Dizzy Gillespie: Ο Βασιλιάς του Bebop

Πηγή φωτογραφίας:www.npr.org

Ο Dizzy Gillespie ήταν ένας από τους μουσικούς που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στη μουσική της τζαζ και διαμόρφωσε το Bebop. Τρομπετίστας, τραγουδιστής, συνθέτης και band leader. Στο παίξιμο του Dizzy Gillespie αναγνωρίζει κανείς τον συνδυασμό του ταλέντου και της ευφυΐας.


Η Αρχή

Ο John Birks «Dizzy» Gillespie γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου του 1917, στο Cheraw της Νότιας Καρολίνας. Ήταν το μικρότερο από τα εννέα παιδιά του Τζέιμς και της Λότι. Ο πατέρας του ήταν ερασιτέχνης μουσικός και δίδαξε στο γιο του διάφορα όργανα. Στην ηλικία των 4 ετών ξεκίνησε να παίζει πιάνο. Μέχρι τα 14 του χρόνια,  κύριο όργανό του ήταν το τρομπόνι αλλά ένα χρόνο μετά αυτό  αντικαταστάθηκε από την τρομπέτα.

Ένα βράδυ άκουσε στο Ραδιόφωνο τον Roy Eldridge. Ο νεαρός Dizzy μαγεύτηκε από το παίξιμο του και τότε ονειρεύτηκε να γίνει επαγγελματίας μουσικός της τζαζ. Το 1933, κέρδισε υποτροφία στο Ινστιτούτο Laurinburg, στη Βόρεια Καρολίνα. Εκεί, σπούδασε Αρμονία και Θεωρία της μουσικής. Το 1935, μετακόμισε με την οικογένειά του στη Φιλαδέλφεια. Την ίδια χρονιά εργάστηκε για πρώτη φορά ως επαγγελματίας μουσικός στην «Frank Fairfax Orchestra».

Πηγή φωτογραφίας: www.pinterest.com.

Το 1937 ο Dizzy Gillespie πήρε τη θέση του Roy Eldridge στη μπάντα του Teddy Hill. Η μπάντα του Hill προήλθε από την ορχήστρα του Luis Russell και από τη μεριά του ο Russell είχε αναλάβει το 1929 τη μπάντα του King Oliver. Βλέπουμε πως η τζαζιστική γενεαλογική σχέση του Dizzy Gillespie πίσω στον King Oliver και τον Luis Armstrong είναι εκπληκτικά κοντινή.  Το παίξιμο του Dizzy Gillespie συνδέεται με την παραδοσιακή τζαζ αλλά στενότερη σύνδεση έχει με την εύθυμη παράδοση της Νέας Ορλεάνης και του ντίξιλαντ.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Το Μάιο του 1937, ηχογράφησε το πρώτο του κομμάτι με τίτλο «King Porter Stomp». Το ίδιο καλοκαίρι πήγε για περιοδεία στην Ευρώπη. Εξοικονόμησε τόσα χρήματα που καθώς έχει δηλώσει ο Teddy Hill:

«Ενθάρρυνε τους άλλους να δανειστούν από αυτόν, ώστε όταν αργότερα στις ΗΠΑ τα πράγματα δε θα πήγαιναν καλά, να έχει ένα εισόδημα».

Ο Dizzy Gillespie τραβούσε την προσοχή όπου κι αν έπαιζαν. Στο Παρίσι πρόσεξαν για πρώτη φορά ότι παίζει «αλλιώς» από ότι οι άλλοι. Ένας Γάλλος ντράμερ έγραψε τότε: «Υπάρχει εκεί στην ορχήστρα του Teddy Hill ένας νεαρός τρομπετίστας που υπόσχεται πάρα πολλά. Είναι κρίμα που δε του δίδεται η ευκαιρία να γράψει δίσκους. Είναι -μαζί με τον τρομπονίστα Dickie Wells- ο πιο προικισμένος μουσικός της ορχήστρας απέχοντας πολύ απ’ τους άλλους. Ονομάζεται Dizzy Gillespie».

Dizzy Gillespie
Πηγή φωτογραφίας: www.pinterest.com.

