κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Ο Ξενοφών Ζολώτας ως πρωθυπουργός της χώρας
Από τις 23 Νοεμβρίου 1989 έως τις 11 Απριλίου 1990, ο Ξενοφών Ζολώτας διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Ανέλαβε την πρωθυπουργία ως πρόεδρος της Οικουμενικής κυβέρνησης, η οποία σχηματίστηκε μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1989, όταν για δεύτερη φορά μέσα σε ένα χρόνο, κανένα κόμμα δεν κατάφερε να αποκτήσει αυτοδυναμία.
Ο Ζολώτας είχε υποστήριξη από τρία κόμματα σε αυτό το έργο: η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑ.ΣΟ.Κ., και ο Συνασπισμός, που ήταν πολιτικό κόμμα της Αριστεράς.
Ένα πολύ σημαντικό έργο που έφερε εις πέρας ως Πρωθυπουργός ο Ζολώτας και που ακόμα μνημονεύεται γι’ αυτό είναι η ανασυγκρότηση της χώρας μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η επιτυχία του έργου αυτού στηρίχτηκε στην πολύ έξυπνη και λογική σκέψη του Ζολώτα να στηρίξει ξανά την μεταπολεμική οικονομία παίρνοντας πρωτοποριακά νομισματικά μέτρα. Κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Ζολώτα, πρόεδρος της δημοκρατίας στην Ελλάδα ήταν ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ανώτατος δικαστικός.
Ξενοφών Ζολώτας – Συγγραφικό έργο
Ο Ξενοφών Ζολώτας έχει επιδείξει πλούσιο συγγραφικό έργο, κυρίως οικονομικού περιεχομένου, μεγάλο μέρος του οποίου έχει μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες.
Έχει γράψει το βιβλίο με τίτλο «Δημιουργικός Σοσιαλισμός», που εκδόθηκε το 2009, μέσα στο οποίο ο Ζολώτας μας εξηγεί πως οι προβληματισμοί και οι σκέψεις, οι λύσεις στα δημόσια προβλήματα που σχεδίασε και οραματιζόταν το 1944 έχουν μία, όχι μόνο «ιστορική», αλλά και παραδειγματική αξία.
Ο Ζολώτας έχει γράψει, επίσης, το βιβλίο «International Monetary Issues and Development Policies», που εκδόθηκε το 1977 από τις εκδόσεις Bank of Greece. Είναι γραμμένο στην αγγλική γλώσσα και ο Ζολώτας, μέσα από αυτό, θέλει να θίξει κάποια θέματα που αφορούν στη διεθνή οικονομία.
Ξενοφών Ζολώτας – Γάμος και οικογένεια
Ο Ξενοφών Ζολώτας παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του Καλλιρόη ή, όπως ήθελε να τη φωνάζουν, Λόλα Ρίτσου (μετέπειτα Ζολώτα) το 1958 στην Ελβετία, καθώς όπως έλεγε ο ίδιος δεν ήθελε να έχει πολύ κόσμο στον γάμο του. Η Λόλα Ζολώτα είχε γεννηθεί στη Νέα Υόρκη, είχε ζήσει κάποια χρόνια στην Αίγυπτο με την οικογένειά της και όταν γνωρίστηκαν με τον Ζολώτα ήταν ήδη μία φορά παντρεμένη. Το μεγαλύτερο και ανεκπλήρωτο όνειρο της ζωής της ήταν να γίνει τραγουδίστρια της όπερας. Είχε αρχίσει να κάνει μαθήματα και εκεί γνώρισε τη μοναδική Μαρία Κάλλας, αλλά μετά δυστυχώς τα εγκατέλειψε και πάντα υπήρχε μέσα της ως απωθημένο.
Παρά το γεγονός πως είχαν μεγάλη διαφορά ηλικίας αγαπήθηκαν τόσο πολύ που ο γάμος τους κράτησε περίπου πέντε δεκαετίες.
