Το Πανεπιστήμιο του Cambridge έχει δημιουργήσει μια ερευνητική μονάδα αφιερωμένη στην εξερεύνηση ριζοσπαστικών προσεγγίσεων για την αποκατάσταση του κλίματος της Γης, αλλά οι ανησυχίες για τη γεωμηχανική παραμένουν.
Αναζωογονώντας τους πόλους της Γης και απομακρύνοντας το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) από την ατμόσφαιρα είναι μερικές μόνο από τις πιθανές λύσεις για την υπερθέρμανση του πλανήτη που πρέπει να διερευνήσουν οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Cambridge σε ένα σημαντικό νέο ερευνητικό κέντρο στην πόλη (Center for Climate Repair).
Ονομάστηκε το Κέντρο για την Αντιμετώπιση του Κλίματος, η πρωτοβουλία θα δοκιμάσει ριζοσπαστικές προσεγγίσεις για την αποκατάσταση του κλίματος της Γης, εν μέσω ανησυχιών ότι η επιτάχυνση των κλιματικών επιπτώσεων μπορεί να κάνει τις τεχνικές γεωμηχανικής που είναι απαραίτητες για την προστασία του ανθρώπινου πολιτισμού. Οι υποστηρικτές των τεχνολογιών γεωμηχανικής υποστήριξαν εδώ και καιρό ότι η αδυναμία μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σύμφωνα με τη Συμφωνία των Παρισίων μπορεί να σημαίνει ότι απαιτούνται πιο ριζοσπαστικά μέτρα αργότερα κατά τον αιώνα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος θέρμανσης.
Ωστόσο, ορισμένοι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές παραμένουν έντονα αντίθετοι με την ιδέα και σήμερα επιτέθηκαν στο νέο κέντρο, εστιάζοντας σε μη αποδεδειγμένες γεωμηχανικές διορθώσεις υποστηρίζοντας ότι αποσπούν την προσοχή από την επείγουσα ανάγκη να εφαρμοστούν οι κοινωνικές, τεχνολογικές και πολιτικές αλλαγές που είναι απαραίτητες για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Στο νέο κέντρο θα δούμε επιστήμονες, μηχανικούς και κοινωνικούς επιστήμονες να δουλέψουν μαζί για να αναπτύξουν και να δοκιμάσουν καινοτόμες ιδέες, όπως η έγχυση νεφών πάνω από τους πόλους με αλάτι, ώστε να καταψυχθεί ο πάγος της θάλασσας. Το άλας – το οποίο θα εμφυτευτεί στα σύννεφα με την άντληση θαλασσινού νερού σε ψηλούς ιστούς μέσω πολύ λεπτών ακροφυσίων – θα προκαλούσε τη μεγαλύτερη διάδοση και ανάκλαση των νεφών, ψύχοντας τις περιοχές κάτω από αυτές.
Μια άλλη ιδέα που εξετάζεται επιδιώκει να επεκτείνει τεχνητά τον ρόλο των ωκεανών ως απορροφητήρα άνθρακα. Με τη γονιμοποίηση της θάλασσας με άλατα σιδήρου, οι επιστήμονες θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη πλαγκτόν για την απορρόφηση του CO2. Η ιδέα – γνωστή ως «πράσινο του ωκεανού» – έχει προηγουμένως επικριθεί από περιβαλλοντικές ομάδες, οι οποίες υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να διαταράξει τα οικοσυστήματα. Προηγούμενα πειράματα οδήγησαν σε απορρόφηση μιας αμελητέας ποσότητας CO2.
Η πρωτοβουλία του Cambridge – η οποία αποτελεί μέρος του προγράμματος Neutral Futures Carbon του πανεπιστημίου – συμμετέχει σε μια σειρά έργων στα πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου που διερευνούν τρόπους αξιοποίησης της τεχνολογίας για τον περιορισμό ή την αντιστροφή των ζημιών που προκαλούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Το Πανεπιστήμιο του Sheffield έχει μια μονάδα αφιερωμένη στην ανάπτυξη μιας εναλλακτικής λύσης για τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, γνωστή ως συλλογή και αξιοποίηση άνθρακα (CDU). Αντί να αποθηκεύει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στο εργοστάσιο, αυτή η τεχνική – που τώρα δοκιμάζεται με την Tata Steel στο Port Talbot ως μέρος ενός έργου 10 εκατομμυρίων λιρών με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Swansea – θα μετατρέπει τις εκπομπές σε καύσιμο χρησιμοποιώντας την απορριπτόμενη θερμότητα του εργοστασίου.
Ο καθηγητής Peter Styring, ειδικός στο CDU στο Πανεπιστήμιο του Sheffield, υποδέχθηκε το νέο Κέντρο Αποκατάστασης του Κλίματος (Center for Climate Repair).
