photo: Ρίτα Μπαούση
Τα βιβλία του δύο φορές βραβευμένου με Booker συγγραφέα J.M.Coetzee, τα οποία ήταν για χρόνια εξαντλημένα, φέρνουν ξανά στο προσκήνιο οι εκδόσεις Διόπτρα. Τα βιβλία του διάσημου Νοτιοαφρικανού συγγραφέα, κυκλοφορούν με νέα εξώφυλλα και νέα εξαιρετική μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου. Έτσι, μετά την “Ατίμωση” που απέσπασε το βραβείο Booker 1999, τον Μάρτιο κυκλοφόρησε και το αλληγορικό μυθιστόρημα του με τίτλο “Βίος και πολιτεία του Μάικλ Κ”, μια ιστορία επιβίωσης με βαθιά πολιτικό πρόσημο, που επίσης βραβεύτηκε με Booker 1983.
Κεντρικός ήρωας του βιβλίου ο Μάικλ Κ, με τη γέννηση του οποίου ξεκινά και το βιβλίο, τονίζοντας την ιδιαιτερότητά του να γεννηθεί με λαγόχειλο. Αφού ο Coetzee περιγράφει-με τη δεινότητα που τον διακρίνει- τη ζωή του Μάικλ Κ, τα παιδικά του χρόνια, φτάνει μέχρι την ενήλικη ζωή του, που τον βρίσκει να εργάζεται ως κηπουρός στο Τμήμα Πάρκων και Κήπων των δημοτικών υπηρεσιών του Κέιπ Τάουν. Όμως οι κοινωνικοπολιτικές αναταράξεις που μετατρέπουν τη χώρα του σε καζάνι που βράζει, θα κάνουν τον Μάικλ Κ να αφήσει τη δουλειά του, αποφασισμένος να οδηγήσει την ετοιμοθάνατη μητέρα του στον τόπο καταγωγής της, το Πρινς Άλμπερτ, όπου, όπως ο ίδιος θεωρεί, βασιλεύει η γαλήνη. Όμως η μητέρα του δεν θα αντέξει το αντίξοο ταξίδι και θα αφήσει την τελευταία της πνοή, λίγο πριν καταφέρουν να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους. Έτσι, ο Μάικλ Κ θα μείνει ολομόναχος σε έναν κόσμο που σπαράσσεται από τον εμφύλιο πόλεμο- κι ας μην κατονομάζεται ποτέ από τον συγγραφέα- μετατρέποντας την ιστορία του βιβλίου σε μια ιστορία επιβίωσης, σε πρώτο επίπεδο. Ο ήρωας του Coetzee θα περιπλανηθεί για μέρες στην αφιλόξενη αφρικανική ύπαιθρο, αντιμετωπίζοντας κινδύνους και δυσκολία επικοινωνίας με τους ανθρώπους, γεγονός που θα τον αποκόψει από αυτούς και θα τον φέρει πιο κοντά στη φύση. Μέσα από την περιπέτειά του, η οποία, όπως θα αποδειχθεί, μοιάζει με κύκλο, όπως άλλωστε κι ο κύκλος της ζωής, ο Μάικλ θα ανακαλύψει τον εαυτό του, φτάνοντας στον πυρήνα της ανθρώπινης εμπειρίας.
Όπως μάλλον συμβαίνει με όλα τα βιβλία του Coetzee, το “Βίος και πολιτεία του Μάικλ Κ” μπορεί να μοιάζει με μια φαινομενικά απλοϊκή ιστορία επιβίωσης, χωρίς ιδιαίτερες διακυμάνσεις και ανατροπές, στην ουσία όμως, είναι μια αλληγορική ιστορία με έντονα πολιτικό πρόσημο και φιλοσοφικό χαρακτήρα, γεμάτη συμβολισμούς. Η περιπλάνηση του Μάικλ Κ προσομοιάζει στην περιπλάνηση του ανθρώπου στον σύγχρονο κόσμο, έναν κόσμο που πολλές φορές δεν κατανοεί, με αποτέλεσμα να τον εγκλωβίζει σε συνθήκες στις οποίες αδυνατεί να αντεπεξέλθει, στερώντας του, πολλάκις, την ελευθερία του.Το “Βίος και πολιτεία του Μάικλ Κ” δεν θεωρείται ένα εύκολο ανάγνωσμα, παρόλο που η γλώσσα του J.M. Coetzee είναι λιτή και περιεκτική. Το μυθιστόρημα αυτό είναι απαιτητικό σε πολλά επίπεδα, όσον αφορά τα θέματα που πραγματεύεται και τον αφηγηματική ροή του, καθώς έννοιες όπως η ελευθερία, η καταπίεση, η μοναξιά και η επιβίωση σε έναν εχθρικό κόσμο τίθενται κάτω από το μικροσκόπιο του συγγραφέα και απαιτούν την πλήρη συγκέντρωση του αναγνώστη, ώστε να εντοπίσει την στοχαστική ματιά του Coetzee πάνω σε αυτά.Η πλοκή εξελίσσεται αργά, χωρίς θεαματικές ανατροπές κι αυτό σίγουρα αντενδείκνυται για αναγνώστες που ψάχνουν την έντονη δράση, αφού το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο στην εσωτερική σκέψη του Μάικλ Κ και στην περιγραφή της φύσης που τον περιβάλλει, κι όχι τόσο στην συναναστροφή του με άλλους ανθρώπους.Εν κατακλείδι, το βιβλιό αυτό είναι ένα ανάγνωσμα με βαθιά φιλοσοφικά και πολιτικά νοήματα, που απευθύνεται σε όσους αναγνώστες εκτιμούν τα βιβλία αλληγορικής φύσης, αυτά που απαιτούν νοητική εγρήγορση, σκέψη και φιλοσοφικό στοχασμό.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τιε εκδόσεις Διόπτρα. Βρείτε το εδώ.