Η Άνοδος

Όταν ο Dizzy Gillespie επέστρεψε από την Ευρώπη θεωρούνταν επιτυχημένος μουσικός. Έπαιζε σε διάφορες ορχήστρες, κυρίως ως ελεύθερος σολίστας.
Το 1939, έγινε μέλος της ορχήστρας «Cab Calloway», της οποίας το κλίμα δεν ήταν και τόσο φιλικό για το Dizzy. Ο Calloway δεν ενέκρινε τον τρόπο που έπαιζε ο Gillespie αλλά και τον εκρηκτικό του χαρακτήρα. Λέγεται πως κατά τη διάρκεια μιας παράστασης κάποιος πετούσε χάρτινες σφαίρες στον διευθυντή της ορχήστρας. Ο Calloway πίστεψε πως ήταν ο Gillespie, του ζήτησε εξηγήσεις και βρέθηκε στη γκαρνταρόμπα να αιμορραγεί με ένα μαχαίρι καρφωμένο στην κοιλιά.

Διαβάστε επίσης  Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ: ο ποιητής των ήχων
Advertising

Από το 1939, είχε αρχίσει να γράφει arrangements, τις οποίες αγόραζαν αποτυχημένες μπάντες όπως του Woody Herman, του Jimmy Dorsey, του Ina Ray Huton. Ο Dizzy Gillespie εξελίχθηκε σταδιακά σε μουσικό της bing band. Μετά τον καυγά με τον Calloway, έπαιξε στις bing bands των Benny Carter, Charlie Barnet, Lucky Millinder, Earl Hines και Duke Ellington.

Πηγή φωτογραφίας: www.pinterest.com.

Την περίοδο των bing bands ο Dizzy Gillespie συνάντησε τον Charlie Parker και έγιναν αχώριστοι. Θα τους χαρακτήριζε κανείς ως τους «Διόσκουρους της τζαζ». Το 1944, είχαν μαζί ένα Combo και έπαιζαν στην 52nd Street. Η οδός είχε γίνει ο δρόμος του Bebop, εξαιτίας των δύο ανδρών. Οι εμφανίσεις τους στη Street είχαν καταπλήξει τους πάντες . Οι μουσικοί της εποχής υποστήριζαν πως κανένας δε μπορούσε να παίξει σαν τον Gillespie με τον Parker. Οι δύο τους ηχογράφησαν δίσκους και έτσι οι μουσικοί είχαν τη δυνατότητα να τους μελετήσουν και να «χτίσουν» πάνω στη μουσική τους.

Ο Dizzy Gillespie είχε φανατικούς θαυμαστές. Πολλοί αντέγραφαν το ντύσιμο του, το μούσι του, το περπάτημά του και άλλα χαρακτηριστικά του. Είχε δημιουργήσει τη μόδα του Bebop. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως μουσικά περιοδικά της εποχής έδιναν δώρο στους αναγνώστες γραβάτες bebop.


Band Leader

Στις αρχές του 1945, ο Dizzy Gillespie οργάνωσε την πρώτη του big band, η οποία δεν στάθηκε τυχερή στην αποδοχή του κοινού και διαλύθηκε. Επόμενη κίνησή του ήταν να σχηματίσει ένα κουιντέτο, στο οποίο έπαιζε και ο Charlie Parker. Έπειτα, επέκτεινε το σχήμα αυτό, εξελίσσοντάς το σε big band. Από αυτή τη μπάντα πέρασαν μεγάλα ονόματα όπως ο John Coltrane. Το 1950, η ορχήστρα αυτή διαλύθηκε λόγω οικονομικών δυσχερειών.

Advertising

Dizzy Gillespie
Πηγή φωτογραφίας: www.digitalcollections.lib.

Το 1956, ο Gillespie οργάνωσε μια ακόμα big band. Με τη μπάντα αυτή έφυγε για περιοδεία στην Ευρώπη, στη μέση Ανατολή και στη Λατινική Αμερική. Όμως, το 1958, η ορχήστρα διαλύθηκε και έκτοτε ο Dizzy Gillespie συνέχισε να παίζει σε μικρότερα σχήματα μέχρι τη δεκαετία του ’90. Τη δεκαετία του ’80 ηγήθηκε της «United Nations Orchestra».

Πέθανε στις 6 Ιανουαρίου του 1993 από καρκίνο.


