Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ: «Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα»

Πηγή εικόνας: oanagnostis.gr

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ έχει γράψει: «Χρωστάω τη σοφία μου στο φόβο. Πέταλα αναστεναγμούς, αποχρώσεις τα πετάω. Χώμα, αέρα, ρίζες κρατάω. Να φεύγουν τα περιττά λέω. Να μπω στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα».

Έτσι ακριβώς πέρασε η ποιήτρια και μεταφράστρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ στον ουρανό του τίποτα. Πέρασε στην αιωνιότητα με ελάχιστα και άφησε τον κόσμο μας πίσω, λίγο πιο υπέροχο με τα ποιήματά της και λίγο πιο απαισιόδοξο με την απουσία της. Μία από τις κορυφαίες σύγχρονες Ελληνίδες ποιήτριες, η οποία άφησε την τελευταία της πνοή την 21η Ιανουαρίου 2020, σε ηλικία 81 ετών. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, όμως, ανήκει σε μια κατηγορία ανθρώπων που δεν έχουν τέλος. Έχουν μόνο αρχή. Και εκεί θα κατοικεί το πνεύμα της αιώνια. Στην αρχή κάθε εφηβείας και κάθε έρωτα.


Το ακριβό εισιτήριο της ζωής

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ γεννιέται στην Αθήνα, συγκεκριμένα στα Εξάρχεια, το Φεβρουάριο του 1939. Πολύ σύντομα θα έρθει αντιμέτωπη με μια λοίμωξη (σταφυλόκοκκο) που θα την οδηγήσει σε αναπηρία στην αριστερή της πλευρά. Η τραγική ειρωνεία της μοίρας είναι ότι αν είχε γεννηθεί έξι μήνες μετά, θα είχε ανακαλύψει ο Φλέμινγκ την πενικιλίνη, που θα την έσωζε. Σε συνέντευξή της θα πει:

Η θεραπεία ανακαλύφθηκε μόλις λίγους μήνες μετά – αν την είχα πάρει έγκαιρα, θα ήμουν υγιής, από την άλλη, βέβαια, μπορεί να μη γινόμουν ποτέ ποιήτρια. Το ποίημα, βλέπετε, πρέπει να έχει κάποια πληγή για να ακουμπήσει, ψυχική ή σωματική…

Advertising

Advertisements
Ad 14

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ μεγάλωσε σε ένα ανοιχτόμυαλο και προοδευτικό περιβάλλον. Γονείς της οι Γιάννης Αγγελάκης και Ελένη Σταμάτη. Οι γονείς της διάβαζαν και μιλούσαν για τη λογοτεχνία και της γνώρισαν την Αίγινα, αλλά και τον Νίκο Καζαντζάκη, ο οποίος έγινε νονός της.

Πηγή εικόνας: lifo.gr

Διαβάστε επίσης  Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ: Το πνευματικό παιδί του Ν. Καζαντζάκη

Η ποιητική της άνθηση

Μόλις στα 17 της χρόνια, το 1956, δημοσιεύει στο περιοδικό Καινούργια εποχή το ποίημα της «Μοναξιά». Δημοσιεύεται μετά από παρότρυνση του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος έστειλε γράμμα στον Γιάννη Γουδέλη, τον διευθυντή της Καινούργιας εποχής, γράφοντας:

Παρακαλώ, δημοσιεύστε αυτό το ποίημα, το έχει γράψει μία κοπέλα που δεν έχει βγάλει ακόμα το γυμνάσιο. Είναι το  ωραιότερο ποίημα που διάβασα ποτέ!

