Στις 6 Απριλίου 1941, εκδηλώθηκε η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδος. Ο πόλεμος αυτός κηρύχθηκε προς σωτηρία του γοήτρου των δυνάμεων του Άξονα στα Βαλκάνια. Ο Άξονας, και συγκεκριμένα η φασιστική Ιταλία σημείωνε διαδοχικές ήττες, στα πλαίσια του ελληνοϊταλικού πολέμου, στο αλβανικό μέτωπο. Φυσικά, ο αξιόμαχος και υπερήφανος ελληνικός λαός, βροντοφώναξε για δεύτερη φορά «ΟΧΙ!» και στον Γερμανό ναζί εισβολέα.
Η γερμανική επιχείρηση Μαρίτα
Τον χειμώνα του 1940 – 1941, οι Ιταλοί υφίσταντο διαδοχικές ήττες από τον ελληνικό στρατό στην Αλβανία. Ο «υγιεινός περίπατος μέχρι την Ακρόπολη» είχε μετατραπεί σε εφιάλτη για τον Ιταλό δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι. Η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί εντυπωσιασμένη την πρώτη νίκη του αντιαξονικού στρατοπέδου να πραγματοποιείται από τους Έλληνες.
Μεταξύ όλων, με προβληματισμό παρακολουθεί τις εξελίξεις και η ναζιστική Γερμανία. Ο Αδόλφος Χίτλερ ήθελε γρήγορο και νικηφόρο για τους Ιταλούς τέλος του πολέμου με την Ελλάδα. Ο Άξονας έπρεπε να έχει εξασφαλισμένα τα νώτα του στα Βαλκάνια, προκειμένου να πραγματοποιήσει σύντομα επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Βάσει του σχεδίου, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Γιουγκοσλαβία προσχωρούσαν στον Άξονα, ενώ η Ιταλία έπρεπε να καταλάβει την Ελλάδα. Αν το ελληνικό μέτωπο έμενε ανοικτό, υπήρχε κίνδυνος εμπλοκής του αγγλικού παράγοντα που θα βαζε σε κίνδυνο την εξόρμηση των Γερμανών στις ρωσικές στέπες.
Όμως η Ιταλία έχανε τη μια πόλη της Αλβανίας μετά την άλλη από τον ελληνικό στρατό. Υπό αυτές τις συνθήκες, Ο Χίτλερ και το επιτελείο του ξεκίνησαν από τον Δεκέμβριο του 1940 να καταστρώνουν σχέδιο επίθεσης και ανάπτυξης στην ηπειρωτική Ελλάδα. Το σχέδιο αυτό ονομάστηκε Επιχείρηση Μαρίτα. Προέβλεπε γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδος διαμέσου της Βουλγαρίας.
Η γερμανική εμπλοκή επισπεύδεται
Τον Ιανουάριο του 1941 πεθαίνει ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς και την πρωθυπουργία της Ελλάδος ανέλαβε ο Αλέξανδρος Κορυζής. Ο ελληνικός στρατός συνέχιζε την προέλασή του εντός του αλβανικού εδάφους. Η ύστατη προσπάθεια των Ιταλών για αντεπίθεση πραγματοποιήθηκε με την Εαρινή επίθεση του Μαρτίου του 1941, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Οι Ιταλοί πια δεν έβρισκαν τρόπο να επιβληθούν.
Παράλληλα όμως, προς βοήθεια των Ελλήνων είχαν έρθει οι Βρετανοί. Τόσο με στρατό όσο και με αεροπορία, η Βρετανία στήριζε την ελληνική προσπάθεια στο μέτωπο από τον θάνατο του Μεταξά και μετά. Ο Μεταξάς εν ζωή, δεν επιθυμούσε την εμπλοκή του αγγλικού παράγοντα στον ελληνοϊταλικό πόλεμο καθώς αυτό θα προκαλούσε τη γερμανική αντίδραση. Όπως απεδείχθη, είχε δίκιο. Οι ελληνικές νίκες με τη συνδρομή των Άγγλων έφεραν στο προσκήνιο τη γερμανική επιχείρηση Μαρίτα.