Η Μουσική του Dizzy Gillespie

Η τρομπέτα του Dizzy Gillespie ήταν η καθαρότερη, η πιο θριαμβευτική και ταυτόχρονα η πιο «ευλύγιστη» τρομπέτα που παίχτηκε ποτέ στην ιστορία της τζαζ. Σχεδόν κάθε φράση που έπαιζε ήταν τέλεια. Ο Gillespie ενδιαφερόταν για τους κουβανέζικους και αφρικανικούς ρυθμούς, τους οποίους ενσωμάτωνε στις συνθέσεις του. Έπαιζε με τους μουσικούς της κουβανέζικης ορχήστρας του «Machito» και μάθαινε από αυτούς.

Διαβάστε επίσης  Τα μυστικά της στρατιωτικής κυριαρχίας των Αρχαίων Ελλήνων

Το 1947, ενσωμάτωσε στη big band του τον Κουβανέζο κρουστό Chano Pozo. Έτσι, εισήγαγε ένα πλήθος από δυτικοαφρικάνικες φιγούρες και ρυθμούς του μπάσου στη μοντέρνα τζαζ, παντρεύοντάς τες με τους κουβανέζικους ρυθμούς. Ο Dizzy Gillespie ενδιαφερόταν συνεχώς για το μέρος των κρουστών της νέας τζαζ. Ο Billy Eckstine είχε πει: «Όταν ο Dizzy μουρμούριζε κάτι τραγουδιστά μόνος του, τότε μπορούσες να παρατηρήσεις ότι μουρμούριζε ταυτοχρόνως το μέρος των ντραμς και του μπάσου μαζί. Επειδή αυτό ακριβώς έκανε».

Advertising

Πηγή φωτογραφίας: www.pinterest.com.

Ο Gillespie ήταν ο βασιλιάς του bebop. Ο ίδιος είχε πει πως το νέο στυλ ονομάστηκε bebop επειδή στο όνομα αυτό αντικατοπτρίζεται το έναρθρο τραγούδισμα του πιο αγαπητού τότε διαστήματος: της κατιούσας ελαττωμένης πέμπτης. Η ελαττωμένη πέμπτη κατέστη το σπουδαιότερο διάστημα του Bebop. Οι αυτοσχεδιασμοί του πλαισιώνονταν από την παρουσίαση του θέματος σε ταυτοφωνία στην αρχή και στο τέλος κάθε θέματος. Το Bebop διακρινόταν από μια «νευρικότητα» κάτι το οποίο πήγαινε άψογα με τον ατίθασο και εξίσου νευρικό χαρακτήρα του Dizzy Gillespie. Οι ακροατές το χαρακτήριζαν ως κάτι βιαστικό, μανιώδες, κραυγαλέο. Ήταν κάτι διαφορετικό, δε θύμιζε την παραδοσιακή τζαζ. Ο Gillespie είχε μεταφέρει- περισσότερο από κάθε άλλον- τη γλώσσα της bop στα επόμενα στυλ και αυτούς τρόπους παιξίματος. Μετέδωσε τα στυλ του cool, της hard bop, της free jazz και του rock στο Bebop και το εξέλιξε στη κλασική της τζαζ.


Ο Dizzy Gillespie στην Ελλάδα

Ο Dizzy Gillespie έγινε ο πρώτος «πολιτικός του κόσμου» στις τζαζ περιοδείες του αμερικανικού State Department. Με τη χρηματική αρωγή της Ουάσιγκτον, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’50, οργάνωσε τη big band, με την οποία πήγε παγκόσμια περιοδεία. Αρχικά, επισκέφθηκε την Ασία, έπειτα τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τέλος τη Νότια Αμερική.

Πηγή φωτογραφίας: www.rockandrollcircus.wordpress.com.

Στην Αθήνα έδωσε ένα από τα πιο θριαμβευτικά κονσέρτα της ζωής του. Το 1956, επικρατούσε η κρίση του Κυπριακού και οι Έλληνες ήταν απολύτως εχθρικοί προς τους Αμερικανούς. Οι τίτλοι των εφημερίδων είχαν γεμίσει από ερωτήσεις για το λόγο που η Ουάσιγκτον έστελνε ένα σωρό μουσικούς της τζαζ. Προτιμούσαν να τους στείλουν όπλα για να διώξουν τους Άγγλους από την Κύπρο.

Η συναυλία του Dizzy Gillespie στην Αθήνα άρχισε με έκδηλη ένταση. Όταν ανέβηκαν οι 13 μουσικοί στη σκηνή και το κονσέρτο ξεκίνησε, το κοινό ξέσπασε σε θυελλώδη χειροκροτήματα. Ολόκληρη η Αθήνα είχε ενθουσιαστεί με τη μπάντα του μεγάλου αυτού μουσικού και το πολιτικό κλίμα είχε αλλάξει τόσο αισθητά που μια εφημερίδα έγραψε: «Ο Dizzy Gillespie είναι ο καλύτερος διπλωμάτης από όσους είχαν στείλει οι ΗΠΑ σ’ αυτό το μέρος του κόσμου».