Advertising

Ακολουθούν σπουδές στην Αθήνα και στη Γαλλία, καθώς και ένα δίπλωμα μετάφρασης και διερμηνείας (αγγλικών, γαλλικών και ρωσικών) από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Παράλληλα, η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «Λύκοι και Σύννεφα» δημοσιεύεται το 1963. Ακολουθούν: «Ο θρίαμβος της σταθερής απώλειας», «Οι μνηστήρες», «Λυπιού», «Ωραία έρημος η σάρκα», «Η ανορεξία της ύπαρξης», καθώς και μία έκδοση των απάντων της με τίτλο «Ποίηση 1963-2011». Ποιήματά της μεταφράστηκαν σε πάνω από δέκα γλώσσες, ενώ η τελευταία της συλλογή ήταν το «Με άλλο βλέμμα» του 2018, στο οποίο αφηγείται την ιστορία του σώματός της και την αναπηρία που κουβαλούσε, από την ημέρα της γέννησής της.


Ο άντρας που αγάπησε πιο πολύ και πήρε το επίθετό του

Πηγή εικόνας: athensvoice.gr |H ημέρα του γάμου τους έξω από την εκκλησία στην Πλάκα.

Η Κατερίνα Αγγελάκη γνώρισε στα 24 της χρόνια τον άντρα απ’ τον οποίο πήρε το χαρακτηριστικό της επίθετο Ρουκ. Πρόκειται για τον Ρόντνεϊ Ρουκ. Γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ο σύντροφός της Ρόντνεϊ Ρουκ ήταν Άγγλος φιλόλογος και βιβλιοθηκονόμος. Γνωρίστηκαν σε μια ταβέρνα στην Πλάκα το 1963. Η ποιήτρια είχε πει χαρακτηριστικά πως ο γάμος τους προέκυψε σαν από αστείο και οι δυο τους έζησαν μαζί ως το θάνατό του το 2007. Έζησαν 43 χρόνια μαζί. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ στο πρόσωπο του Ρόντνεϊ έβλεπε τον τέλειο σύντροφο. Σε συνέντευξή της στη lifo θα πει:

Αγαπηθήκαμε βαθιά με αυτό τον άνθρωπο. Υπήρχε μεταξύ μας άπειρος σεβασμός, εκτίμηση και κατανόηση. Τίμιος, ευθύς, ειλικρινής, ήταν ο ιδανικός σύντροφος ζωής. Καθένας μας ήταν απολύτως ελεύθερος να κάνει τα δικά του πράγματα, αλλά ήξερε ότι ο άλλος ήταν πάντα εκεί. Ταξιδέψαμε πολύ μαζί, πήγαμε Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ινδία… Παιδιά δεν αποκτήσαμε, γιατί μυστικά κάπου μας «βόλευε» και τους δύο αυτό – εγώ είχα την ποίηση και τις μεταφράσεις, εκείνος ήταν χαμένος στα βιβλία του, όντας κλασικός φιλόλογος, πού καιρός γι’ άλλα! Όχι, δεν το μετάνιωσα, δεν ήμασταν εμείς για παιδιά.


Απολογισμός του έργου της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ

Την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ σημάδεψε λογοτεχνικά από πολύ νωρίς ο Καβάφης. Είχε πει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή της:

Διαβάστε επίσης  Νίκος Γκάτσος: Ο «ποιητικότερος»των στιχουργών
Advertising

Αυτό που με τρέλαινε στον θαυμασμό ήταν ότι κάθε λέξη είχε σοφία και ουσιαστική ποίηση. Δεν πρόδιδε η μία την άλλη. Σαν δίδυμες αδερφές. Η σοφία και η ποίηση.

Το 1962 η ποιήτρια Αγγελάκη-Ρουκ απέσπασε το Α’ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τους «Μνηστήρες». Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Darmouth, N.Y.State, Princeton, Columbia κ.ά.). Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών) για το σύνολο των ποιημάτων της. Το 2014 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το συνολικό της έργο.

