Τα τικ στα παιδιά ή αλλιώς μυοσπασμοί θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα πολύ συχνό φαινόμενο. Σίγουρα οι περισσότεροι έχουν περάσει κάποιου είδους τικ στη παιδική τους ηλικία ή έστω έχουν παρατηρήσει κάποιο παιδί με το συγκεκριμένο “πρόβλημα”. Είναι ανησυχητικό όμως αυτό το φαινόμενο ή συνήθως του δίνουμε μεγαλύτερη σημασία από την απαιτούμενη;
Η εμφάνιση κάποιας μορφής τικ είναι ένα αρκετά συνηθισμένο πρόβλημα. Ένα στα δέκα παιδιά συνήθως μεταξύ των 5-7 ετών. Το τικ που θα εμφανιστεί στο παιδί συνήθως θα εξαφανιστεί μέχρι την εφηβική ηλικία παρ′ όλα αυτά συναντάμε περιπτώσεις που τα συνοδεύουν ως την ενήλικη ζωή τους.
Τι είναι το τικ;
Το τικ λοιπόν χαρακτηρίζεται από ακούσιες στερεότυπες επαναλαμβανόμενες κινήσεις μελών του σώματος ή φωνητικοί επαναλαμβανόμενοι ήχοι. Αυτό που θα πρέπει να τονιστεί ότι σχεδόν ποτέ δε συμβαίνουν με τη θέληση του παιδιού. Τα τικ λοιπόν εμφανίζουν περιόδους έξαρσης κατά τις οποίες το παιδί εκτελεί την επαναλαμβανόμενη κίνηση του διαρκώς αλλά και περιόδους ύφεσης. Κατά τις περιόδους ύφεσης η συγκεκριμένη κίνηση σχεδόν εξαφανίζεται από την καθημερινότητα του παιδιού χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε απαλλαγεί από αυτή.
Τα τικ θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτά που είναι αποτέλεσμα ασυνείδητης πράξης από τα παιδιά και ονομάζονται ψυχογενή ή οργανικά και στις συνειδητές πράξεις που εκδηλώνονται συνήθως με σύνθετες κινήσεις προερχόμενες από ψυχοσωματικά αίτια. Τα ασυνείδητα τικ χωρίζονται σε κινητικά και φωνητικά. Τα κινητικά εκδηλώνονται με μυοσπασμούς (ακούσιες κινήσεις μυών) και θα μπορούσε να συναντήσει κάποιος στο ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων, το ανασήκωμα των φρυδιών, των ώμων, καθώς και σε αγγίγματα διάφορων αντικειμένων. Περνώντας στα φωνητικά τικ τα πιο συνηθισμένα είναι το βήξιμο, το γρύλισμα καθώς και η παλιλαλία (επανάληψη μιας φράσης που ανέφερε προηγουμένως). Όσον αφορά τις συνειδητές πράξεις με ψυχοσωματικά αίτια συνήθως εκδηλώνονται με τρίψιμο των χεριών, φάγωμα των νυχιών ή γλείψιμο των δαχτύλων (κυρίως του αντίχειρα). Η χαρακτηριστική διαφορά των δύο κατηγοριών είναι ότι οι συνειδητές πράξεις συνήθως προσφέρουν στο παιδί χαλάρωση και ικανοποίηση γι’αυτό είναι και πιο δύσκολο να τις διακόψουν.
Που οφείλονται τα τικ
Ένα τικ που εμφανίζεται μπορεί να έχει πολλά αίτια. Υπάρχουν όμως κάποιες συνθήκες που ευνοούν την εμφάνιση τους. Το πιο συχνό αίτιο λοιπόν είναι το άγχος. Παρά την μικρή ηλικία του παιδιού το άγχος είναι ο συχνότερος παράγοντας εμφάνισης ενός τικ. Άλλο αίτιο είναι όταν γεννάται ένα αίσθημα ανασφάλειας στο παιδί. Η ανασφάλεια συνήθως συνδυάζεται με καταστάσεις εντός του οικογενειακού περιβάλλοντος, όταν τα παιδιά νιώθουν ότι περνούν στο περιθώριο. Οι ενδοοικογενειακές εντάσεις είναι ένας ακόμη λόγος εμφάνισης κάποιου είδους τικ. Τέλος, οι καταστάσεις στο σχολείο και η κοινωνική του συναναστροφή με τα παιδιά της ηλικίας τους, εάν δεν είναι θετική, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα είδος μυοσπασμού. Αυτό που είναι άξιο αναφοράς είναι ότι τα τικ συνήθως εμφανίζονται σε αγόρια και ο πιο συχνός λόγος είναι η αδυναμία εκδήλωσης των συναισθημάτων τους.
Αντιμετώπιση από τους γονείς
Για να αντιμετωπιστεί σωστά ένα τικ πρέπει να γίνει ακριβής διάγνωση του τύπου του. Να μελετηθεί η επίδραση στη ζωή του παιδιού και της οικογένειας και να καθοριστούν συγκεκριμένοι στόχοι. Επίσης είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι δεν υπάρχει κάποιο κριτήριο που να αποδεικνύει για το αν το τικ θα εξαφανιστεί αυθόρμητα ή θα πρέπει να γίνει προσπάθεια για την αντιμετώπιση του. Οι τύποι θεραπείας είναι η χαλάρωση, η άθληση, η συμβουλευτική θεραπεία από ειδικό και σε σπάνιες περιπτώσεις η φαρμακοθεραπεία. Οι γονείς όμως οφείλουν να πραγματοποιήσουν κάποιες κινήσεις που σίγουρα θα βελτιώσουν τη κατάσταση του παιδιού τους.
Πρώτα απ’ όλα, όπως κάθε ζήτημα θα πρέπει να συζητηθεί με το παιδί προκειμένου να κατανοηθεί από το ίδιο το παιδί και να σταματήσει να αισθάνεται τύψεις για το “πρόβλημά” του. Σημαντικό είναι να αγνοηθεί το τικ από τους γονείς καθώς και από το περίγυρο του παιδιού χωρίς να δίνεται μεγαλύτερη αξία. Αυτό θα γίνει και με ενημέρωση στο περιβάλλον του παιδιού (συγγενείς, φίλοι, δάσκαλοι). Θα πρέπει να αποφεύγονται καταστάσεις που προκαλούν έντονο στρες στο παιδί. Ένα άθλημα ή χόμπι θα ήταν ιδανικό για το παιδί προκειμένου να χαλαρώσει και ξεχάσει το τικ του με το καιρό. Τέλος, είναι σημαντικό να ζητήσουμε τη γνώμη από ένα ειδικό σύμβουλο ψυχικής υγείας προκειμένου να αντιμετωπίσουμε ακόμη καλύτερα το ζήτημα που έχει προκύψει.
