Τα Χριστούγεννα έχουν αποτελέσει έμπνευση για πολλούς Έλληνες και ξένους ζωγράφους. Στους πίνακες αυτούς αποτυπώνονται τα ήθη και τα έθιμα των Χριστουγέννων καθώς και η οικογενειακή θαλπωρή και η θρησκευτικότητα που χαρακτηρίζουν τις μέρες αυτές. Θα δούμε κάποιους από τους πίνακες που έχουν ως θέμα τα Χριστούγεννα.
Τα κάλαντα του Νικηφόρου Λύτρα (1872)
Το έργο του Νικηφόρου Λύτρα «Τα κάλαντα» αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της νεοελληνικής αγροτικής ηθογραφίας και αποτυπώνει μια ομάδα μικρών παιδιών ντυμένα με παραδοσιακά ενδύματα, που κρατούν παραδοσιακά όργανα και ψάλλουν τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα, στην αυλή ενός αγροτικού σπιτιού.
«Η αγάπη προς το ωραίον είναι η γέφυρα μεταξύ Θεού και ανθρώπου» είχε δηλώσει κάποτε ο σπουδαίος Έλληνας ζωγράφος από την Τήνο, στον οποίο έχει αποδοθεί και ο τίτλος «ζωγράφος των Χριστουγέννων». Για πολλούς, τα «Κάλαντα» είναι το σημαντικότερο έργο της ελληνικής ηθογραφικής ζωγραφικής. Ένα έργο που έχει συζητηθεί όσο λίγα και σηματοδοτεί όσο κανένα άλλο το πνεύμα των Χριστουγέννων.
Παιδική συναυλία του Γεώργιου Ιακωβίδη (1900)
Στον πίνακα αυτό απεικονίζεται το εσωτερικό ενός δωματίου, ενός γερμανικού εξοχικού σπιτιού (αφού ο τύπος της καρέκλας και της σκάμνας αλλά και οι πολλές γλάστρες είναι ασυνήθιστες στην Ελλάδα), όπου μια ομάδα παιδιών σχηματίζει μια αυτοσχέδια ορχήστρα. Τα παιδιά κρατούν τύμπανο, σάλπιγγα και ένα ποτιστήρι. Με πολύ σοβαρότητα θέλουν να διασκεδάσουν το κοριτσάκι το οποίο υποβασταζόμενο από τη μητέρα του απλώνει τα χέρια του προς τα παιδιά.
Τα Χριστούγεννα του Σπυρίδωνα Βικάτου
Ο Σπ. Βικάτος (μαθητής του Ν. Λύτρα) στον πίνακα του απεικονίζει μία σκηνή από τη ζωή της νεοελληνικής μεγαλοαστικής τάξης. Στο σαλόνι του αστικού σπιτιού, μία οικογένεια κάθεται δίπλα στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Είναι η όψη μιας άλλης Ελλάδας «Ευρωπαΐζουσας» και δυτικότροπης, που φαινομενικά δεν επικοινωνεί με την επαρχιακή και ηθογραφική εικόνα στον πίνακα του Ν. Λύτρα.
Τα παιδιά προσμένουν τη γιορτή των Χριστουγέννων του Theodor Hildebrandt (1840)
Ο Theodor Hildebrandt ήταν Γερμανός καλλιτέχνης της σχολής ζωγραφικής του Ντίσελντορφ. Στους πίνακες του απεικόνιζε θέματα από τη λογοτεχνία και την ιστορία. Ο πίνακας απεικονίζει μια μητέρα με τα παιδιά της που περιμένουν με αδημονία τη γιορτή των Χριστουγέννων. Φαίνεται όλη η χαρά και η προσμονή των γιορτών καθώς και η οικογενειακή θαλπωρή που χαρακτηρίζει αυτές τις μέρες.
Το πρωί των Χριστουγέννων του Ferninand Georg Waldmuller (1844)
Ο Ferninand Georg Waldmuller ήταν ένας από τους σημαντικότερους Αυστριακούς ζωγράφους. Ο ακριβής χαρακτηρισμός του ανθρώπινου προσώπου, η λεπτομερής και εκλεπτυσμένη περιγραφή των υφών ή η απεικόνιση της αγροτικής καθημερινής ζωής τον κατέστησαν πρωτοπόρο της περιόδου Biedermeier.
Ο πίνακας απεικονίζει μια μεγάλη οικογένεια που περιμένει με ανυπομονησία για να υποδεχτεί τα Χριστούγεννα. Οι ενήλικες παρακολουθούν τα καμώματα των επτά μικρών παιδιών, που είναι πολύ ενθουσιασμένα -έχουν σηκωθεί από το κρεβάτι τόσο γρήγορα που τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν ντυθεί ακόμα. Υπάρχουν πολλά μήλα για τα παιδιά, ενώ το δέντρο δεν έχει ακόμη διακοσμηθεί (χαρακτηριστικό των Χριστουγέννων της Κεντρικής Ευρώπης και της βικτωριανής περιόδου).
