Το λεξικό ορίζει την έμπνευση ως: «η διαδικασία της πνευματικής διέγερσης για να κάνεις ή να νιώσεις κάτι (κυρίως δημιουργικό)». Η έμπνευση μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοηθεί και να περιγραφεί, επειδή αυτό που εμπνέει ένα άτομο μπορεί να μην έχει καμία σχέση με ένα άλλο. Λέξεις που δημιουργούν μια εικόνα έμπνευσης για μένα είναι κίνητρο, ερέθισμα και δημιουργία.
Η έμπνευση στο κόσμο της ψυχολογίας
Οι ψυχολόγοι Thrash και Elliot έχουν μελετήσει το θέμα της έμπνευσης σε βάθος και ανακάλυψαν ότι μπορεί να είναι ταυτόχρονα ισχυρό και κίνητρο (Conti & April, 2020). Έχουν δημιουργήσει ακόμη και μια κλίμακα έμπνευσης για να τη μετρήσουν. Οι Thrash και Elliot περιγράφουν την έμπνευση ως δομημένη από τρεις κύριες ιδιότητες: την επίκληση, την υπέρβαση και το κίνητρο προσέγγισης (Peterson, 2020). Τι σημαίνει πραγματικά αυτό;
Στο κομμάτι της επίκλησης, η έμπνευση συμβαίνει αυθόρμητα και χωρίς πρόθεση. Έτσι είναι πιθανό να νιώθετε σαν κάτι που σας συμβαίνει, παρά κάτι που επιλέγετε ή σκοπεύετε να ζήσετε.
Από την άλλη, υπέρβαση είναι η εμπειρία, κάτι που είναι πέρα από τα συνηθισμένα, καθημερινά φαινόμενα. Όταν εμπνέεστε, μπορεί να αισθάνεστε δέος και να είστε συνδεδεμένοι με μια ισχυρή πηγή ενέργειας. Μπορεί να έχετε μια αίσθηση βεβαιότητας και σαφήνειας για τα πράγματα και ξαφνικά να συνειδητοποιήσετε νέες δυνατότητες.
Τέλος, σε ότι αφορά το κίνητρο προσέγγισης, η έμπνευση είναι πιθανό να σας κάνει να κάνετε κάποια σκόπιμη δράση και να σας παρακινήσει να δημιουργήσετε ή να κάνετε κάτι νέο. Μπορεί να σας ανοίξει την πιθανότητα να επιτύχετε κάτι που προηγουμένως θεωρούσατε απίθανο ή αδύνατο και να μεταμορφώσει την αντίληψή σας για τις δικές σας δυνατότητες.
Ποια είναι τα οφέλη της έμπνευσης;
Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι, εκτός από το ότι μας βοηθά να επιτύχουμε νέους στόχους, η έμπνευση είναι επίσης καλή για τη γενική μας ευημερία (Xia & Wai Li, 2022). Μπορεί να αυξήσει τα συναισθήματα ευγνωμοσύνης και εκτίμησης, να ανεβάσει τη διάθεσή μας και να μας προσφέρει αυξημένη αίσθηση σκοπού (Comas-Díaz & Rivera, 2020).
Η έμπνευση μπορεί να μας βοηθήσει να επεκτείνουμε τους αυτοπεριορισμούς μας και να μας προσφέρει ένα νέο σημείο αναφοράς για το τι είναι δυνατό. Για παράδειγμα, ο Roger Bannister ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έτρεξε ένα μίλι σε λιγότερο από τέσσερα λεπτά (Mathias, 2019). Το πέτυχε σε μια εποχή που ήταν γενικά αποδεκτό ότι το ανθρώπινο σώμα ήταν ανίκανο για ένα τέτοιο κατόρθωμα. Όχι μόνο ενέπνευσε άλλους αθλητές να αυξήσουν τις προσδοκίες τους, αλλά βοήθησε τους ανθρώπους γενικά να συνειδητοποιήσουν πώς οι πεποιθήσεις μας μπορούν να μας κρατήσουν πίσω ή να μας ωθήσουν στην επιτυχία.
Τελικά η έμπνευση είναι κάτι που προγραμματίζεις;
Αν και η έμπνευση είναι κάτι που συμβαίνει αυθόρμητα και ως εκ τούτου δεν μπορεί να προγραμματιστεί, υπάρχουν όμως τρόποι να κάνετε την έμπνευση πιο πιθανή. Για παράδειγμα, ίσως πάντα θέλατε να γράψετε ένα βιβλίο, να κανονίσετε να πάτε σε ένα εργαστήριο συγγραφέων, να παρακολουθήσετε μια ανάγνωση ενός αγαπημένου συγγραφέα ή να διαβάσετε μια αυτοβιογραφία ενός παραγωγικού συγγραφέα.
Όποια και αν είναι η φιλοδοξία σας, προσπαθήστε να τοποθετηθείτε σε ένα περιβάλλον με ανθρώπους που σας εμπνέουν να μάθετε και να εξελιχθείτε. Μερικές φορές βοηθάει να θυμόμαστε τον λόγο για τον οποίο κάνουμε πράγματα για να νιώθουμε ότι έχουμε εκ νέου έμπνευση.
Η σκέψη της «μεγαλύτερης εικόνας» μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε την αίσθηση του νοήματος και του σκοπού σε εργασίες που μπορεί να αισθανόμαστε χωρίς χαρά εκείνη τη στιγμή. Για παράδειγμα, μπορούμε να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι κάνουμε πράγματα για να στηρίξουμε την οικογένειά μας, να επενδύσουμε στην εκπαίδευσή μας ή και για να βοηθήσουμε έναν οργανισμό.
Το καλύτερο μέρος της έμπνευσης είναι ότι έχει τη δύναμη να μεταμορφώσει τη ζωή σας σε μια στιγμή. Μπορεί να σας απομακρύνει από το συνηθισμένο και προς τον εκπληκτικό, συναρπαστικό κόσμο των πιθανοτήτων. Αυτό που σας ενέπνευσε χθες μπορεί να μην είναι αυτό που σας εμπνέει σήμερα, γι’ αυτό εκτιμήστε το δώρο του παρόντος και αξιοποιήστε στο έπακρο κάθε ευκαιρία.
«Η έμπνευση υπάρχει, αλλά πρέπει να σε βρει να δουλεύεις.» ~ Pablo PicassoAdvertising
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Comas-Díaz, L. E., & Rivera, T. (2020). Liberation psychology: Theory, method, practice, and social justice (pp. xx-314). American Psychological Association. E-book, Ανακτήθηκε 17 Ιούνη 2022
Conti, R., & April, B. (2020). An Inspiration to Study Inspiration. In Creativity at Work (pp. 9-19). Palgrave Macmillan, Cham. Doi: https://doi.org/10.1007/978-3-030-61311-2_2
Mathias, C. J. (2019). Sir Roger Bannister (1929–2018) and his lifetime contributions to autonomic medicine. Clinical Autonomic Research, 29(1), 5-8. Doi: https://doi.org/10.1007/s10286-018-0552-9
Peterson, C. (2020). ‘Inspiration’and how it is found: Exploring psychological and information behaviour theories. Art Libraries Journal, 45(3), 85-89. Doi: https://doi.org/10.1017/alj.2020.12
Xia, W., & Wai Li, L. M. (2022). When and how to share? The role of inspiration. The Journal of Social Psychology, 1-15. Doi: https://doi.org/10.1080/00224545.2022.2080038