Σύμφωνα με τον Δημοσθένη Κούρτοβικ, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, ήδη, από την πρώτη ποιητική της συλλογή προανήγγειλε τη δεύτερη μεταπολεμική γενιά με χαρακτηριστικότερο γνώρισμα της ποίησης της «τη σωματικότητα των αισθημάτων και την κατάφαση στη μοναξιά ως του βαθύτερου γνωρίσματος της ύπαρξης». Είχε μεταφράσει έργα των Σάμιουελ Μπέκετ, Σέιμους Χίνι, Ζακ Λακαριέρ, Βλαντιμίρ Μαγιακόφκσι, Αλεξάντρ Πούσκιν, Ντίλαν Τόμας κ.ά. Πρωτοδημοσίευσε στην Καινούργια εποχή το 1956. Έργα της είναι: Λύκοι και σύννεφα (1963), Ποιήματα 63-69, (1971), Μαγδαληνή, το μεγάλο θηλαστικό (1974), Τα σκόρπια χαρτιά της Πηνελόπης (1977), Ο θρίαμβος της σταθερής απώλειας (1978), Ενάντιος έρωτας (1982), Οι μνηστήρες (1984), Όταν το σώμα (1988), Επίλογος αέρας (1990), Άδεια φύση (1993).

Πηγή εικόνας: athensvoice.gr

Τα δέντρα κοιτάω· όσο μεγαλώνουν τόσο λιγότερο ουρανό βλέπω, ώσπου να γίνω κι εγώ ουρανός και να κοιτάω από ψηλά

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ κλείνει ένα μήνα απουσίας και παράλληλα πιο ηχηρής από ποτέ παρουσίας στον κόσμο μας. Το έργο της βρίσκεται εδώ ζωντανό και αιώνια επίκαιρο για να το ανακαλύψουν και εκείνοι που όταν άκουσαν ότι απεβίωσε η Αγγελάκη-Ρουκ απόρησαν: Μα ποια είναι αυτή η κυρία που έφυγε; Εγώ θα τους απαντούσα πως η Αγγελάκη-Ρουκ είναι η ίδια η ποίηση. Η ποίηση, λοιπόν έφυγε μια μέρα που ο κόσμος την είχε ανάγκη περισσότερο από ποτέ. Σε μια εποχή που η αθωότητα είναι είδος πολυτελείας, η ποιήτρια με ένα της χαμόγελο και μία λέξη στο χαρτί υπενθύμιζε πως είναι ακόμη εδώ παρούσα.

Διαβάστε επίσης  Γυναίκες συγγραφείς στην έβδομη τέχνη
Advertising

Η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ είχε εκφράσει αρκετές φορές τον φόβο της για το θάνατο. Στην πραγματικότητα όμως, για όλους εμάς που αγαπήσαμε την ποίησή της, δεν κινδύνευε ποτέ. Γιατί η Αγγελάκη-Ρουκ έχει την πολυτέλεια να ζει στην αιωνιότητα. Πάντα θα ερωτευόμαστε με τα ποιήματά της. Πάντα θα μας γιατρεύει τις πληγές με τις λέξεις της. Πάντα θα είναι για εμάς μια αιώνια έφηβη που αγαπάει να ερωτεύεται.

Κι οι δρόμοι όλοι μαζί
ούρλιαζαν το αδιάβατο.
Έφυγα. Στις χούφτες μου ανάμεσα
σαν να κρατούσα ενός παγωμένου πουλιού
την τελευταία ανάσα
προστάτευα την τελευταία χειραψία.


Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ διαβάζει το τελευταίο ποίημά της.

Advertising

 


Πηγές

Το Μαγικό των Ανθρώπων «Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ–Ο ουρανός της ποίησης και η ραγισμένη μνήμη»/youtube

Συναντήσεις Με Συγγραφείς στο cafe του ΙΑΝΟΥ | Κ. Αγγελάκη-Ρουκ, Ν. Θρασυβούλου/youtube

Στον απαράβατο κήπο της Κατερίνας Αγγελάκη – Ρουκ | LiFO

Advertising

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ: «Το μεγαλύτερό μου όνειρο είναι να μην απελπίζομαι» // Συνέντευξη στον Γιώργο Δουατζή/fractalart.gr

 

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Αγίου Βαλεντίνου: 4+1 ξεχωριστές προτάσεις

Η γιορτή των ερωτευμένων ήρθε και μας βρίσκει να αναζητάμε

Η ιστορία της βιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη

Η ιστορία της βιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη είναι μια περίοδος ανάπτυξης