Στο άκουσμα της λέξης «όρια», φέρνουμε αμέσως στον νου μας τα όχι, τα μη, τα πρέπει και μία γενική άρνηση σε κάτι που επιθυμούμε αλλά δεν μπορούμε να έχουμε. Εάν, λοιπόν, αυτό φαντάζει να είναι δύσκολο σε μια σχέση ενηλίκων, φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι για τον γονιό προς τον ενήλικα.
Τόσο η καθιέρωση τον ορίων όσο και η πειθαρχία, κάνει τους γονείς αρκετές φορές να βρίσκονται σε αμυντική στάση απέναντι στα θέλω και στις ανάγκες των παιδιών. Ωστόσο, η οριοθέτηση και η άρνηση στο καθετί δεν πρέπει να καταχράται, διότι χάνεται το νόημα.
Γιατί είναι χρήσιμα τα όρια;
- Τα όρια δεν είναι ωφέλιμα μόνο στο παιδί αλλά στη λειτουργία όλου του οικογενειακού συστήματος. Η θέσπιση των ορίων βοηθάει τους γονείς να ενισχύσουν τον ρόλο και την προσωπικότητά τους.
- Οι γονείς μέσω των ορίων μπορούν να αναδείξουν αξίες και στάσεις απέναντι στη ζωή, τις οποίες μπορεί να υιοθετήσει το κάθε παιδί.
- Τα όρια τείνουν να λειτουργούν προστατευτικά. Προφυλάσσουν το παιδί από επικίνδυνες και τραυματικές κινήσεις, που μπορεί να είναι επιβλαβείς τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική του υγεία.
- Μέσω των ορίων καλλιεργείται μια ομαλή επικοινωνιακή προσέγγιση. Οι γονείς αναπτύσσουν διάλογο με το παιδί τους, προβάλλοντας τυχόν φυσικές και λογικές συνέπειες αντί να το τιμωρούν.
Πώς πρέπει να είναι όρια;
Οι γονείς θέτουν όρια ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκεται το κάθε παιδί. Σε όλες τις ηλικίες, ωστόσο, τα όρια πρέπει να εξηγούνται στα παιδιά με απλό και κατανοητό τρόπο. Όσο πιο συγκεκριμένοι και ξεκάθαροι είναι οι κανόνες, τόσο πιο εύκολα αφομοιώνονται από τα παιδιά.
Το κέρδος των ορίων
Η θέσπιση των ορίων διδάσκει στα παιδιά πως να πειθαρχούνται, πως να σέβονται τον συνάνθρωπό τους αλλά και πως να οργανώνουν το καθημερινό τους πρόγραμμα. Ακόμη, τα παιδιά αποκτούν ενσυναίσθηση, καθώς μαθαίνουν να μπαίνουν στη θέση της μαμάς, του μπαμπά ή των αδερφών τους.
Χωρίς τα όρια, τα παιδιά θέτουν τους δικούς τους κανόνες. Οι κανόνες αυτοί όμως συχνά είναι επιβλαβείς για τα ίδια. Δυσκολεύονται να διαχειριστούν ορισμένες καταστάσεις, με συνέπεια την παρουσία ακραίων συμπεριφορών. Τα όρια, λοιπόν, έρχονται να φωτίσουν και να βοηθήσουν τα παιδιά ώστε να συνυπάρχουν με αγάπη και κατανόηση με τους γύρω τους. Υιοθετούν ένα κατάλληλο μοτίβο συμπεριφοράς, το οποίο γίνεται αποδεκτό σε κάθε κοινωνική συνθήκη.
Εναλλακτικοί Τρόποι αντί τιμωρίας
-
Υποδείξτε στα παιδιά σας συγκεκριμένους τρόπους που μπορεί να βοηθήσουν τόσο τα ίδια όσο και εσάς.
Παράδειγμα : όταν είστε στο super market με το παιδί και εκείνο τείνει να πειράζει τα πάντα στους πάγκους, αντί να πείτε « Θα τις φας από τον πατέρα σου όταν πάμε σπίτι!».
Μπορείτε να πείτε «Θα με βοηθούσε πολύ αν διάλεγες για εμάς 5 μεγάλα πορτοκάλια».
-
Έκφραση ισχυρής αποδοκιμασίας χωρίς την προσβολή του παιδιού.
Παράδειγμα: Ενώ το παιδί σας τρέχει στους διαδρόμους του super market αντί να πείτε «Συμπεριφέρεσαι σαν θηρίο, γι’ αυτό δεν θα δεις τηλεόραση απόψε!»
Μπορείτε να πείτε « Δεν μου αρέσει αυτό που κάνεις. Είναι ενοχλητικό για τους πελάτες, να τρέχουν τα παιδιά στους διαδρόμους».
-
Δώστε στο παιδί μια επιλογή.
Παράδειγμα: Αντί να πείτε «Αν σε ξαναπιάσω να τρέχεις, θα φας ξύλο!».
Μπορείτε να πείτε «Γιωργάκη, όχι άλλο τρέξιμο.Έχεις δύο επιλογές: ή περπατάς ή κάθεσαι στο καρότσι. Εσύ αποφασίζεις»
-
Δηλώστε τις προσδοκίες σας.
Παράδειγμα: όταν το παιδί σας παίρνει τα δικά σας αντικείμενα αλλά δεν τα επιστρέφει όπως του τα δώσατε, τότε μπορείτε να πείτε «Περιμένω όταν κάποιος δανείζεται τα εργαλεία μου, να τα επιστρέφει πίσω άμεσα και σε καλή κατάσταση»
-
Υποδείξτε στο παιδί πως να διορθώσει κάτι.
Παράδειγμα : όταν το παιδί παίρνει το μηχανικό σας μολύβι αλλά δεν το επιστρέφει όπως το πήρε, μπορείτε να πείτε «Το μολύβι βρίσκεται πάντα στη μολυβοθήκη και όταν τελειώσει η μύτη την αλλάζουμε για να μπορεί ο μπαμπάς να δουλεύει με αυτό.»
-
Αναλάβετε δράση.
Παράδειγμα: όταν το παιδί δεν υπακούει στην υπόδειξη και σας ρωτήσει ξανά για το μολύβι, μπορείτε να πείτε «Τα μηχανικά μολύβια είναι κλειδωμένα στο συρτάρι μου, διότι θέλω να ξέρω ότι τα αντικείμενά μου είναι ακριβώς όπως τα άφησα»
Οι παραπάνω προσεγγίσεις είναι ενδεικτικές και μπορεί να ωθήσουν ένα παιδί στην πειθαρχία και να συμπεριφέρεται πιο υπεύθυνα.Τέλος, μην ξεχνάτε να επιβραβεύετε τα παιδιά σας όταν οι υποδείξεις αφομοιώνονται!
