Φτάνοντας στις 25 Μαρτίου 2021 γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την ελληνική Επανάσταση του 1821 εναντίον των Οθωμανών (25 Μαρτίου 1821). Ωστόσο, υπάρχουν μερικά πράγματα τα οποία πολλοί από εμάς αγνοούμε σχετικά με την περίοδο γύρω από την επανάσταση του 1821. Ας μάθουμε, λοιπόν, 5 πράγματα για την Επανάσταση του 1821 που ξέρουν λίγοι και τον αγώνα για ελευθερία.
Η Ελλάδα ανεξάρτητο κράτος
Αν και η έναρξη της επανάστασης έγινε το 1821 και η τελευταία μάχη δόθηκε στην Πέτρα Βοιωτίας στις 12 Σεπτεμβρίου 1829, η επίσημη ανεξαρτησία ήρθε το 1830. Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη επίσημη διεθνής δήλωση αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους αποτέλεσε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου (ή Πρωτόκολλο περί ανεξαρτησίας της Ελλάδας) το οποίο υπεγράφη στις 3 Φεβρουαρίου 1830. Η διπλωματική πράξη αυτή συνυπέγραψαν η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία (Μεγάλες Δυνάμεις).
Στο Πρωτόκολλο ανεξαρτησίας, εκτός της διακήρυξης της Ελλάδας ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος, ορίστηκαν και τα σύνορά της. Επιπλέον, αναφερόταν ότι η μοναρχία α ήταν το πολίτευμα της Ελλάδας και ως πρόταση των Μεγάλων Δυνάμεων στη θέση του μονάρχη ήταν ο πρίγκιπας Λεοπόλδος της Σαξονίας- Κόμπουρκ. Εκείνος αρνήθηκε και, εν τέλει, ο βασιλικός θώκος δόθηκε στο Βαυαρό πρίγκιπα Όθωνα.
Διεθνής απήχηση της επανάστασης
Η ελληνική επανάσταση έφερε ταραχή στις Μεγάλες Δυνάμεις. Μία ενδεχόμενη ανατροπή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα επέφερε διαταραχή στις ισορροπίες της Γηραιάς ηπείρου. Ως εκ τούτου, δε θέλησαν να αναγνωρίσουν την ελληνική επανάσταση. Ωστόσο, υπήρξε μία μικρή χώρα η οποία αναγνώρισε το αίτημα των Ελλήνων για ελευθερία έμπρακτα. Η χώρα αυτή ήταν η Αϊτή.
Ο Αδαμάντιος Κοραής σε επιστολή του στο Ζαν Πιερ Μπουαγέ, πρόεδρο της Αϊτής, ζητούσε τη στήριξη της άρτι ελευθερωμένης από αποικιοκράτες Αϊτής. Η κυβέρνηση της Αϊτής αναγνώρισε τον εθνικοαπελευθερωτικό εγχείρημα των Ελλήνων, στέλνοντας 45 τόνους καφέ, προκειμένου να πωληθούν και να αγοραστούν πολεμοφόδια. Επιπλέον, 100 Αϊτινοί εθελοντές πολεμιστές ξεκίνησαν, για να συμβάλλουν στον αγώνα. Ωστόσο, δεν έφτασαν ποτέ στην Ελλάδα, διότι πέθαναν ερχόμενοι στην Ελλάδα.
Άλλες προσπάθειες επανάστασης
Ένας μύθος που επικρατεί σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση είναι ότι κηρύχτηκε στις 25 Μαρτίου 1821. Η αλήθεια είναι ότι πριν από εκείνη την ημερομηνία είχαν προηγηθεί διάφορες εξεγέρσεις οι οποίες, όμως, δεν είχαν αίσιο τέλος. Τέτοιες ήταν η εξέγερση στην Ήπειρο υπό το Διονύσιο Φιλόσοφο (1611), αλλά και η Ορλωφική επανάσταση, μέρος της οποίας ήταν και η εξέγερση στα Σφακιά της Κρήτης υπό το Δασκαλογιάννη (1770).
Επαναστατική εστία έμελλε να γίνει και η Μολδοβλαχία, όπου κατοικούσαν πολλοί Έλληνες. Στις 21 Φεβρουαρίου 1821 διεξήχθη μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, η πρώτη της επανάστασης, με νίκη των Ελλήνων. Την επόμενη ημέρα, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης περνώντας τον ποταμό Προύθο κήρυξε την έναρξη του αγώνα για την απελευθέρωση του έθνους. Ο Υψηλάντης κινήθηκε νωρίτερα από την ημερομηνία έναρξης της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Σκέφτηκε ότι, ακόμα κι αν αποτύγχανε το εγχείρημα, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντιπερισπασμός έως ότου ευδοκιμήσει η επανάσταση στην Πελοπόννησο. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, στη μάχη Δραγατσανίου, ο επαναστατικός στρατός (Ιερός Λόχος) ηττήθηκε από τους Οθωμανούς λήγοντας την επανάσταση της Μολδοβλαχίας.