«Αυτό που κάνουν στο Cambridge είναι ζωτικής σημασίας επειδή πρέπει να εξετάσουμε το σύνολο των πιθανών λύσεων, εξετάζοντας τις συμπληρωματικές και αντίθετες τεχνολογίες», ανέφερε. «Όπως βλέπουμε όταν κοιτάμε τους νικητές του Βραβείου Νόμπελ, οι ριζοσπαστικές λύσεις τείνουν να βγαίνουν από το πουθενά και αναμένω ότι πρόκειται για έναν τομέα όπου θα δούμε βραβευμένο με βραβείο Νόμπελ πολύ νωρίτερα».
Η επικέντρωση σε ορισμένες λύσεις γεωμηχανικής είναι πιθανό να ενταθεί τα επόμενα χρόνια καθώς περισσότερες κυβερνήσεις και εταιρείες υπογράφουν στόχους καθαρών μηδενικών εκπομπών οι οποίοι ενδέχεται να περιλαμβάνουν προσεγγίσεις αρνητικών εκπομπών που μπορούν να αντισταθμίσουν τις υπόλοιπες εκπομπές από εκείνους τους τομείς που είναι δύσκολο να αποικοδομηθούν. Ορισμένα καινοτόμα ερευνητικά προγράμματα ερευνούν ήδη πώς η καταγραφή εκπομπών από σταθμούς βιομάζας ή η χρήση χημικών αντιδράσεων για την εκχύλιση του CO2 από την ατμόσφαιρα θα μπορούσε να συμβάλει στην επίτευξη αρνητικών εκπομπών.
Ωστόσο, ορισμένοι περιβαλλοντικοί αγωνιστές επέκριναν την επένδυση στο ερευνητικό κέντρο του Cambridge ως απλό μηχανισμό για την υπεράσπιση της «συνήθους επιχειρηματικής δραστηριότητας». Οι επικριτές της γεωμηχανικής υποστήριξαν εδώ και καιρό ότι η τεχνολογία παρέχει στις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις τη δικαιολογία να συνεχίσουν να ρυπαίνουν, επιμένοντας ότι όπου απαιτούνται αρνητικές εκπομπές, θα πρέπει να υπερισχύσουν φυσικές λύσεις όπως η φύτευση δέντρων ή η αποκατάσταση των βάλτων.
Ο επικεφαλής επιστήμονας της Greenpeace, Doug Parr, υποστήριξε ότι η δημοσιότητα γύρω από τέτοιες μη αποδεδειγμένες τεχνικές διορθώσεις κινδύνευε να δημιουργήσει μια αίσθηση εφησυχασμού, οδηγώντας τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι η τεχνολογία θα επιλύσει την κλιματική κρίση.
«Η ιδέα ότι υπάρχει κάποια τεχνική επιδιόρθωση στην αποτυχία μας να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα μπορούσε να γίνει μια από τις πιο επικίνδυνες ιδέες που θα έχουν πολιτικό νόμισμα», ανέφερε ο Τίκελ.
Ο καθηγητής Styring αναγνώρισε τις ανησυχίες, αλλά υποστήριξε ότι πρέπει να επιδιωχθούν όλοι οι δυνατοί δρόμοι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
«Συμφωνώ απόλυτα ότι πρέπει να μειώσουμε την ποσότητα άνθρακα που εισάγουμε στην αλυσίδα εφοδιασμού», δήλωσε. «Πρέπει να απομακρυνθούμε από μια γραμμική οικονομία που εξάγει τους πόρους, κατασκευάζει προϊόντα και στη συνέχεια τα διαθέτει. Εδώ στο Σέφιλντ υποβάλλουμε αίτηση χρηματοδότησης για ένα νέο κέντρο επικεντρωμένο στον τρόπο προώθησης της ανάπτυξης μιας κυκλικής οικονομίας που χρησιμοποιεί την τεχνολογία που μετατρέπει τα απόβλητα σε νέα προϊόντα».
«Αλλά οι οικολόγοι μιλάνε για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής, όταν περάσαμε εκείνο το στάδιο, συμπληρώνει, συμβαίνει και πρέπει να εργαστούμε για να περιορίσουμε τις επιπτώσεις στον πολιτισμό. Αυτό είναι το κέντρο του Cambridge: αντιστρέφοντας τη ζημιά που έχουμε Το πρόβλημα είναι με αυτή τη λέξη «geoengineering», η οποία έχει πολύ κακή περιβαλλοντική ιστορία, αλλά το κέντρο του Cambridge θα εργαστεί ακριβώς για να δοκιμάσει αυτή την τεχνολογία και να διασφαλίσει ότι θα χρησιμοποιηθεί κατάλληλα και ηθικά».
Καθώς η κλιματική κρίση κλιμακώνει μια αυξημένη εστίαση. η επένδυση στη γεωμηχανική είναι αναπόφευκτη. Ωστόσο, το ερώτημα είναι αν αποδεικνύεται επικίνδυνη απόσπαση της προσοχής ή μια ανεκτίμητη προσθήκη στο οπλοστάσιο αποκομφοποίησης άνθρακα παραμένει πολύ ζωντανό.
