Ζαν Σιμπέλιους: Ο σπουδαίος συνθέτης του ύστερου ρομαντισμού

Ο Ζαν Σιμπέλιους (Jean Sibelius) γεννήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου του 1865 στην πόλη Χεμινλίνα της Φιλανδίας. Οι γονείς του είχαν σουηδική καταγωγή και επηρεασμένος από τον θείο του, ήθελε να τον αποκαλούν Ζαν, την γαλλική εκδοχή του ονόματός του. Από τα μαθητικά του μόλις χρόνια, θα ασχοληθεί με την μουσική, και συγκεκριμένα με το βιολί. Στην ηλικία των 10 ετών, ο θα συνθέσει το πρώτο του έργο.

Οι σπουδές και τα πρώτα βήματα στην καριέρα του

Ο Σιμπέλιους θα σπουδάσει νομική στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, το πρώτο πανεπιστήμιο στο οποίο διδάσκονταν η φιλανδική γλώσσα. Εκεί, θα έρθει και πρώτη φορά σε επαφή με το εθνικό έπος «Καλεβάλα» που θα αποτελέσει μόνιμη έμπνευση του σε όλη την διάρκεια της πορείας του. Μέσα από τις παρέες του στο πανεπιστήμιο και τους ωδικούς κύκλους που σχημάτιζαν, ο Ζαν θα αρχίσει να ανακαλύπτει την πραγματική του κλίση: θα παρατήσει την νομική και θα αφοσιωθεί στις μουσικές σπουδές.

Πηγή εικόνας: moscsp.ru / Γιαν Σιμπέλιους.

Ο κύκλος των σπουδών του θα επεκταθεί στην Γερμανία αλλά και τη Βιέννη. Στην ηλικία των 25, θα φύγει από την Φιλανδία και θα φτάσει στο Βερολίνο, οπού στα πρώτα του βήματα θα τον στηρίξει ο δάσκαλός του Άλμπερτ Μπέκερ. Ένας ακόμα από τους δασκάλους του στην Γερμανία θα είναι ο σπουδαίος Γιοχάνες Mπραμς, ανταγωνιστής του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Από το 1890, θα συνεχίσει τις σπουδές του στην Βιέννη.

Τα επόμενα βήματα της πορείας του Σιμπέλιους και τα έργα του

Στην Βιέννη, δάσκαλός του θα είναι ο Ούγγρος συνθέτης Καρλ Γκόλντμαρκ, με τον οποίο θα κάνει εντατικά μαθήματα διεύθυνσης ορχήστρας. Εκεί θα ξεδιπλώσει όλα τα χαρίσματά του και θα εξελιχθεί από τον τομέα της μουσικής δωματίου στην σύνθεση συμφωνικής ορχήστρας. Αργότερα θα του αναγνωριστεί και το γεγονός πως ανανέωσε την φόρμα της συμφωνικής μουσικής και του συμφωνικού ποιήματος. Ωστόσο, κατά την διάρκεια των ιδιαίτερα δημιουργικών του χρόνων στην Βιέννη, θα αρχίσει να αναπολεί τα τοπία, τον πολιτισμό κα την γλώσσα της Φινλανδίας.

Διαβάστε επίσης Ayrton Senna: Ο θρύλος της Formula 1

Με την επιστροφή του λοιπόν στην πατρίδα, θα γράψει το «Κουλέρβο», το πρώτο του μεγάλο έργο. Αυτό μάλιστα, θα παρουσιαστεί στο ευρύ κοινό τον Απρίλιο του 1892 και θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία. Θα πάρει ισόβια επιχορήγηση από την κυβέρνηση της Φινλανδίας με αποτέλεσμα η φήμη του να αρχίσει να διαδίδεται ταχύτατα. Μέσα στα επόμενα χρόνια θα γράψει περισσότερα έργα: Μια σάγκα (1892), Καρελία (1893) και Ο κύκνος της Τουονέλας (1893). Με το συμφωνικό ποίημα «Φινλανδία» (1900) θα αναγνωριστεί ως συνθέτης σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η αποτίμηση του έργου του και τα τελευταία χρόνια της ζωής του

Τα σπουδαιότερα έργα του Σιμπέλιους ήταν οι 7 συμφωνίες και τα 4 συμφωνικά ποιήματά του. Οι πρώτες τρεις συμφωνίες διακρίνονται από χαρούμενες μελωδίες, πιο καθαρές και απλές, η τέταρτη συμφωνία έχει πιο σκοτεινό ήχο, με βαριά τονικά μοτίβα και οι τελευταίες 3 φανερώνουν την αποκορύφωση της συνθετικής του ωριμότητας. Επιπλέον, θα γράψει περίπου 100 σόλο τραγούδια, διάφορα έργα για το θέατρο, κονσέρτα, σονάτες για βιολί, πιάνο και έγχορδα. Πολλά από αυτά θα τα γράψει μετά από την απόσυρση του σε ένα χωριό, το 1904.

Ο Σιμπέλιους θεωρήθηκε ως ένας από τους τελευταίους ρομαντικούς, με την μουσική του να στρέφεται περισσότερο στο ρεύμα του νεοκλασικισμού. Κατάφερε να αναπτύξει ένα δικό του προσωπικό στυλ σύνθεσης, το οποίο ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιας δουλειάς και εξέλιξης. Αγάπησε πολύ την χώρα του, το κάπνισμα και τα φινλανδικά δάση. Λάτρεψε τη φύση, που είχε πάντοτε ως μούσα και υπηρέτησε πιστά σε όλες τις συνθέσεις του. Απέφυγε τις περίπλοκες δημιουργίες, στάθηκε απέναντι στο ρεύμα της εποχής που ήθελε τους μουσικούς βερμπαλισμούς και δόμησε ένα έργο με καθαρότητα.

Διαβάστε επίσης Σπεράντζα Βρανά: Η σέξι «μάγκισσα» του ελληνικού κινηματογράφου

Ο Ζαν Σιμπέλιους θα φύγει από την ζωή στις 20 Σεπτεμβρίου του 1957, στην αγροκατοικία του στην περιοχή Αϊνόλα του Ελσίνκι.

Ακολουθεί βίντεο με το διάσημο συμφωνικό ποίημα Φινλανδία: