![Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας](https://maxmag.gr/wp-content/uploads/2024/07/Εικόνα1.jpg)
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας ήρθε στον κόσμο στις 17 Απριλίου 1910. Είναι γνωστό ότι η καταγωγή του είναι από τα Τρίκαλα Θεσσαλίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκεί πέρασε τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής του. Γόνος παλιάς και ιστορικής οικογένειας, μικρανεψιός του εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ. Είναι αλήθεια ότι ανατράφηκε με ζωντανή ακόμα την παράδοση της ευποιίας, αλλά και της βλάχικης καταγωγής του. Και διατήρησε στενούς πάντα δεσμούς με τη γη, τη φύση και την ιδέα της Ελλάδας. Πτυχιούχος της νομικής και διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης στην Ελβετία.
Η στήριξή του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα στη χώρα μας
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας εκπροσώπησε τη χώρα μας σε πολλές διεθνείς διασκέψεις. Απέσπασε την τιμή του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος του Φοίνικος από τον βασιλιά Παύλο, καθώς και με Μεγαλόσταυρους άλλων χωρών. Στον πόλεμο της χώρας μας με τους Ιταλούς, υπηρέτησε σε ομάδες δολιοφθορών. Οι πολιτικοί μας του ζήτησαν να γυρίσει το 1941 και τον διόρισαν Νομάρχη Κέρκυρας. Τον Μάιο του 1941, ίδρυσε με έδρα τη Λάρισα την οργάνωση Φιλική Εταιρία. Στόχος της ήταν η καταπολέμηση των δοσίλογων του Αλκιβιάδη Διαμάντη, που αργότερα πήραν το όνομα «Λεγεώνα των Βλάχων». Το 1942, τον συνέλαβαν για την αντιστασιακή του δραστηριότητα και τον μετέφεραν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία. Έναν χρόνο αργότερα, το 1943, δραπέτευσε και παρέμεινε στην Ιταλία, ως επικεφαλής ελληνικής αντιστασιακής οργάνωσης. Το 1944, τον επιστράτευσαν με τον βαθμό του επίκουρου υποπλοιάρχου. Σκοπός αυτής της επιστράτευσης ήταν να υπηρετήσει μέχρι το τέλος του πολέμου στην Ελληνική Στρατιωτική Αποστολή της Ρώμης.
Συγγραφικές δημιουργίες του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας συνέγραψε πλήθος από μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια και ιστορικές αναλύσεις. Τα έργα του μετέφρασαν ξένοι συγγραφείς σε πολλές γλώσσες αποσπώντας διεθνείς αναγνωρίσεις και βραβεία. Από τα οικονομικά, ιστορικά και λογοτεχνικά του έργα ξεχωρίζουν τα παρακάτω:
- Βαλκανική Τελωνειακή Ένωσις, 1933 (Γαλλικά, α΄ βραβείο Ινστιτούτου Κάρνεγκη – Διάσκεψη Βουκουρεστίου).
- Συμβολή εις την έρευνα του πληθυσμιακού προβλήματος της Ελλάδος, 1939 (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών).
- Ελευθερία ή θάνατος, 1945.
- Η πολιτική πλευρά του Κουτσοβλαχικού Ζητήματος, 1948.
- Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδος, 1960 (Ιταλικά).
- Μερικά κείμενα, 1963.
- Φωτιά και Τσεκούρι – Ελλάς 1944-1949, 1973 (Γαλλικά, Χρυσό Μετάλλιο Γαλλικής Ακαδημίας), 1974 (Ελληνικά).
- Η φωνή της Γης, μυθιστόρημα, 1964 (Γαλλικά Terre des Grecs, 1968, éditons Stock).
- Γη της οδύνης, μυθιστόρημα, 1966.
- Γη Δελφύς, 1968.
- Περιστέρια, 1968.
- Όταν ξεχνούσαν οι θεοί, 1969.
- Όταν οι θεοί ευλογούσαν, 1971.
- Επιστροφή στις Μυκήνες, 1973.
- Στο μοναστήρι του Άι Νικόλα, 1973.
- Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σήμερα, σαράντα χρόνια από το θάνατό του.
- Ιστορία χαμένων ευκαιριών, Κυπριακό 1950 – 1963.
