Το γεγονός πως οι εκάστοτε Αμερικανοί πρόεδροι ξόδεψαν πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια για να υπονομεύσουν την εξουσία του Φιντέλ Κάστρο, τα λέει όλα. Ένας άνθρωπος που αψήφισε τολμηρά 10 Αμερικάνικες κυβερνήσεις και δεν τρομοκρατήθηκε από τις 638 απόπειρες δολοφονίας. Ένας άνθρωπος που χρησιμοποίησε θεμιτά αλλά και αθέμιτα μέσα για να εκπληρώσει το όραμά του: «Από την Κούβα για την Κούβα».
Ο λαός της Κούβας είχε μπουχτίσει από τη διαφθορά, τη ανεργία και την ανισότητα της κυβέρνησης Μπατίστα και ο Φιντέλ ήταν εκεί. Μείωσε τα ενοίκια για αυτούς που αδυνατούσαν να πληρώσουν και μοίρασε γη στους άπορους. Έβαλε στοπ στην εκμετάλλευση των εργατών από τους μεγαλοκτηματίες και επένδυσε στην παιδεία. Κρατικοποίησε την παροχή όλων των βασικών αγαθών. Επανέφερε την κοινωνική ισότητα, έβαλε φοιτητές και δασκάλους να ταξιδεύουν σε ολόκληρη την Κούβα για να μορφώσουν τον κόσμο και εγκατέστησε ένα δωρεάν σύστημα υγείας. Πρόσφερε δωρεάν παιδεία για όλους. Εγκαθίδρυσε τον «ιατρικό διεθνισμό» μια κίνηση πρωτοποριακή για τα δεδομένα της εποχής. Η ανεργία ήταν σχεδόν μηδενική. Κυρίως, ο Κάστρο δεν σταμάτησε ποτέ να μάχεται για την απεξάρτηση της Κούβας από τρίτους χωρίς να πτοείται από το εμπάργκο. Σήκωσε κεφάλι απέναντι στην Αμερική και δεν το κατέβασε μέχρι και την τελευταία του στιγμή.
Ένας ιδεαλιστής που βρέθηκε τόσο κοντά στον λαό ώστε όλοι να τον φωνάζουν με το όνομά του. Ένας επαναστάτης που έκανε πολλούς να βγουν στους δρόμους όταν ανέλαβε στην εξουσία και να κλαίνε με λυγμούς στο άκουσμα του θανάτου του φωνάζοντας ‘Soy Fidel’. Ελάχιστες φορές μια χώρα έχει ταυτιστεί με έναν άνθρωπο . Έναν ταπεινό αγωνιστή που θαυμάστηκε από φίλους και εχθρούς.
Αυτή τη στιγμή, η Κούβα είναι η χώρα με τη περισσότερη ανάπτυξη στη Νότια Αμερική και κατέχει το 14ο υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο του κόσμου. Επίσης, χάρις τον Φιντέλ, διαθέτει ένα από τα πιο καλά οργανωμένα εκπαιδευτικά συστήματα το οποίο προσφέρεται δωρεάν.
Βέβαια, παρόλα αυτά που πρόσφερε για την ευδαιμονία της Κούβας, η κυβέρνηση Φιντέλ λειτούργησε πολλάκις με απολυταρχικό τρόπο. Με την άνοδο του στην εξουσία, αρνήθηκε την διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών και αντικατέστησε όποιον πολιτικό δεν συμφωνούσε μαζί του. Μέχρι και φυλάκιση περίμενε όποιον ακτιβιστή, πολιτικό ή δημοσιογράφο αντιδρούσε στην πολιτική του. Επέβαλε απόλυτη λογοκρισία στα Μ.Μ.Ε. της χώρας ενώ σε ελάχιστους μόνο, κοντινούς του, ανθρώπους επετράπη η πλήρης χρήση του Ίντερνετ. Μέχρι σήμερα η πλειοψηφία των Μ.Μ.Ε. παραμένει κάτω από τον έλεγχο του Κάστρο.
Για την επιβολή της πειθαρχίας υπήρχαν «τάγματα» τα οποία είχαν το δικαίωμα να τιμωρούν είτε με βασανιστήρια είτε με θάνατο όποιον θεωρούνταν κατά της κυβέρνησης. Σύμφωνα με στοιχεία, οι δολοφονίες ξεπέρασαν τις 3.000 ανάμεσά τους πολλοί από αυτούς που βοήθησαν τον Κάστρο να ανέβει στην εξουσία.
Με τους νόμους που εισήγαγε, η μεσαία και υψηλή τάξη ουσιαστικά εκδιώχθηκε με μισό εκατομμύριο Κουβανούς να φεύγουν από τη χώρα. Στην πάροδο των χρόνων η έξοδος από τη χώρα έγινε σχεδόν αδύνατη και ο μόνος τρόπος να φύγει κάποιος από τη χώρα ήταν παράνομα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η επίθεση (1994) σε ένα πλοιάριο (13 de Marzo) με 70 ανθρώπους, το οποίο είχαν καταλάβει παράνομα με σκοπό να φύγουν από τη χώρα, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 40 επιβαίνοντες ανάμεσά τους αρκετά παιδιά. Η κυβέρνηση της Κούβας αρνήθηκε το περιστατικό λέγοντας πως επρόκειτο για ατύχημα και πως το πλοιάριο στην πραγματικότητα βούλιαξε. Η έρευνα όμως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Εν τέλει, ο χαρισματικός αυτός ηγέτης άφησε πίσω του μια Κούβα με δύο όψεις. Από τη μία, ένα δωρεάν σύστημα υγείας, κοινωνική ισότητα και μηδενική αντοχή στην διαφθορά. Ένωσε την Κούβα και έδωσε τους πολίτες της μια ταυτότητα. Όμως, δυστυχώς ή ευτυχώς ο Φιντέλ Κάστρο πίστευε ότι μόνο ο ίδιος ήξερε καλύτερα από όλους τι επιθυμεί ο λαός της Κούβας και για αυτό το λόγο κατάργησε όλους τους θεσμούς συγκεντρώνοντας την περισσότερη εξουσία πάνω του. Τους χάρισε όμως πραγματικά την ελευθερία ή απλά μια ψευδαίσθηση ελευθερίας κάτω από τον έλεγχο του; Κατάφερε να κρατήσει την Κούβα εκτός της επιρροής των ΗΠΑ αλλά κατάφερε πραγματικά να επιστρέψει την Κούβα στους Κουβανούς;