Η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδος
Το πρωί της 6ης Απριλίου 1941, ο Γερμανός πρέσβης στην Αθήνα, Βίκτορ Φον Έρμπαχ, παρέδωσε στην πρωθυπουργική κατοικία, στον Αλέξανδρο Κορυζή, το γερμανικό τελεσίγραφο της κήρυξης του πολέμου. Του γνωστοποιούσε μεταξύ άλλων ότι το Τρίτο Ράιχ κήρυττε τον πόλεμο κατά της Ελλάδος καθώς η τελευταία δεν τηρούσε τους όρους ουδετερότητας προς τη Γερμανία, αποδεχόμενη τη Βρετανική βοήθεια. Ο Χίτλερ δε υποστήριζε ότι δεν πολεμά κατά του ελληνικού λαού αλλά κατά των «Άγγλων ιμπεριαλιστών» που βρίσκονταν εντός της χώρας. Ο ελληνικός λαός άκουσε στο πολεμικό ανακοινωθέν της ημέρας:
«Από της 5:15 ώρας της σήμερον ο εν Βουλγαρία γερμανικός στρατός προσέβαλλεν απροκλήτως τα ημέτερα στρατεύματα της ελληνικής μεθορίου. Αι δυνάμεις μας αμύνονται του πατρίου εδάφους…»
Advertising
Η χιτλερική Γερμανία επιτέθηκε ταυτόχρονα κατά της Ελλάδος και της Γιουγκοσλαβία. Η τελευταία είχε παραβιάσει την προσχώρησή της στον Άξονα, μετά την αλλαγή κυβερνήσεως, κατόπιν πραξικοπήματος. Το σχέδιο Μαρίτα έμπαινε σε εφαρμογή. Οι επίλεκτες δυνάμεις της 12ης γερμανικής στρατιάς, υπό τον στρατάρχη Βίλχελμ Λίστ, θα αναπτύσσονταν στη Γιουγκοσλαβία και θα επιτίθονταν στην Ελλάδα διαμέσου Βουλγαρίας.
Η Μάχη των Οχυρών και η ελληνική αντίσταση
Βεβαίως, ο ελληνικός λαός θα απαντούσε ακόμα μια φορά «ΟΧΙ» στον νέο, βάρβαρο εισβολέα. Ο ελληνικός στρατός έδωσε σκληρές και λυσσαλαίες μάχες στα οχυρά της Γραμμής Μεταξά. Η Γραμμή Μεταξά ήταν οχυρωματική γραμμή κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Είχε κατασκευαστεί καθ’ υπόδειξη του Ιωάννη Μεταξά, στα πρότυπα της γαλλικής Γραμμής Μαζινό στα γαλλογερμανικά σύνορα. Τα οχυρά ήταν η Νυμφαία, ο Εχίνος, το Λίσε, η Ιστίμπεη, το Περιθώρι, το Ρούπελ, το Πυραμιδοειδές, οι Παλουριώνες κ.α. Οι εισβολείς εντυπωσιάστηκαν από την περίπλοκη κατασκευή τους που βοηθούσε τους αμυνόμενους. Τα οχυρά εκτείνονταν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
Ο ελληνικός στρατός, παρότι μαχόταν σε δύο μέτωπα εναντίον υπερτέρων δυνάμεων, έδωσε παράδειγμα θάρρους και ηρωισμού στα οχυρά. Η ελληνική αντίσταση ήταν σθεναρή και υποχρέωσε τους Γερμανούς σε απώλειες. Γράφτηκαν ηρωικές ιστορίες όπως αυτή του Λοχία Δημητρίου Ίτσιου που αντιμετώπισε μόνος πολυάριθμους εχθρούς. Κλασικό παράδειγμα της ελληνικής γενναιότητας στα ελληνικά οχυρά ήταν η φράση του Ταγματάρχη Γεωργίου Δουράτσου, ήρωα των οχυρών: «Τα οχυρά δεν παραδίδονται. Καταλαμβάνονται!»