Αίγινα: πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας
Στη Γ’ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα (1827), αποφασίστηκε ο διορισμός του Ιωάννη Καποδίστρια ως πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας με επταετή θητεία. Στην ίδια Εθνοσυνέλευση αποφασίστηκε ως έδρα της κυβέρνησης, δηλαδή πρωτεύουσα του κράτους, η πόλη του Ναυπλίου. Κάτι που δε γνωρίζουν όλοι είναι ότι, λόγω εμφυλίου πολέμου, η προσωρινή κυβέρνηση μεταφέρθηκε στο νησί της Αίγινας κάνοντάς την προσωρινή πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Μάλιστα, στο Μητροπολιτικό Ναό της Αίγινας ορκίστηκε ο Καποδίστριας κυβερνήτης. Το 1829, όμως, η πρωτεύουσα γίνεται το Ναύπλιο και η Διοίκηση αναχωρεί από την Αίγινα.
Η πρώτη Ελλάδα
Το πρώτο σύνταγμα της Ελλάδας φαίνεται να συντάχθηκε κατά την Α’ Εθνοσυνέλευση το 1822 στην Επίδαυρο. Σύμφωνα με εκείνο, ορίζεται το «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος» το οποίο προηγήθηκε του Ελληνικού Βασιλείου. Με το Σύνταγμα ο χαρακτήρας της Επανάστασης έγινε δημοκρατικός και συνταγματικός δίνοντας υπόσχεση για την ελευθερία, παρ’ ότι δεν αναγνωριζόταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις μέχρι και το 1830. Η περίοδος πριν την ανεξαρτησία της Ελλάδας (1830) ονομάζεται ιστοριογραφικά ως «Α’ Ελληνική Δημοκρατία».
Κάτι που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι η Ελλάδα ως κράτος είχε μικρότερα σύνορα από τα σημερινά. Το πρώτο Ελληνικό Κράτος περιελάβανε την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τις Κυκλάδες. Με λίγα λόγια, το τότε ελληνικό κράτος απαριθμούσε περίπου 750.000 κατοίκους και είχε πληγεί σε πολλούς τομείς μετά από σχεδόν 10 χρόνια πολέμου. Η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία ορίστηκαν εγγυήτριες δυνάμεις αναλαμβάνοντας ρόλο προστάτη για την ανεξαρτησία κι ελευθερία και την εδαφική ακεραιότητα του νέου κράτους. Μετά από πολλά χρόνια, ορίστηκαν οι συνοριακές γραμμές, όπως τις ξέρουμε σήμερα.
Φυσικά, υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να ξέρουμε, αλλά αυτά τα 5 πράγματα για την Επανάσταση του 1821 είναι μία αρχή.
Πηγές
(1971) ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ. Αθήνα: Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων. Ανακτήθηκε από: https://paligenesia.parliament.gr/periexomena.php?tm=3# (Τελευταία πρόσβαση: 22.03.2021)
Αδάμ, Ε., (2021). Δασκαλογιάννης: Τα Ορλωφικά και η Επανάσταση του 1770. MAXMAG. Ανακτήθηκε από: https://maxmag.gr/politismos/istoria/daskalogiannis-ta-orlofika-kai-i-epanastasi-toy-1770/ (Τελευταία πρόσβαση: 22.03.2021)
Αίγινα (χ.χ.). Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/wiki/Αίγινα (Τελευταία πρόσβαση 22.03.2021)
Ελληνική επανάσταση στη Μολδοβλαχία (χ.χ.). Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/wiki/Ελληνική_επανάσταση_στη_Μολδοβλαχία (Τελευταία πρόσβαση 22.03.2021)
Ελληνική Επανάσταση του 1821 (χ.χ.), Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/wiki/Ελληνική_Επανάσταση_του _1821 (Τελευταία πρόσβαση 22.03.2021)
Η πρώτη σελίδα του Πρωτοκόλλου Ανεξαρτησίας https://web.archive.org/web/20140323045412/http://kingscollections.org/exhibitions/specialcollections/greece/british-involvement-in-the-war/london-protocol (Τελευταία πρόσβαση 22.03.2021)
Κολλιόπουλος, Ι., Σβολόπουλος, Κ., Χατζηβασιλείου, Ε., Νημάς, Θ., Σχολινάκη-Χελιώτη, Χ. (χ.χ.). Ιστορία του νεότερου και του σύγχρονου κόσμου (από το 1815 έως σήμερα). Αθήνα: ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
Οι 100 εθελοντές από την Αϊτή που ήρθααν να πολεμήσουν στην επανάσταση του 1821 και πέθαναν στο ταξίδι. Ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε επίσημα την Ελληνική Επανάσταση. Ανακτήθηκε από: https://www.mixanitouxronou.gr/epistoli-tou-proedrou-tis-etis-1822-tin-opia-anagnorise-episima-tin-ellada-ke-ton-agona-tis-gia-anexartisia/ (Τελευταία πρόσβαση 22.03.2021)
