Η φωτογραφία είναι του Γιάννη Μπεχράκη που μας άφησε τον Μάρτιο του 2019. Ο Μπεχράκης είχε πει «είμαι εκεί για να μην μπορεί να πει κανείς δεν ήξερα…»
Το καλοκαίρι του 2019 ο Σωκράτης Μάλαμας έκανε μια πολύ ωραία τοποθέτηση πάνω στο περιστατικό του θανάτου της νοσοκόμας από την Αρμενία η οποία έχασε τη ζωή της όταν πήδηξε στο κενό από το νοσοκομείο της Νίκαιας, στην προσπάθειά της να μην συλληφθεί. Ο Σωκράτης είπε στην συναυλία του «Δεν κινδυνεύουμε ούτε από τις παγιδευμένες οικονομίες, ούτε από τις πολιτικές χρεοκοπίας, κινδυνεύουμε όμως από την έλλειψη συναισθημάτων και ομορφιάς εσωτερικής…»
Και μέσα σε αυτή τη πρόταση που ακούστηκε πριν από το «Τίποτα δεν χάθηκε», ο Σωκράτης κατάφερε να εξηγήσει και να χωρέσει την αιτία κάθε προβλήματος και κατάστασης που βιώνουμε. Επειδή πραγματικά η έλλειψη συναισθημάτων είναι το μόνο πράγμα από το οποίο κινδυνεύουμε, και κινδυνεύουμε επειδή είναι η αιτία κάθε σοβαρού προβλήματος που ταλανίζει την κοινωνία. Η ανθρωπιστική κρίση που βιώνουμε δεν έχει σε τίποτα να κάνει με την οικονομική κρίση που βιώσαμε και βιώνουμε. Ίσως , η οικονομική κρίση να αποκάλυψε την ανθρωπιστική κρίση αλλά είμαι πεπεισμένος πως η οικονομική κρίση ήταν επακόλουθη της ανθρωπιστικής κρίσης που ακόμα βιώνουμε.
Αν νομίζεις ότι δεν βιώνουμε ανθρωπιστική κρίση τότε μάλλον δεν έχεις κάνει μια βόλτα στα τηλεοπτικά παράθυρα , σε τίτλους άρθρων και σε σχόλια κάτω από δημοσιεύσεις στο Facebook. Σε προτρέπω δοκιμαστικά να αρχίσεις να διαβάζεις τα σχόλια κάτω από δημοσιεύσεις στο Facebook σε άρθρα που σχετίζονται με βιασμούς, προσφυγιά, πολιτική, ομοφυλοφιλία, αθλητικές ομάδες κλπ. Πραγματικά η έλλειψη συναισθημάτων, φιλικών συναισθημάτων, είναι πασιφανέστατη.
Αν κάνεις μια βόλτα στα σχόλια, θα δεις το πρόσωπο του τέρατος να σε κοιτάζει. Αν τρομάξεις, αν φοβηθείς, τότε έχεις ακόμα κάτι μέσα σου που δεν έχει πεθάνει. Αν όμως σου φαίνεται γνώριμο, οικείο, τότε πάει να πει πως το συνήθισες, το τέρας πλέον κατοικεί μέσα σου. Και δεν είναι ντροπή να το παραδεχθείς, δεν έχεις την ευθύνη μόνο εσύ, να μη σε βαραίνουν οι τύψεις αλλά και να μην τις πετάξεις. Έπαιξες και εσύ το ρόλο σου για να μη σε τρομάζει πια το πρόσωπο αυτό, έπαιξε και η υπόλοιπη κοινωνία τον δικό της, τα τηλεοπτικά πάνελ, οι ηχηροί τίτλοι άρθρων.
Γράφω αυτό το άρθρο για την έλλειψη συναισθημάτων με αφορμή τα πρόσφατα περιστατικά που διαδραματίζονται στην Μόρια. Κυρίως το γράφω για τα σχόλια που διαβάζω καθημερινά κάτω από δημοσιεύσεις που αφορούν τη Μόρια. Τα πιο ήπια είναι «Γυρίστε τους πίσω» ή «απέλαση τώρα». Τα κάπως μέτρια είναι « Ρίξτε τους ξύλο, μας φορτώθηκαν εδώ». Και φτάνουμε στα πιο σκληρά, σε αυτά που μου σκίρτησαν τη ψυχή. Πάρτε μια γεύση λοιπόν: « Πετάξτε τους στη θάλασσα να πνίγουν», «Κρίμα που δεν έμειναν στον καταυλισμό για να καούν και αυτοί, δεν έπρεπε να τους αφήσετε να ξεφύγουν». Μια φωτογραφία έκανε τον γύρο του διαδικτύου με δημοσιεύσεις ακόμα και από ξένα site, έδειχνε οικογένειες προσφύγων να κοιμούνται σε ένα νεκροταφείο. Κάποια άσχημη ψυχή βρήκε τρόπο να σχολιάσει και αυτή τη κατάσταση με την εξής φράση: «Εκεί είναι η θέση τους, όμως κάτω από τη Γη».