Η πολιτική καριέρα του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα
Η πρώτη εκλογή του σε πολιτικό αξίωμα ήταν το 1946 ως Βουλευτής Ιωαννίνων με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Διατηρεί αυτό το αξίωμα μέχρι το 1964 και πιο συγκεκριμένα την περίοδο 1965-1964 ανήκει στο κόμμα της ΕΡΕ.
Ανέλαβε σημαντικές θέσεις για την πολιτική ζωή της χώρας μας που αξίζει να αναφέρουμε. Υπουργεία που έχει αναλάβει:
Υπουργεία
Εφοδιασμού και Διανομών στις Κυβερνήσεις Θεμιστοκλή Σοφούλη και Αλέξανδρου Διομήδη την περίοδο (20 Ιανουαρίου 1949 – 6 Ιανουαρίου 1950).
Εθνικής Οικονομίας στην Κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου την περίοδο (27 Μαρτίου 1950 – 15 Απριλίου 1950).
Εθνικής Οικονομίας, Εφοδιασμού και Διανομών στις τρεις Κυβερνήσεις του Σοφοκλή Βενιζέλου την περίοδο (21 Αυγούστου 1950 – 27 Οκτωβρίου 1951).
Γεωργίας στην Κυβέρνηση του Σοφοκλή Βενιζέλου του Αυγούστου 1950 την περίοδο (21 Αυγούστου 1950 – 28 Αυγούστου 1950). Στην Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή την περίοδο (29 Φεβρουαρίου 1956 – 28 Μαΐου 1956). Και στην Κυβέρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου την περίοδο (3 Απριλίου 1967 – 21 Απριλίου 1967). Επί της υπουργίας του διόρισε για πρώτη φορά στο Υπουργείο Γεωργίας, κεντρικά και περιφερειακά, ικανό αριθμό γεωπόνων και γεωτεχνικών υπαλλήλων. Αυτή η κίνηση συνέβαλε αποφασιστικά στην αγροτική ανάπτυξη.
Εξωτερικών των τριών Κυβερνήσεων του Κωνσταντίνου Καραμανλή τις περιόδους (28 Μαΐου 1956 – 5 Μαρτίου 1958. 17 Μαΐου 1958 – 20 Σεπτεμβρίου 1961. 4 Νοεμβρίου 1961 – 19 Ιουνίου 1963. Η συνεισφορά του σε αυτή τη θέση ήταν σημαντική. Συμμετείχε στις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου με θέμα την ίδρυση της Ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας το 1956. Όπως επίσης και στη συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδας – ΕΟΚ το 1962. Ο στόχος της οποίας ήταν να καταστεί το πρώτο συνδεδεμένο κράτος με την κοινότητα.
Εθνικής Άμυνας στις Κυβερνήσεις των Κωνσταντίνου Καραμανλή και Γεωργίου Ράλλη την περίοδο (24 Ιουλίου 1974 – 21 Οκτωβρίου 1981). Επί της υπουργίας του αποκατέστησε το τραυματισμένο γόητρο των Ενόπλων Δυνάμεων. Ίδρυσε τη Πολεμική Βιομηχανία και πραγματοποίησε το εξοπλιστικό πρόγραμμα 1975 – 1980 που εκσυγχρόνισε σημαντικά την αποτρεπτική ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεων.
Υφυπουργείο
Υφυπουργός Εξωτερικών στην Κυβέρνηση του Νικολάου Πλαστήρα 1951 την περίοδο (27 Οκτωβρίου 1951 – 11 Οκτωβρίου 1952).
Αντιπρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου στην Κυβέρνηση Γεωργίου Ράλλη 1980 την περίοδο (29 Ιουνίου 1981 – 21 Οκτωβρίου 1981).
Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας την περίοδο (1981 – 1984), κατά την οποία περίοδο το κόμμα αυτό ήταν σε θέση Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Οργάνωσε σε σύγχρονη βάση το Κόμμα και τη νεολαία του. Το 1984 τα μέλη του κόμματος τον ανακήρυξαν Επίτιμο Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας.
