Κούβα, Κούβα, Κούβα. Πάθος, χορός, απλή ζωή, έρωτας κι άλλες λέξεις που μας έρχονται στο μυαλό όταν ακούμε Κούβα. Δεν είναι όμως, μόνο αυτό. Υπάρχουν κι άλλα γι’ αυτό το νησί που ίσως ξέρεις ή θα έπρεπε να μάθεις.
Πέρα από τις φαντασιώσεις μας για το πώς νομίζουμε ότι είναι η Κούβα, κυρίως από όλες εκείνες τις αμερικανικές ταινίες, υπάρχουν και πάρα πολλά σκάνδαλα, βία, επαναστάσεις και αντιστάσεις στις κυβερνήσεις.
Τι γίνεται, λοιπόν, όταν το πάθος συναντά το σκάνδαλο; Γράφονται βιβλία! Κι εμείς, συγκεντρώσαμε κάποια για να καταλάβετε λίγο καλύτερα το γενικότερο κλίμα που επικρατεί ανά τους καιρούς.
Our Man in Havana- Graham Green (1958)
Αυτό το βιβλίο δίνει ζωή στην επαναστατική και πληγωμένη, πλέον, Αβάνα. Το μυθιστόρημα δίνει μια κωμική νότα στην ιστορία του Jim Wormold, ο οποίος επιτυχώς χρησιμοποιεί τους Άγγλους για να πληρώσει για τα σχέδια μιας ηλεκτρικής σκούπας που σχεδίασε, ενώ στην πραγματικότητα είναι σχέδια για πυραυλικές εγκαταστάσεις.
Το μυθιστόρημα ξεκινά στην El Pado, την κεντρική οδό της Παλιάς Αβάνας και στο σπίτι του στο Wonder Bar, όπου ο Wormold ξεκινά την μέρα του με ένα ποτό. «Πάντα υπάρχει χρόνος για ουίσκι».
Η κόρη του, Milly, 17, τον κρατά ως όμηρο με τα έξοδα και τα χρωστούμενα της, κι εκείνος αναγκάζεται να δίνει τιμολόγια στην Υπηρεσία Πληροφοριών της Βρετανίας, MI6, με το να εφευρίσκει υπο-κατάσκοπους στο όνομα των οποίων τραβάει πολλά λεφτά από διάφορους λογαριασμούς. Βρίσκει τα ονόματα αυτά στον τηλεφωνικό κατάλογο για να σιγουρεύεται ότι υπάρχουν τα πρόσωπα και στην πραγματική ζωή, και ξεκινούν να πεθαίνουν όταν η αστυνομία της Κούβας σπα τα καλά κωδικοποιημένα μηνύματα του στο Λονδίνο.
Το Wonder Bar δεν υπάρχει πια, αλλά υπάρχουν πλούσιες περιγραφές όλων όσων αναφέρονται στο βιβλίο. Τα ξενοδοχεία Inglattera και Sevilla υπάρχουν μέχρι σήμερα, όπως και το Τροπικάνα. Το El Florida, εκεί που έπινε ο Hemingway, και εκεί που υπάρχει το άγαλμα του εξακολουθεί να προσελκύει τουρίστες. O Green έκανε πολύ καλή έρευνα για την Κούβα με διάφορες μικρές εκδρομές στην πόλη.
Ο αιώνας των φώτων- Alejo Carpentier (1962)
To βιβλίο αυτό ασχολείται με το τότε επίκαιρο θέμα του επαναστάτη που έγινε τύραννος. Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα που λαμβάνει χώρα στην Καραϊβική, αλλά σχολιάζει τα γεγονότα στην Κούβα αφότου ο Castro ανέβηκε στην εξουσία.
Το βιβλίο ακολουθεί την ιστορία τριών προνομιούχων ορφανών από την Αβάνα που πηγαίνουν στο πλευρό του Γάλλου τυχοδιώκτη Victor Hugues στην επαναστατική αναταραχή που έπληξε τότε την Αμερική.
Ο Carpentier γεννήθηκε στην Αβάνα το 1904 και έζησε πολλά χρόνια στην Γαλλία και την Βενεζουέλα, καθώς θεωρείται και ο κύριος πρόδρομος της γενιάς των λατινοαμερικανών συγγραφέων που πρωτοεμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1970, μαζί με τον Gabriel Garcia Marquez.
What’s A Woman Doing Here?- Dickey Chapelle (1961)
Το βιβλίο αυτό είναι το σύνολο των 20 χρόνων της Chapelle ως η πρώτη πολεμική ανταποκρίτρια, στον κόσμο. Η πρώτη γυναίκα που κάλυψε έναν πόλεμο, και στην περίπτωση μας τον Ψυχρό πόλεμο. Όλα αυτά καταλήγουν στο προτελευταίο της κεφάλαιο στην Κούβα, το 1958.
