
Στην πλατεία Αντιγονιδών υπάρχει μια μάντρα που σπάνια τραβά το βλέμμα των περαστικών. Εκ πρώτης όψεως μοιάζει με βαθύ, χορταριασμένο λάκκο για σκουπίδια και σιδερικά- πιθανόν και καταφύγιο των μικρών άγριων ζώων του αστικού κέντρου. Χρειάζεται ίσως ένα υποψιασμένο βλέμμα και η λαχτάρα για ανακαλύψεις, για να διακρίνει κανείς τα μαρμάρινα σκαλοπάτια και τις βάσεις των κιόνων μισοκρυμμένα ακόμα στα χώματα που τα έκρυβαν για αιώνες. Ο ναός της Αφροδίτης, ναός αρχαιότερος του Παρθενώνα και μάρτυρας των μεταβολών του ελληνικού χώρου στα αρχαϊκά, τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της αρχαίας Θεσσαλονίκης.
Αυτό το μνημείο θα ξανακαλυφθεί σύντομα στο χώμα μακριά από τα αδιάφορα βλέμματα, καθώς έχει αποφασιστεί η κατάχωση του, δηλαδή να θαφτεί ξανά το τμήμα του ναού που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους. Σύμφωνα με σχετικές δηλώσεις ,η κατάχωση του ναού είναι προς όφελος του, καθώς, το Υπουργείο Πολιτισμού και η εφορία αρχαιοτή των Θεσσαλονικιών -στα πλαίσια της ανάδειξης των αρχαιοτήτων της ευρύτερης περιοχής -προχώρησαν σε προσωρινή κατάχωση για την καλύτερη ανάδειξη του μνημείο στο μέλλον. Η εικόνα προς το παρόν είναι να έχουν ξεκινήσει οι εργασίες κατάχωσης και ο λάκκος του ναού να γεμίζει σακιά και εργαλεία.

Το ζήτημα ωστόσο, είναι ποια ήταν η θέση του στη ζωή των κατοίκων όσο ήταν ορατός. Μάλιστα, όχι μόνο αυτού του μνημείου αλλά και τόσον άλλων, όπως το συγκρότημα κοντά στο υπουργείο Μακεδονίας Θράκης, το ανάκτορο του Γαλερίου στην πλατεία Ναυαρίνου, η στήλη των Οφέων στην Αγ. Δημητρίου και τόσα άλλα. Ποια είναι η σχέση της πόλης με το παρελθόν της; Τα μνημεία στέκουν σε χώρους περιφραγμένους, πάντα απρόσιτα, χωρίς καμία λειτουργία σαν σκελετοί εξαφανισμένων δεινοσαύρων εγκαταλελειμμένα σε δρόμους και πλατείες. Καμιά φορά σκοντάφτουμε πάνω τους και τότε συνειδητοποιούμε πως υπάρχουν, σαν εμπόδια. Όπως πολλές φορές κανείς θα σκοντάψει στη στήλη των Οφέων στην Αγ. Δημητρίου απορώντας που βρέθηκε αυτό εδώ το αγκωνάρι στη μέση του δρόμου.

Η κατάσταση των μνημείων αυτών είναι ενδεικτική της σχέσης του σύγχρονου Έλληνα με το αρχαίο παρελθόν, μια σχέση συμπλεγματική και κατά βάση ενοχική. Στο ένα άκρο η άμετρη υπερηφάνεια και ο κομπασμός για το ένδοξο παρελθόν, χωρίς όμως ουσιαστική προσπάθεια για ομοίωση με αυτά τα ένδοξα στοιχεία του παρελθόντος και στο άλλο άκρο η απόρριψη, η καταδίκη του θαυμασμού της αρχαιότητας ως προγονοπληξία και οπισθοδρομισμό, υπέρ μιας εστίασης στους σύγχρονους βαλκανικούς και ευρωπαϊκούς ορίζοντες, στις προκλήσεις του παρόντος. Έτσι, τα μνημεία καταλήγουν τίποτε άλλο παρά εμπόδια, μια παράταιρη εισβολή στο παρόν, χώροι αποξένωσης με φράχτες και κάγκελα εντός των οποίων η κυκλοφορία απαγορεύεται.
Σχετικά λοιπόν με τα σχέδια ανάδειξης που ξεκινούν να εφαρμόζονται στη Θεσσαλονίκη, πρέπει να γίνει μια προσπάθεια που δεν θα κατευθύνεται στην τοποθέτηση τους πίσω από μια βιτρίνα με συνοδεία φωτεινών επιγραφών σαν να αποτελούν εμπόρευμα, αλλά στην ένταξη τους στην καθημερινή ζωή. Όχι πια, αρχαιολογικοί χώροι νεκροταφεία, αλλά χώροι όπου το παλαιό και το νέο συμπορεύονται, το μνημείο να αποκτήσει μια λειτουργία στο πλαίσιο της πνευματικής και πολιτιστικής ζωής της πόλης. Κάτι δηλαδή, παραπάνω από την ρομαντική διάσωση και την επιχειρηματική ανάδειξη, ένας νέος ορίζοντας για την χρήση και την αξιοποίηση των αρχαίων μνημείων της πόλης.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Ναός της Αφροδίτης, ο Παρθενώνας της Θεσσαλονίκης, ανακτήθηκε από www.thessalonikiartsandculture.gr
Μνημεία: Η αίγλη του πολιτισμού, ανακτήθηκε από www.maxmag.gr