
Πράσινα παραμύθια ή αλλιώς περιβάλλον και παραμύθια. Ονομάζονται έτσι όχι επειδή ίσως να έχει χρωματιστεί πράσινο το εξώφυλλο τους – ιδέα που δεν θα ήταν καθόλου άστοχη- αλλά, διότι, αντλούν το περιεχόμενό τους από ζητήματα της φύσης, του περιβάλλοντος, της οικολογίας. Θέματα που ενδέχεται να είναι στην επικαιρότητα περισσότερο από παλαιότερα, λόγω και της, αναμφισβήτητης πλέον, κλιματικής αλλαγής, που όπως δεν έχουν πάψει ποτέ να απασχολούν τους συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας. Πίσω στη μακρινή δεκαετία του 1970 υπήρχαν λογοτέχνες που ανέδειξαν μέσα από παραμύθια για μικρά παιδιά τη σχέση του ανθρώπου με την φύση αλλά και τη διατάραξη αυτής της σχέσης με ευθύνη του ανθρώπου.
Συχνά αναρωτιέμαι αν η συγγραφή βιβλίων για παιδιά είναι δυσκολότερη υπόθεση, αν απαιτούνται περισσότερες συνδυαστικές ικανότητες και δεξιοτεχνίες εκ μέρους του συγγραφέα ώστε να μπορέσει να εξηγήσει σε μικρά παιδιά έννοιες που έχουν κατά βάση επιστημονικό υπόβαθρο. Οικολογία, Περιβάλλον, Φύση εμφανίζονται συχνότερα στο λεξιλόγιο όλο και περισσότερων ανθρώπων χωρίς πάντοτε να αποδίδουν όλοι το ίδιο περιεχόμενο. Ένας συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας αναλαμβάνει, ίσως λόγω προσωπικής ευαισθησίας, να φέρει την φύση και τις περίπλοκες σχέσεις του ανθρώπου μαζί της πιο κοντά στα παιδιά. Να μετατρέψει το περιβάλλον σε παραμύθι, κατά κάποια έννοια. Στόχος του; Ίσως να μεταλαμπαδεύσει τη δική του ευαισθησία; Να μεταφέρει γνώσεις; Να κάνει το διάβασμα λογοτεχνίας πιο ευχάριστη ασχολία για τα παιδιά;

Η προσωπική ευαισθησία των συγγραφέων ενδέχεται να εκκινεί από προσωπικά βιώματα που να συνδέονται με πραγματικά περιστατικά περιβαλλοντικής καταστροφής ή υποβάθμισης που συνέβησαν κάποτε στην περιοχή τους. Τέτοια ή παρόμοια γεγονότα – που πληθαίνουν στη σημερινή εποχή – αποτυπώνονται στη μνήμη των ανθρώπων και κάποιοι με ταλέντο αναλαμβάνουν να τα μετατρέψουν, χρησιμοποιώντας την φαντασία τους, σε εύληπτες ιστορίες για παιδιά. Μπορεί να μην διαθέτουν το βεληνεκές της “Κοκκινοσκουφίτσας” ή της”Σταχτοπούτας”, ωστόσο, τα πράσινα παραμύθια (παραμύθια για το περιβάλλον) μπορούν να προσφέρουν πολλά περισσότερα μηνύματα ενώ διατηρούν την αυθεντικότητα και τη χάρη ενός παραμυθιού.
Όσοι φαντάζονται πως το περιβάλλον και οι συναφείς έννοιες εισήλθαν στην ελληνική λογοτεχνία πρόσφατα θα διαψευστούν. Ήδη, το 1977, η συγγραφέας Ζωή Σπυροπούλου έγραψε τα “Πέντε πράσινα παραμύθια” (στις εκδόσεις Σαββάλας αρχικά, στις εκδόσεις Κέδρος αργότερα) ενώ η Σοφία Ζαραμπούκα έγραψε το “Βρωμοχώρι” στις εκδόσεις . Πρόβλεψη για το δύσκολο μέλλον που θα ακολουθούσε; Ικανότητα να διαβλέπουν τα διαφαινόμενα προβλήματα που οι ανθρώπινες δραστηριότητες έμελλε να προκαλέσουν; Ή, απλά, μία ιδιαίτερη ευαισθησία για τα ζητήματα της οικολογίας σε καιρούς λιγότερο χαλεπούς και με μικρότερες απειλές για το περιβάλλον; Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι συγγραφείς αλλά και πολλοί άλλοι και άλλες προσπάθησαν να εισαγάγουν ζητήματα οικολογικής ευαισθησίας στην παιδική λογοτεχνία, να φέρουν το περιβάλλον μέσα στα παραμύθια.
Σήμερα υπάρχουν αρκετοί τίτλοι παιδικών βιβλίων που επιθυμούν να καλλιεργήσουν την περιβαλλοντική ευαισθησία και να ενημερώσουν για ζητήματα περιβάλλοντος. Τα μικρά παιδιά είναι ένα κοινό προς διαμόρφωση και σίγουρα η περιβαλλοντική – ή όπως αλλιώς επιλέξουμε να την ονομάσουμε – ευαισθητοποίηση πρέπει να ξεκινάει από τις μικρές ηλικίες για να υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να αποδώσει καρπούς κάποτε, όταν τα παιδιά μεγαλώσουν και εισέλθουν στον πραγματικό κόσμο. Τα πράσινα παραμύθια είναι αξιόλογα και χρήσιμα αλλά πρέπει κάποτε να μετατρέπονται σε γνώση. Για να ζήσουμε σε ένα παραμυθένιο περιβάλλον;