Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ ήταν Γάλλος θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και στρατιωτικός. Στο άκουσμα του ονόματός του οι περισσότεροι έχουν στο μυαλό τους έναν ρομαντικό ξιφομάχο της λογοτεχνίας ή του θεάτρου. Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ όμως ήταν πρόσωπο υπαρκτό. Έγραψε δράματα και κωμωδία, κείμενα επιστημονικής φαντασίας και σατυρικά. Αυτός ο νέος και ευαίσθητος συγγραφέας ενέπνευσε τον Εντμόν Ροστάν να γράψει το ομώνυμο θεατρικό έργο. Από τότε, η ιστορία του Συρανό Ντε Μπερζεράκ έχει παιχτεί πολλές φορές σε θέατρο αλλά και κινηματογράφο.
Η ζωή του Συρανό Ντε Μπερζεράκ
Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ γεννήθηκε τον Μάρτιο του 1616, πιθανότατα στο Παρίσι. Καταγόταν από οικογένεια μικροευγενών, η οποία μετακόμισε στην επαρχία Μπερζεράκ της Νότιας Γαλλίας όταν ο Συρανό ήταν ακόμη μικρής ηλικίας. Μεγάλωσε έτσι σε μια μικρή αλλά πολυτελή αγροικία στη γαλλική φύση. Οι γονείς του ήταν αριστοκρατικής καταγωγής αλλά κατώτερου βαθμού. Μπορούσαν ωστόσο να προσφέρουν μια άνετη ζωή στον γιο τους με κατ’ οίκoν μαθήματα και μια πλούσια βιβλιοθήκη στο σπίτι. Έτσι, από νωρίς ο Συρανό Ντε Μπερζεράκ ήρθε σε επαφή με το πνεύμα της εποχής του μελετώντας τους ανθρωπιστές της Αναγέννησης.
Ήταν ξεκάθαρο πως η κλίση του ήταν στα γράμματα και στην τέχνη. θα φοιτήσει στο κολλέγιο του Μποβέ το οποίο επέλεξε και ως χώρο δράσης του πιο γνωστού του έργο, «Ο Εμπαιζόμενος Σχολαστικός», του 1654. Τις σπουδές του θα τις συνεχίσει σε ακαδημία του Παρισιού. Σε πολύ νεαρή ηλικία θα καταταχθεί στον γαλλικό στρατό και θα λάβει μέρος σε μάχες και στην πολιορκία του Αράς, στα 1640, κατά τη διάρκεια του Γάλλο – Ισπανικού πολέμου. Εκεί τραυματίστηκε σοβαρά.
Ο φιλελεύθερος Συρανό
Η στρατιωτική και πειθαρχημένη ζωή δεν ταιριάζει στον ελευθερόφρονα και επαναστάτη καλλιτέχνη. Γι’ αυτό και θα εγκαταλείψει το στρατό αναζητώντας το δρόμο που του ταιριάζει. Έτσι, ο Συρανό Ντε Μπερζεράκ θα βρεθεί μαθητής και ακόλουθος του μαθηματικού και φιλοσόφου Πιερ Γκασεντί, ηγέτη μια ομάδας ελεύθερα σκεπτόμενων διανοούμενων. Εκεί θα ανακαλύψει τον κόσμο που αναζητά μακριά από δογματισμούς και θρησκευτικούς περιορισμούς. Το επιστημονικό πνεύμα, η ελευθερία της σκέψης αλλά και των ηθών και οι προοδευτικές ιδέες της ομάδας του Γκασεντί θα επηρεάσουν βαθιά και καθοριστικά τον νεαρό καλλιτέχνη.
Μέσα σε αυτό το κλίμα θα αρχίσει να γράφει τα έργα του που ομολογουμένως ήταν μπροστά για την εποχή του. Η «Κωμική Ιστορία των Κρατών και Αυτοκρατοριών της Σελήνης» και η «Κωμική Ιστορία των Κρατών και Αυτοκρατοριών του Ηλίου» υπήρξαν αρχέτυπα της επιστημονικής φαντασίας πάνω στα οποία θα βασιστούν οι μετέπειτα μεγάλοι του είδους Τζόναθαν Σουίφτ (Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ) και Άλντους Χάξλεϊ (Θαυμαστός καινούριος κόσμος).