Η πολιτιστική προσφορά του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα
Με πρωτοβουλίες του, έγινε πραγματικότητα η ίδρυση του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα στην Κηφισιά, διευθυντής του οποίου επί 40 χρόνια ήταν ο ίδιος. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας ανέπτυξε δραστηριότητες όπως η αμπελουργία και η λειτουργία οινοποιητικής μονάδας. Επέβλεψε την ανέγερση 100 και πλέον σχολείων στον Νομό Ιωαννίνων, και τη δημιουργία Φοιτητικής Εστίας στην Αθήνα για τη δωρεάν φιλοξενία φοιτητών από την Ήπειρο. Ακόμα, ο Αβέρωφ-Τοσίτσας ίδρυσε στο Μέτσοβο Λαογραφικό Μουσείο, Πρότυπη τυροκομική μονάδα, Ξυλουργικό εργοστάσιο, Χιονοδρομικό κέντρο και Πρατήριο Λαϊκής Τέχνης. Ενθάρρυνε, επίσης, κάθε είδους δραστηριότητα για τη διατήρηση της Λαϊκής Παράδοσης και της οικονομικής ευρωστίας της κοινότητας. Δημιουργός του γνωστού κρασιού Κατώγι. Ένα μεγάλο του όραμα ήταν η αναμπέλωση των πιο άγονων και απόκρημνων πλαγιών της Πίνδου. Ο Αβέρωφ-Τοσίτσας υπήρξε ο πρώτος που φύτεψε στην Ελλάδα τα γαλλικά κλίματα της ποικιλίας Cabernet Sauvignon.
Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας – Κοινωφελές Ίδρυμα
Προς το τέλος της ζωής του, ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας ίδρυσε το Κοινωφελές Ίδρυμα Ευάγγελου Αβέρωφ -Τοσίτσα. Εκεί δώρισε τη σημαντικότατη συλλογή διακοσίων περίπου έργων Ελλήνων ζωγράφων 19ου και 20ου αιώνα. Τα έργα αυτά τα συγκέντρωνε από παλιά, με σκοπό την ίδρυση Πινακοθήκης στο Μέτσοβο. Δώρισε, επίσης, στο ίδρυμα και το σύγχρονο τριώροφο κτίριο της Πινακοθήκης, για τη δημιουργία του οποίου ο εμπνευστής και δημιουργός του πάτησε πάνω στον παραδοσιακό ρυθμό της περιοχής. Έχοντας ως ιδιαίτερο σκοπό τη στέγαση της συλλογής του, εγκαινίασε ο ίδιος την Πινακοθήκη στις 27 Απριλίου 1988.
Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας – Λαογραφικό Μουσείο
![](https://maxmag.gr/wp-content/uploads/2024/07/Εικόνα3.jpg)
Το Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου, γνωστό και ως «Αρχοντικό», είναι ένα από τα πρώτα έργα του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα στο Μέτσοβο και λειτουργεί από το 1955. Για να το δει κάποιος, πρέπει να πάει στο ανοικοδομημένο Αρχοντικό Τοσίτσα. Είναι το πατρογονικό της γνωστής οικογένειας ευεργετών από το 1961.
Διαρρύθμιση Χώρων
Η περιήγηση στους χώρους του μουσείου σε κάνει να δεις την ατμόσφαιρα περασμένων αιώνων, καθώς και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας ενός μετσοβίτικου αρχοντικού. Με τη φιλοσοφία του «ανοιχτού μουσείου», απολαμβάνει κανείς την ανάδειξη πολύτιμων αντικειμένων και πλούσιων συλλογών στον φυσικό τους χώρο: Μέσα στις αίθουσες, στους στάβλους, στις αποθήκες και στα μεγάλα σαλόνια του παλιού αρχοντικού. Τα εκθέματα περιλαμβάνουν ό,τι θα μπορούσε να υπάρχει σε ένα αρχοντικό την εποχή της μεγάλης οικονομικής ακμής του Μετσόβου, καθώς και αντικείμενα που αποτελούν για το έθνος ιστορική μνήμη όπως: συλλογές όπλων και σπαθιών από τον αγώνα του 1821, χάλκινα και ξύλινα σκεύη μαγειρικής, κοσμήματα, ενδυμασίες, διακοσμητικά πιάτα και ασημικά, χρυσοκέντητες σέλες, σεντούκια, αγροτικά εργαλεία, αργαλειούς, περίτεχνα υφαντά.
Συλλογές
Στο μουσείο μπορεί, επίσης, κάποιος να δε μία σημαντική συλλογή 66 εικόνων. Αυτή η συλλογή αφορά έργα της περιόδου από το 15ο ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Όπως, επίσης, και συλλογή αντικειμένων βυζαντινής μεταλλοτεχνίας της χρονικής περιόδου από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια έως την υστεροβυζαντινή εποχή. Το 1991, άνοιξε στον τρίτο όροφο το διαμέρισμα του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα, με προσωπικά είδη και φωτογραφίες από τη ζωή του.