Δεν θέλω να επεκταθώ σχετικά με το ποιοι φταίνε, ποιοι όχι, αν έχει κάποια από τις δύο πλευρές δίκιο κλπ. Με φοβίζουν οι απάνθρωποι. Αυτοί που έκαναν αυτά τα σχόλια, που μεγαλώνουν παιδιά, που είναι δίπλα μου και τους λέω καλημέρα. Με φοβίζουν επειδή πλέον είμαι σίγουρος πως αν αύριο γίνω εγώ ο φτωχός στον δρόμο, ο ομοφυλόφιλος στο δίπλα τραπέζι, ο μετανάστης, θα ζητήσουν το κεφάλι μου χωρίς καν να πεταρίσει το βλέφαρό τους. Με φοβίζει αυτή η έλλειψη συναισθημάτων στα λεγόμενά τους. Μέσα σε όλα αυτά, αισιοδοξία μου δίνει μια άποψη που διάβασα στο Facebook που λέει με λίγα λόγια « Φταίει ο παππούς που έχει έναν ελαιώνα δίπλα στη Μόρια και η ζωή του έχει γίνει κόλαση; όχι βέβαια. Φταίνε οι κατατρεγμένοι που τους έχουν κλειδώσει 6 χρόνια στη Μόρια; Όχι βέβαια. Επειδή κανένας δεν είπε σε εκείνον τον παππού ότι θα φορτωθεί όλο το βάρος της προσφυγιάς μόνος του, ούτε στους πρόσφυγες ότι δεν θα τους αφήσουν να φύγουν ενώ το θέλουν. Και πέρασαν χρόνια…»
Το περιστατικό στη Μόρια ήταν η αφορμή να γραφτεί αυτό το κείμενο. Επειδή θέλω σαν τρελός εδώ και μήνες να πω την εξής φράση. Ξέρουμε να χτυπάμε και να δείχνουμε με το δάχτυλο μόνο τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας. Δεν υψώνουμε ποτέ ανάστημα απέναντι στον πάσσαλο που κρατάει την αλυσίδα. Για αυτό «χτυπάμε» τους πρόσφυγες αντί να υψώσουμε κεφάλι σε αυτούς που δημιουργούν τους πρόσφυγες. Για αυτό είναι εύκολο να κατηγορήσουμε τον φτωχό για την κατάστασή του αντί να κατηγορήσουμε αυτούς που τον έφτασαν ως εδώ. Ξέρουμε να υψώνουμε το ανάστημά μας μόνο εκεί που μας παίρνει. Επειδή μια ζωή έχουμε κάποιον πάνω από το κεφάλι μας στον οποίο δεν τολμάμε να αντιμιλήσουμε, μόλις βρούμε κάποιον σε χειρότερη κατάσταση από εμάς ξεσπάμε σαν τρελοί, να γίνουμε λίγο και εμείς οι καταπιεστές κάποιων άλλων. Να νιώσουμε και εμείς την «ανωτερότητα».
Ανώτεροι απέναντι στις γυναίκες, ανώτεροι απέναντι στους πρόσφυγες, στους φτωχούς, στους ομοφυλόφιλους, στους διαφορετικούς ανθρώπους. Ποτέ όμως ανώτεροι σε πνευματικό επίπεδο από κανέναν.
Για αυτό ο Μάλαμας είπε ότι κινδυνεύουμε από την έλλειψη συναισθημάτων, επειδή βλέπουμε κόσμο γύρω μας να υποφέρει και εμείς κοιτάμε άλλου ή ξεσπάμε πάνω του. Για αυτό έγραψα και εγώ αυτές τις αράδες, μήπως τις ακούσω και εγώ, μήπως και εγώ την επόμενη φορά που θα βρω κάποιον σε ανάγκη, να μη βγάλω την «ανώτερότητά» μου πάνω του, αλλά να του φερθώ σαν άνθρωπος. Για να συνεχίσει να με τρομάζει η όψη του τέρατος, η έλλειψη συναισθημάτων.