Τα έργα του
Οι δύο κωμικές του ιστορίες του Συρανό Ντε Μπερζεράκ πραγματεύονται τα ταξίδια του ίδιου στον ήλιο και στη σελήνη. Αυτό που θέλει ο συγγραφέας τους είναι να σατιρίσει τις δοξασίες και τις πεποιθήσεις της εποχής αλλά και να μιλήσει καυστικά κατά της εξουσίας και των θεσμών. Πίστευε στην πνευματική αφύπνιση των ανθρώπων και στην ελευθερία της σκέψης. Τα θεατρικά του έργα ήταν μια τραγωδία, Ο θάνατος της Αγριππίνας, το 1654, και Ο εμπαιζόμενος σχολαστικός, το 1654. Δεν γνώρισαν καμία επιτυχία όσο ζούσε ο συγγραφέας τους. Θεωρήθηκαν κείμενα αθεϊστικά, τολμηρά και βλάσφημα χωρίς καμιά λογοτεχνική αξία. Το συντηρητικό, φιλοδογματικό και πουριτανικό κοινό της εποχής δεν ήταν δυνατό να αποδεχτεί τη σκέψη και την έκφραση του ελευθεριάζοντος συγγραφέα.
Βέβαια στα χρόνια που θα ακολουθήσουν τα έργα αυτά θα εμπνεύσουν άλλους σπουδαίους συγγραφείς. Για παράδειγμα, ο Μολιέρος θα βασίσει δύο σκηνές από το έργο του «Οι κατεργαριές του Σκαπίνου», το 1671, σε κείμενα από τον «Εμπαιζόμενο σχολαστικό». Ο Συρανό Ντε Μπερζεράκ έχει αφήσει και μια πλούσια επιστολογραφία από την οποία αντλούμε και πολλά στοιχεία για την ζωή του και την προσωπικότητά του. Πολλές φορές στις επιστολές του καταφερόταν εναντίον του πολιτικού συστήματος, εξέφραζε τις πεποιθήσεις του για τη θρησκεία, την κοινωνία την επιστήμη αλλά εξαπέλυε και προσωπικές επιθέσεις σε αντιπάλους του.
Ο τολμηρός ξιφομάχος με τη μεγάλη μύτη
Το ιστορικό πρόσωπο του Συρανό Ντε Μπερζεράκ ενέπνευσε τον δραματουργό Εντμόν Ροστάν να δημιουργήσει τον μυθικό χαρακτήρα του ομώνυμου θεατρικού έργου. Ο ήρωας αυτός είναι ένας δεινός ξιφομάχος με μεγάλη μύτη, που ζει μια έντονη ερωτική ζωή χωρίς περιορισμούς. Ό,τι δηλαδή συνέβαινε και στην πραγματικότητα. Οι πληροφορίες τόσο από τον ίδιο τον Συρανό ντε Μπερζεράκ όσο κι απ’ τους βιογράφους του τον περιγράφουν έτσι.
Του αποδίδονται αμέτρητες ερωτικές σχέσεις τόσο με άντρες όσο και με κυρίες της αριστοκρατίας. Είναι επίσης γνωστό πως πολλές φορές υπερασπίστηκε τον εαυτό του με το ξίφος του, έχοντας πολλούς εχθρούς, και βγήκε νικητής. Λέγεται πως είχε διαμάχη με έναν μουσικό και συγγραφέα και πως οι απειλές και το κοφτερό ξίφος του, ανάγκασαν τον μουσικό να εγκαταλείψει νύχτα το Παρίσι. Σύμφωνα με το θεατρικό έργο του Εντμόν Ροστάν, ο ποιητής ήταν ερωτευμένος με την εξαδέλφη του, Ρωξάνη. Δεν εξέφρασε ωστόσο αυτόν τον έρωτα καθώς η Ρωξάνη ήταν ερωτευμένη με άλλον. Σχετικά με τον θάνατο του στις 28 Ιουλίου του 1655, υπάρχουν διάφορες φήμες. Ο Εντμόν Ροστάν αναφέρει πως έπεσε νεκρός από μια ξύλινη δοκό. Άλλες πληροφορίες θέλουν να τραυματίζεται θανάσιμα από μια πέτρα. Επίσης λέγεται πως έπεσε θύμα δολοφονίας καθώς είχε δημιουργήσει πολλούς εχθρούς.
Ακολουθεί βίντεο με την αφήγηση για τη ζωή του ήρωα και συγγραφέα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό το άρθρο:
- Συρανό ντε Μπερζεράκ. Ανάκτηση από: el.wikipedia.org. (Τελευταία Σύνδεση 26/06/2021)
- Συρανό ντε Μπερζεράκ, ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο. Ανάκτηση από: www.newsbeast.gr. (Τελευταία Σύνδεση 26/06/2021)
