Συχνά, ο κινηματογράφος αποτελεί «κόκκινο πανί», ειδικά στην περίπτωση των love stories. Στο Jeux D’Enfants όμως, είναι αμφίβολο εάν τελικά, η συνταγή του love story είναι η νέμεση των κριτικών ή ο τρόπος που σενάριο και σκηνοθεσία επιλέγουν να ορίσουν τον έρωτα, την έννοια της «αδελφής ψυχής» και του πεπρωμένου.
Ο έρωτας στο Jeux D’Enfants γίνεται ένα παιχνίδι ρίσκου με πρόσκαιρους νικητές και ηττημένους στην προσπάθεια να αποφευχθεί αυτό που ονομάζουμε πεπρωμένο. Κόντρα στα άψογα εκτυλισσόμενα love stories, το Jeux D’Enfants παραμένει ακόμη και σήμερα μια ταινία που διχάζει κοινό και κριτικούς εξαιτίας του αντισυμβατικού τρόπου που επιλέγει να αντικατοπτρίσει την έννοια του έρωτα κόντρα στην κλασική κινηματογραφική συνταγή.
Η ΠΛΟΚΗ
Τολμάς ή δεν τολμάς; (Cap ou pas cap?) είναι το σύνθημα. Ο μικρός Julien είναι ο μόνος που βοηθάει την μικρή Sophie να μαζέψει τα βιβλία της από το έδαφος καθώς το παιχνίδι των συμμαθητών τους να στοχοποιούν την μικρή Πολωνή μετανάστρια φαίνεται υπερβολικά διασκεδαστικό για εκείνους. Ο Julien για να την κάνει να νιώσει καλύτερα, της δίνει ένα μικρό κουτί που του έκανε δώρο η άρρωστη μητέρα του ζητώντας της όμως να του το επιστρέφει που και που καθώς έχει μεγάλη συναισθηματική αξία. Στην απαίτηση της Sophie να της αποδείξει πόσο σημαντικό είναι αυτό το κουτί, ο μικρός Julien τραβάει το χειρόφρενο του σχολικού λεωφορείου σημαίνοντας την εκκίνηση ενός παιχνιδιού θάρρους ή…θάρρους.
Μόλις ο ένας ολοκληρώνει τη δοκιμασία, το κουτί επιστρέφει στα χέρια του και ξανά από την αρχή. Κάπως έτσι, γεννιέται μια φιλία ενώ ταυτόχρονα, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα κάνουν την εμφάνιση τους. Η επίμονη άρνηση τους όμως να τα παραδεχτούν τους οδηγεί σε ακόμη πιο επικίνδυνες και σκληρές δοκιμασίες τόσο για τους ίδιους όσο και για τον περίγυρό τους. Το παιχνίδι γίνεται ολοένα και πιο έντονο, όπως και το πάθος που γίνεται ολοένα και πιο ριψοκίνδυνο ανάμεσα τους.
Το σκληρότερο στοίχημα; Να μην ειδωθούν για δέκα χρόνια. Κι όσο η ζωή φαίνεται να ησυχάζει, η πικρή αίσθηση πως το παιχνίδι τελείωσε δεν φέρνει την ανακούφιση αλλά την λύπη της απώλειας. Κι όμως, ένα μήνυμα της Sophie είναι αρκετό για να τους επανενώσει ακόμη και μετά από ένα ατύχημα και την έντονη δυσαρέσκεια των πλέον συζύγων τους . Τι συμβαίνει όμως τότε; Το παιχνίδι συνεχίζεται όπως πρώτα ή κερδίζει τελικά ο τρίτος παίκτης που ακούει στο όνομα «πεπρωμένο»;
H ΚΡΙΤΙΚΗ
Πολύχρωμο, απλό αλλά αξιοπρόσεκτο τόσο σε ενδυματολογικές επιλογές όσο σε σκηνικά που ωθούν και τον παραμικρό θεατή να τοποθετήσει τον εαυτό του στα ίδια γαλλικά σοκάκια και λεωφόρους με τους πρωταγωνιστές υπό τους ίδιους ήχους που ο Yann Samuel επιλέγει να ντύνουν τις σκηνές της ταινίας του. Για παράδειγμα, με τις διαφορετικές εκδοχές του ανυπέρβλητου La Vie En Rose και όχι μόνο, το Jeux D’Enfants κερδίζει όλα τα τεχνικά και θεαματικά στοιχεία στοχεύοντας στο σχεδόν απόλυτο άριστα.
To Jeux D’ Enfants αποτελεί το πρώτο συγγραφικό και σκηνοθετικό εγχείρημα του Yann Samuel σε μια εποχή όπου ο γαλλικός κινηματογράφος βίωνε έναν πειραματικό, «πολύχρωμο» και ονειρικά ρομαντικό οίστρο με ταινίες όπως η Amelie, Ensemble C’est Tout ή το L’Auberge Espagnole.
Παρ’ όλα αυτά, το Jeux D’Enfants δεν μιμείται τις προηγούμενες αλλά εξερευνά μια διαφορετική ερωτική ιστορία που αν καταφέρνει να προκαλέσει εύκολα το γέλιο σε μια σκηνή πριν το δάκρυ στην αμέσως επόμενη, εκνευρίζει τον θεατή εξαιτίας του εγωισμού των πρωταγωνιστών. Δεν είναι απλώς αντιδραστικοί ή φοβισμένοι να παραδεχθούν όσα νιώθουν αλλά αρκετά εγωιστές ώστε να εισάγουν στο παιχνίδι και επιπλέον παίκτες που μάλλον λειτουργούν ως άμαχος πληθυσμός.
Το πρόβλημα του εγωισμού και το πόσο εκνευρισμό προκαλεί είναι πιθανότατα διότι το Jeux D’Enfants έρχεται σε κόντρα με κάτι το οποίο το Hollywood δεν φαίνεται να συμφωνεί: Πως σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι είναι εγωιστές και στον έρωτα . Επιλέγουν τότε να διοχετεύσουν το πάθος τους σε ένα παιδικό παιχνίδι κρυφτοκυνηγητού όπου στο τέλος, θα έρθουν πρόσωπο με πρόσωπο με το τίμημα της αλήθειας και της ενηλικίωσης. Στο Jeux D’Enfants όμως, η ενηλικίωση είναι η απόφαση του αν το πάθος θα συνεχίσει να ζει μέσω ενός παιχνιδιού ή της πραγματικής, έμπρακτης και αμοιβαίας αφοσίωσης.
ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
Κι εκεί είναι το σημείο σύγκρουσης με τα άψογα εκτυλισσόμενα love stories. Γιατί δυο πρωταγωνιστές να αρνούνται αυτή την σύνδεση ενώ δεν έχει προηγηθεί το τυπικό σενάριο μιας προηγούμενης αποτυχημένης σχέσης;
Στον (πολύ πιο) ρεαλιστικό ευρωπαϊκό κινηματογράφο, οι ιστορίες αγάπης δεν σταματούν τη ροή της ζωής του εκάστοτε πρωταγωνιστή για να εκτυλιχθούν. O χρόνος τις περισσότερες φορές σταματάει στη γνωριμία αλλά μετά από λίγο αρχίζει να κυλάει ξανά.
Αυτό δεν σηματοδοτεί απαραίτητα έναν χωρισμό αλλά τον ρεαλισμό της πραγματικότητας, όπου οι εξελίξεις «καπελώνουν» τον έρωτα και τον εκτοπίζουν, πριν όμως εκείνος σαν μικρός επαναστάτης βρει πάτημα για να ξανακάνει την εμφάνιση του. Και ίσως, το μεγαλύτερο στερεότυπο που καταρρίπτει η συγκεκριμένη ταινία είναι πως κόντρα στις συνηθισμένες αντιλήψεις που έχουμε διαμορφώσει για το φόβο της δέσμευσης, αυτός δεν έρχεται πάντα από μια πρώην αποτυχημένη δέσμευση αλλά από εμπειρίες και μοτίβα όπου ο έρωτας δεν έχει καμία σχέση . Είναι η οικογένεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η κάθε αποτυχημένη φιλία ή επαγγελματική αποτυχία που επιδρούν εξίσου στην αυτοεκτίμηση και στο κατά πόσο κάθε άνθρωπος επιτρέπει να υποδεχτεί στη ζωή του κάποιον ή κάτι που παραδόξως θα του φέρει κάτι διαφορετικό.
Το Jeux D’ Enfants ξεσκεπάζει αυτή την όχι και τόσο ιδανική ανθρώπινη εκδοχή που δεν συνηθίζουμε να βλέπουμε στο κινηματογραφικό πανί. Προδίδει μέσω των άψογων και ρεαλιστικών ερμηνειών του ζεύγους Cotillard – Canet, σύγχρονων μάστερ στο είδος τους, το «αυτοσαμποτάζ» που πολλές φορές συνειδητά αυθυποβαλλόμαστε.
Στο Jeux D’Enfants όμως, ξεκαθαρίζεται με εντελώς αντί-ρομαντική προσέγγιση πως όσο κι αν επιλέγουμε το σαμποτάζ και την φυγή, κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από κάποιες δόσεις πεπρωμένου. Ολόκληρη η πλοκή της ταινίας έρχεται να το εξηγήσει αφήνοντας την τελική κρίση στον ίδιο τον θεατή , μακριά από ένα τέλος-«κουτί» και μια ακόμη συνηθισμένη, μη ρεαλιστική προσέγγιση των ανθρώπινων σχέσεων.
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=7u7jgKBEE18&ab_channel=MovieclipsClassicTrailers