Οι εισβολείς, παράλληλα πραγματοποιούσαν βομβαρδισμούς και αεροπορικές επιδρομές. Η γερμανική πολεμική αεροπορία Luftwaffe βομβάρδισε αστικά κέντρα, τον Πειραιά και τον ναύσταθμο της Σαλαμίνας, προκαλώντας καταστροφές σε έμψυχο και άψυχο υλικό.
Η γερμανική προέλαση
Η σθεναρή αντίσταση του ελληνικού στρατού κάμφθηκε στις 8 Απριλίου 1941. Οι Γερμανοί είχαν προελάσει εντός της Γιουγκοσλαβίας με αποτέλεσμα να προωθηθούν από τα Σκόπια εντός της κοιλάδας του Αξιού. Έτσι, παρέκαμψαν τα οχυρά, και ο ελληνικός στρατός στη Μακεδονία βρέθηκε περικυκλωμένος. Τα μεσάνυχτα της 8ης Απριλίου 1941, οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη. Η μισητή σβάστικα κυμάτιζε πια στον Λευκό Πύργο.
Αν και οι Έλληνες των οχυρών επιθυμούσαν τη μάχη μέχρις εσχάτων, ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος τους διέταξε να συνθηκολογήσουν, στις 9 Απριλίου 1941. Η Βαλκανική εκστρατεία των Γερμανών, μόνο στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη είχε τις εξής απώλειες: 1.000 νεκροί και τραυματίες Έλληνες, 555 νεκροί, 2.134 τραυματίες, 170 αγνοούμενοι Γερμανοί.
Στο μεταξύ, οι γερμανικές δυνάμεις προωθούνταν σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και το αλβανικό μέτωπο κατέρρεε. Οι συμμαχικές δυνάμεις που αποτελούνταν κυρίως από Βρετανούς, υποχωρούσαν προς τον νότο. Επιδίδονταν ωστόσο σε έναν πόλεμο φθοράς κατά των Γερμανών, με στόχο την καθυστέρησή της καθόδου των. Οι σύμμαχοι έπρεπε να αποχωρήσουν συντεταγμένα από την Ελλάδα με στόχο την συνέχεια του πολέμου στην Κρήτη. Μεγάλη μάχη μεταξύ των εισβολέων και των συμμάχων, πραγματοποιήθηκε στις Θερμοπύλες, καθυστερώντας κι άλλο τους Γερμανούς.
Η Ελλάδα βορά των κατακτητών
Στα μέσα Απριλίου 1941, το ελληνικό μέτωπο κατέρρευσε. Οι Έλληνες ήρωες της Αλβανίας και των οχυρών, άλλοτε νικητές, γύριζαν σπίτια τους με ό,τι μέσο διέθεταν, πολλές φορές και με τα πόδια. Παράλληλα, οι δυνάμεις του Άξονα προωθούνταν. Στις 18 Απριλίου 1941, υπό το βάρος της επερχόμενης εισβολής των κατακτητών, ο Αλέξανδρος Κορυζής αυτοκτονεί. Τη θέση του παίρνει ο Εμμανουήλ Τσουδερός, ο οποίος μαζί με τον βασιλιά Γεώργιο Β’, την κυβέρνηση και τις συμμαχικές δυνάμεις, αναχωρεί για την Κρήτη για τη συνέχεια του πολέμου.
Στις 27 Απριλίου 1941, οι Γερμανοί εισήλθαν στην Αθήνα, «στην πόλη με τα κατάκλειστα σπίτια». Στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης τοποθέτησαν τη μισητή σημαία του Τρίτου Ράιχ. Αμέσως σχηματίστηκε κυβέρνηση δοσιλόγων με πρωθυπουργό τον αντιστράτηγο Γεώργιο Τσολάκογλου που έσπευσε να συνθηκολογήσει νωρίτερα με τους κατακτητές.