Ξενοφών Ζολώτας – Θάνατος
Ο Ξενοφών Ζολώτας απεβίωσε από πολυοργανική ανεπάρκεια στις 10 Ιουνίου 2004, σε ηλικία 100 ετών. Η εξόδιος ακολουθία πραγματοποιήθηκε από τον Ιερό Ναό Αγίων Θεοδώρων του Α΄ Νεκροταφείου Αθηνών. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε δημοσία δαπάνη με τιμές εν ενεργεία αρχηγού κράτους, καθώς η μπάντα του Ναυτικού απέδιδε τιμές πρωθυπουργού στον εκλιπόντα.
Στην κηδεία παρέστησαν εκπρόσωποι της πολιτικής ζωής του τόπου και πλήθος προσωπικοτήτων από τον χώρο του πνεύματος, οι οποίοι γνώριζαν τον Ζολώτα. Επικήδειους εκφώνησαν ο Υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Νίκος Γκαργκάνας και οι κύριοι Δρακάτος, Μπαμπινιώτης, Δεσποτόπουλος. Η σορός του Ξενοφώντα Ζολώτα τάφηκε σε οικογενειακό τάφο στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.
Ο Ξενοφών Ζολώτας ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος. Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους πολιτικούς της χώρας μας, ο οποίος εξετέλεσε και χρέη Πρωθυπουργού για ένα διάστημα. Επίσης, ήταν συγγραφέας που εστίαζε στα οικονομικά θέματα, καθώς ήταν το αντικείμενό του και τα κατείχε σε πολύ σημαντικό βαθμό. Βοήθησε και στήριξε ουσιαστικά και σημαντικά τη χώρα μας στον χώρο των οικονομικών, καθώς ήταν εκείνος που γέννησε και ανέπτυξε την οικονομία της χώρας μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επιπλέον, υπήρξε σημαντικός ακαδημαϊκός με αξιόλογη καριέρα, το οποίο φαίνεται καθώς ήταν μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Πηγές:
- Ξενοφών Ζολώτας – Βικιπαίδεια (el.wikipedia.org) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Ξενοφών Ζολώτας Βιογραφίες / Πολιτική (sansimera.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Ξενοφών Ζολώτας, 100 χρόνια ζωής σε ένα αρχείο (protagon.gr) Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Προπτυχιακές Σπουδές (school.med.uoa.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Πανεπιστήμιο Λειψίας – Leipzig University (heureka-germany.de) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (el.wikipedia.org) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Κατεπείγουσα Εντολή: Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στέλνει στην Ελλάδα επιτροπή κατά των βασανιστηρίων, θα γίνει αυτοψία σε αστυνομικά τμήματα, φυλακές, κ.α. – Οι χώρες που Θα ελεγχθούν είναι η Ελλάδα, η Αλβανία, η Γκαμπόν, η Ονδούρα, η Μογγολία, η Νιγηρία, η Βολιβία και το Κονγκό (eviazoom.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Νομισματική Επιτροπή (Ελλάδα) (el.wikipedia.org) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Στα άδυτα της Τράπεζας της Ελλάδος (kathimerini.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Ο Κύκλος – Ξενοφών Ζολώτας (bankofgreece.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Ξενοφών Ζολώτας: Η ζωή και το έργο ενός επιφανή Έλληνα (pagenews.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Δημιουργικός Σοσιαλισμός (politeianet.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- International Monetary Issues and Development Policies (metabook.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Ακαδημία Αθηνών: Ξενάγηση στο κορυφαίο νεοκλασικό κτίριο (athensvoice.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Λόλα Ζολώτα: Η ζωή μιας αληθινής Grande Dame – Θρυλική κοσμική Αθηναία, απίστευτα κομψή, έγινε και Πρώτη Κυρία (iefimerida.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Λόλα Ζολώτα: Αναμνήσεις από μία από τις κομψότερες Ελληνίδες όλων των εποχών (tovima.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Απεβίωσε ο πρώην πρωθυπουργός Ξενοφών Ζολώτας (in.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Το «τελευταίο αντίο» από τον πολιτικό κόσμο της χώρας στον Ξενοφώντα Ζολώτα (in.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Ξενοφών Ζολώτας (athensfirstcemeteryingreek.blogspot.com) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
- Ξενοφών Ζολώτας (primeminister.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 8/5/2025.