Η αίσθηση που αφήνει στους επισκέπτες
Σύμφωνα με πληροφορίες από τους επισκέπτες του είναι ξεχωριστό από όλα τα άλλα. Σου δίνει την εντύπωση ότι η ζωή, που κάποτε έπαλλε σε αυτό το αρχοντικό, συνεχίζει να υπάρχει με αμείωτη ένταση. Όπως και ότι ο αφέντης του σου ανοίγει τις πόρτες για να σε καλωσορίσει και να σε φιλοξενήσει. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να απολαύσει την έκθεση πολύτιμων αντικειμένων και πλούσιων συλλογών στο φυσικό τους χώρο μέσα στις αίθουσες, στους στάβλους, στις αποθήκες και τα μεγάλα σαλόνια του παλιού αρχοντικού. Πλούτος εκθεμάτων, ατμοσφαιρικό περιβάλλον, βιωματική ξενάγηση. Ο χώρος και τα εκθέματα συνομιλούν μεταξύ τους δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα υποβλητική, ζωντανή. Τριγυρνώντας στις αίθουσες του αρχοντικού αισθάνεσαι πως ζεις υπό τη σκιά της ιστορίας. Μιας ιστορίας που μας έφερε στο σήμερα και θα μας πάει στο αύριο.
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, περήφανος για το κρασί του
![Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας](https://maxmag.gr/wp-content/uploads/2024/07/Εικόνα4.jpg)
Από το 1959, υπάρχει στο Μέτσοβο το Κατώγι Αβέρωφ. Καλλιεργεί τους πιο ορεινούς αμπελώνες στην Ελλάδα και προσφέρει μοναδικές οινικές εμπειρίες, συνδυάζοντας την τέχνη και τη φιλοξενία. Όπως είχε πει και ο ίδιος ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας: «Την όλη προσπάθεια για την παραγωγή του κρασιού του στην αρχή την έλεγε μεράκι. Ύστερα μετατράπηκε σε ένα τεράστιο όραμα. Για να γίνει απόλυτα αντιληπτό αυτό υπάρχει μία προϋπόθεση: τα ανέφικτα μέχρι πρότινος οράματά του να γίνουν πραγματικότητα. Σημαίνει πλάτεμα ψυχής».
Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας – Πινακοθήκη
![Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας](https://maxmag.gr/wp-content/uploads/2024/07/Εικόνα5.jpg)
Η Πινακοθήκη Ευάγγελου Αβέρωφ είναι μουσείο νεοελληνικής τέχνης. Λειτουργεί στο Μέτσοβο του νομού Ιωαννίνων από τον Αύγουστο του 1988. Έχει σε μόνιμη έκθεση αντιπροσωπευτικά έργα των σημαντικότερων Ελλήνων ζωγράφων, χαρακτών και γλυπτών, των οποίων το έργο καλύπτει την περίοδο του 19ου και του 20ού αιώνα: Γύζη, Λύτρα, Βολανάκη, Ιακωβίδη, Παρθένη, Μαλέα, Γαλάνη, Μόραλη, Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Τέτση, και πολλών άλλων.
Επέκταση εγκαταστάσεων
Το 1994 έγινε η επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων και λειτούργησε η Νέα Πτέρυγα της Πινακοθήκης. Επίσης. έγινε εκσυγχρονισμός του κτιρίου, δημιουργία νέων εκθεσιακών και βοηθητικών χώρων, καθώς και σημαντικός εμπλουτισμός της συλλογής. Το 1995, ξεκίνησε η λειτουργία του Παιδικού Εργαστηρίου της Πινακοθήκης. Το 1997, έγιναν τα εγκαίνια της αίθουσας Δημητρίου Τσάμη. Η συγκεκριμένη αίθουσα στεγάζει μία σημαντική ενότητα χαρακτικών και σχεδίων Ελλήνων δημιουργών της περιόδου 1920 – 1960.