Στα τέλη Απριλίου 1941 ολοκληρώθηκε η Επιχείρηση Μαρίτα, με την κατάληψη όλης της Ελλάδας, πλην της Κρήτης. Η χώρα έγινε βορά των αρμάτων των κατακτητών. Το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας κατέλαβαν οι Ιταλοί. Οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τα μεγάλα αστικά κέντρα, την κεντρική Μακεδονία, τη Θράκη και κάποια νησιά του Αιγαίου. Οι Βούλγαροι κατέλαβαν την Ανατολική Μακεδονία. Ξεκινούσε πια η μαύρη περίοδος της Τριπλής Κατοχής.
Η Μάχη της Κρήτης και η Εθνική Αντίσταση
Με την επιτυχημένη για τους Γερμανούς έκβαση της επιχείρησης Μαρίτα, ο πόλεμος συνεχίστηκε για ακόμα έναν μήνα. Από την 1η ως την 30η Μαΐου 1941 έλαβε χώρα, μια από τις μεγαλύτερες μάχες στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία, η Μάχη της Κρήτης. Κατά τη μάχη της Κρήτης, ο κρητικός λαός, μαζί με Βρετανούς, Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς καταδρομείς, επέδειξε παράδειγμα θάρρους και αυταπάρνησης. Τελικά, η μεγαλόνησος κατελήφθη από τους Γερμανούς, με αεροαποβατική επίθεση αλεξιπτωτιστών, στα πλαίσια της Επιχείρησης Ερμής, στις 30 Μαΐου 1941. Οι Γερμανοί είχαν τόσες πολλές και βαριές απώλειες που ο Χίτλερ αποφάσισε να μην ξαναεπιχειρήσει η Γερμανία άλλη τέτοια επίθεση από αέρος στη συνέχεια του πολέμου.
Με την πτώση της Κρήτης, οι συμμαχικές δυνάμεις μαζί με τον βασιλιά και την κυβέρνηση της Ελλάδος, ανεχώρησαν για το Κάιρο της Αιγύπτου, καθώς ο πόλεμος κατά του Άξονα ελάμβανε χώρα και στη βόρεια Αφρική. Ο ελληνικός λαός όμως θα ξεκινούσε να βιώνει τη φρίκη της Κατοχής. Η πείνα, η εξαθλίωση, η ανέχεια και οι θηριωδίες του άδικου και βάρβαρου κατακτητή δεν άφηναν πολλά περιθώρια. Η συνέχιση του πολέμου και η αντίσταση ήταν μονόδρομος. Σύντομα θα ακολουθούσε το έπος της Εθνικής Αντίστασης.
Αποτίμηση
Η αντίσταση του ελληνικού στρατού στο μέτωπο μπορεί να κάμφθηκε από δυνάμεις υπέρτερες όμως υπήρξε ζωτικής σημασίας. Αρχικά, ο Έλληνας στρατιώτης κατάφερε να δείξει στους ελεύθερους λαούς με θάρρος και αυταπάρνηση ότι οι δυνάμεις τις βίας δεν ήταν άτρωτες. Έπειτα, η ελληνική αντίσταση στα οχυρά και στην Κρήτη, καθυστέρησε την επικείμενη εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετική Ένωση για το καλοκαίρι του 1941. Το γεγονός αυτό φάνηκε μακροπρόθεσμα, όταν ο βαρύς ρωσικός χειμώνας πρόλαβε και έπληξε τους επίδοξους κατακτητές αργότερα.
Παρακάτω ακολουθεί βίντεο με αφιέρωμα της εκπομπής Η μηχανή του χρόνου στη γερμανική επίθεση στην Ελλάδα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 3/4/2021)
Η Γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας. Ανακτήθηκε από sansimera.gr (τελευταία πρόσβαση 3/4/2021)
Κατοχή της Ελλάδας 1941 – 1944. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 3/4/2021)