Παρθένος και Βρέφος, Αγία Αγνή και Αγία Μαρτίνα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco) (1597-99)
Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, γνωστός επίσης με τo ισπανικό προσωνύμιο El Greco, που σημαίνει Ο Έλληνας, ήταν Κρητικός ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της ισπανικής Αναγέννησης. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από την Ελλάδα, δημιουργώντας τα περισσότερα έργα του στην Ιταλία και στην Ισπανία. Εκπαιδεύτηκε αρχικά ως αγιογράφος στο Ηράκλειο, που αποτελούσε τότε τμήμα της ενετικής επικράτειας, και αργότερα ταξίδεψε στη Βενετία. Στην Ιταλία επηρεάστηκε από τους μεγαλύτερους δασκάλους της ιταλικής τέχνης, όπως τον Τιντορέττο και τον Τιτσιάνο, του οποίου υπήρξε μαθητής, υιοθετώντας στοιχεία από τον μανιερισμό.
Ο πίνακας απεικονίζει την Παναγία να κρατά το Θείο Βρέφος, ενώ περιβάλλεται από αγγέλους και αγίους, συμπεριλαμβανομένων των Αγίων Αγνή και Μαρτίνα. Η Αγία Αγνή συνδέεται συχνά με την αγνότητα, δεδομένου ότι ήταν γνωστό ότι διατήρησε την παρθενία της καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της, γι’ αυτό και φαίνεται να μεταφέρει ένα πρόβατο – ένα σύμβολο που αντιπροσωπεύει την αθωότητα ή την αγνότητα. Εν τω μεταξύ, η Αγία Μαρτίνα ήταν επίσης γνωστή για την ευλάβειά της κατά τη διάρκεια του μαρτυρίου, παρά το γεγονός ότι βασανίστηκε από τον ίδιο τον αυτοκράτορα Αλέξανδρο Σεβήρο.
Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο του Albert Chevallier (1911)
Ο Albert Chevallier Tayler ήταν Άγγλος καλλιτέχνης που ειδικεύτηκε στο πορτρέτο και τη ζωγραφική ειδών καθώς επίσης και με τις μεθόδους plein air της Σχολής Newlyn (που είναι επίσης γνωστή ως Βρετανικός Ιμπρεσιονισμός).
Ο πίνακας απεικονίζει μια οικογένεια συγκεντρωμένη γύρω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Είναι Χριστούγεννα και τα παιδιά γεμάτα χαρά και ενθουσιασμό στολίζουν το δέντρο ενώ οι γονείς κάθονται παράμερα, ο πατέρας χαλαρώνοντας στην πολυθρόνα του και παίζοντας με τον γιό του, ενώ η μητέρα κοιμίζει το μωρό.
Αναμνήσεις Χριστουγέννων του Antonio Garcia Mencia
Ο Antonio García Mencía ήταν Ισπανός ζωγράφος και εικονογράφος. Ο πίνακας απεικονίζει ένα νεαρό κορίτσι ντυμένο με ένα λευκό γούνινο παλτό με φτερά αγγέλου. Κρατά τρεις πολύχρωμες κούκλες και στέκεται μπροστά στον Άγιο Βασίλη που φορά μια λευκή ρόμπα με λευκή κουκούλα στολισμένη με γκι. Η φιγούρα του Άγιου Βασίλη έχει λευκή γενειάδα και κρατά ένα σάκο πάνω από τον ώμο και το χέρι σε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στολισμένο με μικρά κεριά. Περπατούν μακριά από ένα μεγάλο σπίτι ευρωπαϊκού στυλ που έχει φώτα στα παράθυρα, όλα κάτω από έναν σκοτεινό νυχτερινό ουρανό.
Χριστουγεννιάτικα δώρα του Hugo Oemichen (1882)
Ο Hugo Oehmichen ήταν Γερμανός ζωγράφος. Η οικογενειακή ζωή και ο κόσμος των παιδιών του στο σπίτι και το σχολείο προσέφεραν στον Oehmichen μια ποικιλία μοτίβων για πίνακες ειδών. Επίσης, συχνά απεικόνισε την αγροτική ζωή και τη ζωή σε μικρές πόλεις στη Γερμανία σε πίνακες, τους οποίους εμπνεύστηκε από διάφορα ταξίδια στην πατρίδα του.
Στον πίνακα. τα δώρα που κουβαλούν τα παιδιά πιθανότατα τους τα έχει δώσει η μοναχή που στέκεται δίπλα στο φωτισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο μέσα στην πόρτα. Οι δύο πλούσια ντυμένες γυναίκες στα δεξιά μπορεί να είναι ευεργέτες. Τα έθιμα των Χριστουγέννων στη Γερμανία ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή και τις διαφορετικές χριστιανικές παραδόσεις των ντόπιων. Αυτά τα παιδιά βρίσκονται προφανώς σε μια καθολική περιοχή όπου υπάρχει η πεποίθηση ότι τα δώρα τους προέρχονται από το Θείο Βρέφος. Τα παιδιά των Προτεσταντών έπαιρναν δώρα από τον Weihnachtsman, τον αντίστοιχο του Βρετανού Πατέρα των Χριστουγέννων.
Πηγές:
Έλληνες ζωγράφοι: Ανακτήθηκε από: www.thematofylakes.gr (Τελευταία πρόσβαση στις 22/12/2024)
Ξένοι ζωγράφοι: Ανακτήθηκε από: www.protothema.gr (Τελευταία πρόσβαση στις 22/12/2024)
Οι 20 διάσημοι πίνακες των Χριστουγέννων. Ανακτήθηκε από: www.antikleidi.com (Τελευταία πρόσβαση στις 22/12/2024)
Gredinard Georg Waldmüller: Ανακτήθηκε από: www.reaction.life.com (Τελευταία πρόσβαση στις 22/12/2024)