Advertising

Πηγή φωτογραφίας: www.rockandrollcircus.wordpress.com.

Επιλεγμένη Δισκογραφία

Ο Dizzy Gillespie κατά τη διάρκεια της καριέρας του ηχογράφησε δεκάδες δίσκους. Ανάμεσα σε αυτούς ξεχωρίζουν ο δίσκος «Bird and Diz» με τον Charlie Parker, το 1950. Ακολουθεί ο δίσκος « Horn A Plenty» το 1952. Το 1953 ήταν μια χρονιά που είχε δύο δίσκους για τον Gillespie: 1953: «Jazz at Massey Hall» και « Diz and Getz»με τον Stan Getz. Το 1959 ήρθε ο δίσκος «HaveTrumpet, Will Excite!». Το 1964 ήταν μια πλούσια δισκογραφική χρόνια. Κυκλοφόρησαν οι δίσκοι «Dizzy Goes Hollywood», «The Cool World», « Jambo Caribe», «I/We Had a Ball». Το 1968 ο Gillespie ηχογράφησε με την μεγάλη μπάντα του το δίσκο «the Dizzy Gillespie Reunion Big Band». Το 1971 κυκλοφόρησε το άλμπουμ «: Dizzy Gillespie and the Mitchell Ruff Duo in Concert».

Διαβάστε επίσης  Hot Space: Ο πειραματισμός των Queen σε άλλα είδη μουσικής. Από τη Μαρία Σκαμπαρδώνη

Το 1974 ηταν μια ακόμη παραγωγική χρονιά με τους δίσκους «Dizzy Gillespie’s Big 4», «The Trumpet Kings Meet Joe Turner», «Oscar Peterson and Dizzy Gillespie» και «Oscar Peterson and The Trumpet Kings». Το 1977 κυκλοφόρησαν τρεις δίσκοι. Ο δίσκος « Free Ride», ακολούθησε « The Gifted Ones» με τον Count Basie και ο τρίτος ήταν « Dizzy Gillespie Jam» με τον John Faddis. Το 1986 συνεργάστηκε με ένα κουιντέτο για την ηχογράφηση ενός δίσκου που έφερε τον τίτλο « Dizzy Gillespie Meets Phil Woods Quintet».

Η δεκαετία ξεκίνησε με το δίσκο «The Trumpet Summit Meets the Oscar Peterson Big 4» με τους Freddie Hubbard, Clark Terry , Oscar Peterson. Το 1985 ηχογράφησε το δίσκο « New Faces» και ένα χρόνο μετά ήρθε το άλμπουμ «Dizzy Gillespie Meets Phil Woods Quintet». Το 1989 ηχογραφήθηκαν οι δίσκοι « Live at the Royal Festival Hall», «Max + Dizzy: Paris 1989» και « The Paris All Stars Homage to Charlie Parker». Ο δισκογραφικός του επίλογος γράφτηκε το 1992 με τρεις ακόμη δίσκους, οι οποίοι ήταν « Bird Songs: The Final Recordings», « To Bird with Love» και τελευταίος «To Diz with Love».


Παρακάτω παρατίθεται βίντεο από το δίσκο του Dizzy Gillespie «Dizzy in Greece», στο οποίο ακούμε τον βιρτουόζο τρομπετίστα με την ορχήστρα του να παίζουν «Τα Παιδιά του Πειραιά», του Μάνου Χατζιδάκι.

Advertising

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

 Berendt J. E, (1995). Το βιβλίο της τζαζ, Εκδόσεις Νάσος.

Dizzy Gillespie. Aνακτήθηκε από en.wikipedia.org. Τελευταία επίσκεψη 6/1/2021.

Advertising

 

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Τα πραγματικά γεγονότα πίσω από τη σειρά φαινόμενο “Squid Game”

Η σειρά Squid Game έγινε παγκόσμιο φαινόμενο, η οποία

Κάνναβη: Ο αντίκτυπος στην εργαζόμενη μνήμη

Ο αντίκτυπος της χρήσης κάνναβης Το παρον άρθρο με τίτλο