Σημαντική Δωρεά
Χάρη στην πολύτιμη δωρεά του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, πρόσφατα τελείωσαν όλα τα απαραίτητα έργα ανακατασκευής: Αναβατόριο, εξωτερική και εσωτερική ράμπα, ανελκυστήρας, WC ΑμΕΑ. Αυτά είχαν στόχο να μπορεί η Πινακοθήκη να ανοίξει τις πόρτες της πλέον άτομα με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα. Το 2022, η Πινακοθήκη Αβέρωφ μπήκε στον κατάλογο των Αναγνωρισμένων/Πιστοποιημένων Μουσείων της Ελληνικής επικράτειας. Απέκτησε έτσι το σήμα «Αναγνωρισμένο Μουσείο» από το Υπουργείο Πολιτισμού, ύστερα από μία μακρόχρονη διαδικασία ελέγχων και τεχνικών προσαρμογών στις προδιαγραφές της πολιτείας. Σήμερα, 30 χρόνια και πλέον από την ίδρυσή της, η Πινακοθήκη έχει αυξήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις Συλλογές της. Κάθε χρόνο μεγάλες περιοδικές εκθέσεις και εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα στην Πινακοθήκη.
Το μουσείο αποτελεί πλέον πόλο έλξης για περίπου 20.000 επισκέπτες το χρόνο από όλη την Ελλάδα. Από την ίδρυσή του και για πολλά χρόνια, το επισκέπτονταν κάτοικοι των γύρω περιοχών. Εκτός από τη Μόνιμη Έκθεση, λαμβάνουν χώρα περιοδικές εκθέσεις – θεματικές, αναδρομικές, ομαδικές ή άλλες ειδικότερου ενδιαφέροντος, με έργα από άλλα μουσεία και ιδιωτικές συλλογές της χώρας ή του εξωτερικού. Άλλες δραστηριότητες περιλαμβάνουν την οργάνωση επιστημονικών συμποσίων, ημερίδων, ξεναγήσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δημιουργικών εργαστηρίων, ενώ το Εικαστικό εργαστήρι της Πινακοθήκης λειτουργεί σε τακτική βάση για τα παιδιά της περιοχής. Πλούσια είναι τέλος και η εκδοτική δραστηριότητα του μουσείου.
Ξένες γλώσσες και διαμονή
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας μιλούσε γαλλικά, αγγλικά, και ιταλικά, και ήταν μόνιμος κάτοικος Κηφισιάς.
Γάμος και οικογένεια
![Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας](https://maxmag.gr/wp-content/uploads/2024/07/Εικόνα2.jpg)
Ήρθε εις γάμον κοινωνία με τη Διαμαντίνα Λυκιαρδοπούλου. Έζησαν μαζί 43 ολόκληρα χρόνια και έφεραν στον κόσμο δύο κορίτσια, τη Ναταλία και την Τατιάνα.
Θάνατος
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας άφησε την τελευταία του πνοή στις 2 Ιανουαρίου 1990, σε ηλικία 80 ετών. Έπαθε καρδιογενές σοκ και εξαιτίας αυτού πέθανε. Η κηδεία του έγινε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Μετά τον θάνατό του, το 1990, το Μέτσοβο απέκτησε έναν ανδριάντα του.
Πηγές:
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Πινακοθήκη Αβέρωφ | Ίδρυμα Ευάγγελου Αβέρωφ – Τοσίτσα (averoffmuseum.gr.)/ Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Ευάγγελος Αβέρωφ – Βικιπαίδεια (wikipedia.org)/ Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: ΑΒΕΡΩΦ ΤΟΣΙΤΣΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ – IANOS / Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Βιβλία του συγγραφέα Αβέρωφ Τοσίτσας Ευάγγελος στο Bibliohora gr – Προβολή πρώτης σελίδας, αύξουσα ταξινόμηση βάση έτους έκδοσης (πενήντα τίτλοι ανά σελίδα) / Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου (metsovomuseum.gr) /Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Κατώγι Αβέρωφ | Κεντρική (katogiaveroff.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας: Το αχαλίνωτο των παθών, η βασιλεία του εγκλήματος | in.gr / Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Λαογραφικό Μουσείο Τοσίτσα – Δήμος Μετσόβου (dimosmetsovou.gr) / Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Κατώγι Αβέρωφ – Lamda3 World – Responsible Travel Specialists and Experts. / Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024
- Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, Ανακτήθηκε από: Ένα Λαογραφικό Μουσείο,ένα ένδοξο Αρχοντικό…Αρχοντικό Αβέρωφ-Τοσίτσα! | GSTQ (godsavesthequeen.com) / Τελευταία πρόσβαση: 26/7/2024