Βρισκόταν ανάμεσα σε λίγους δημοσιογράφους για να πάρει συνέντευξη από τον Fidel Castro στην έδρα του, Sierra Maestra. Είχε όλες τις έντονες και σκληρές παρατηρήσεις ενός δημοσιογράφου για την ζωή υπό το καθεστώς της δικτατορίας: χωριά καταστρέφονταν από βόμβες που έπεφταν, ο βιασμός μιας πενηντάχρονης δασκάλας, ο μόνιμος φόβος σύλληψης που είχε όσο προσπαθούσε να βρεθεί στις πρώτες γραμμές.
Η Chapelle πέρασε 6 δύσκολες μέρες προσπαθώντας να φτιάξει ένα πορτραίτο για τον Castro -κι ακόμα να παραμένει μια αινιγματική φιγούρα. «Η φωνή του ήταν εκπληκτικά απαλή», « ο τρόπος που έδινε επαίνους ήταν σαν απαλές αγκαλιές».
Στο τέλος, παράτησε τα πάντα για να γίνει πολεμική ανταποκρίτρια –όσα αφορούσαν ακόμα και την προσωπική της ζωή. Σκοτώθηκε στο Βιετνάμ το 1965 όταν μια σάλπιγγα έκοψε τον λαιμό της. Η πρώτη γυναίκα που σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής της.
Cuba Libre- Elmore Leonard (1998)
Κούβα, 18 Φεβρουαρίου 1898. 3 μέρες μετά το ναυάγιο του θωρηκτού Maine, ο Τεξανός Tyler φτάνει στην Αβάνα για να παραδώσει άλογα σε έναν Αμερικανό βαρόνο ζάχαρης –μια κάλυψη για να μεταφέρει όπλα στους Κουβανούς αντάρτες που πολεμούν τον Ισπανικό στρατό.
Υπάρχει η ατμόσφαιρα της περιόδου: Τα εργοστάσια ζάχαρης που μολύνουν το περιβάλλον με καπνό, μεγάλες πλαγιές της Αβάνας που σε ταξιδεύουν μέχρι το Malecon, τα παράθυρα στα παλιά κυβερνητικά κτίρια που είναι στενά κ ασφυκτικά ζεστά το καλοκαίρι. Το βιβλίο θέλει να συλλάβει με μεγάλη ακρίβεια το πραγματικό πνεύμα του νησιού.
το ξενοδοχείο Inglaterra είναι εκεί, το λόμπι του είναι ένας χώρος συνάντησης για τους υπεύθυνους για τη διαπραγμάτευση, όπως και το φρούριο La Cabana. Οι ιερείς συνοδεύουν τους καταδικασμένους κρατούμενους στον χώρο που θα εκτελεστούν, μια ζοφερή ανανέωση των γεγονότων που έγιναν στη φυλακή το 1959. Ένας διαφορετικός, χειρότερος χρόνος.
Havana Fever- Leonardo Padura (2005)
Όλα γίνονται κατά την διάρκεια της Ειδικής Περιόδου της Κούβα, όταν η επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης στην οικονομία της Κούβας τελείωσε και το νησί μπήκε σε μια νέα περίοδο κακουχιών. Ο πλούτος μετρήθηκε σε μερίδες αυγών και οι οικογένειες πουλούσαν ο,τι χρειαζόταν για να μπορέσουν αν επιβιώσουν. Σε αυτό το μυστήριο, ο πρώην αστυνομικός Mario Conde έχει γίνει αντιπρόσωπος αντιβαρικών βιβλίων, αγοράζοντας τίτλους και ολόκληρες βιβλιοθήκες της προηγούμενης ανώτερης τάξης για διαπραγματεύσεις κι εμπόριο. Οι οικογένειες που ζουν σε αρχοντικά στο κάποτε πλούσιο Vedado τώρα πουλούν διάφορα κειμήλια για να ζήσουν.
Ο Padura βρίσκει σε έναν παλιό τόμο που αγόρασε την φωτογραφία μιας τραγουδίστριας, της όμορφης Violeta del Rio, που ήταν πολύ δημοφιλής στην προεπαναστατική Κούβα. Ο Conde είναι περίεργος για να το μυστήριο που περιβάλλει η αυτοκτονία της και ποια σύνδεση είχε με την οικογένεια που κατείχε το βιβλίο πριν. Διερευνά τον θάνατό της στον λαμπερό κόσμο της δεκαετίας του 1950, με τους μαφιόζους, τη διαφθορά, τις χορευτικές αίθουσες, τις χαρτοπαικτικές λέσχες και την πολιτισμική στιλπνότητα – μια περίοδο που ακόμα γοητεύει τους σύγχρονους Κουβανούς συγγραφείς. Αυτό το ατμοσφαιρικό βιβλίο είναι γεμάτο ξεθωριασμένο παρελθόν της Αβάνας, το οποίο, όπως ένας παλιός θείος, έχει ατελείωτες ιστορίες για να το πει.
Με στοιχεία από το electricliterature.com
